Ramazan Ayında Sağlıklı Beslenme Önerileri...
Ramazan ayının bu yıl da sıcak yaz günlerine rastlaması nedeni ile oruç tutanların sağlıklarına daha fazla önem vermeleri, iftar ve sahur menüleri konusunda daha dikkatli olmaları gerekmektedir.
Yeterli ve dengeli beslenmenin sürdürülebilmesi için günün oruç tutulmayan bölümünde en az 3 öğünü tamamlamak ve sahur öğününü atlamamak gerekir. Sahura kalkılmaması ya da sahurda sadece su içilmesinin zararlı olduğu unutulmamalıdır. Çünkü bu beslenme tarzı yaklaşık 17 saat olan açlığı, ortalama 20 saate çıkarmaktadır.
Bu da açlık kan şekerinin daha erken saatlerde düşmesine ve buna bağlı olarak günün daha verimsiz geçmesine neden olmaktadır. Bu durumun aksine eğer sahur öğünü, ağır yemeklerden oluşursa gece metabolizma hızı düştüğü için yemeklerin yağa dönüşme hızı ve kilo alma riski artmaktadır. Bu nedenle sahura mutlaka kalkılmalıdır.
Sahurda süt, yoğurt, peynir, yumurta, tam tahıllı ekmekler gibi besinlerden oluşan hafif bir kahvaltı yapılabilir ya da çorba, zeytinyağlı yemekler, yoğurt ve salatadan oluşan bir öğün tercih edilebilir. Gün içerisinde aşırı acıkma problemi olanların midenin boşalma süresini uzatarak acıkmayı geciktiren kuru fasulye, nohut, mercimek, bulgur pilavı gibi yemekleri tüketmesi; aşırı yağlı, tuzlu ve ağır yemekler ile hamur işlerinden uzak durulması uygun olacaktır.
Bu süreçte dikkat edilmesi gereken bir diğer husus da iftar sofraları için hazırlanan yiyecekler ve bunların tüketim miktarlarıdır. İftar sofralarında bir insana yetecek yemeğin 2-3 kat fazlası bulunabilmektedir. İftarda kan şekeri çok düşük olduğundan kısa sürede çok miktarda besin tüketme isteği doğmaktadır. Yapılan en büyük hatalardan birisi de çok hızlı bir şekilde, çok yüksek miktarda besin tüketmektir.
Beyin doyma emrini yemekten 15-20 dakika sonra verir. Çok hızlı yemek yendiğinde bu süre zarfında fazla miktarda, enerjisi yüksek besinler yenilir ve bu durum hem sağlık açısından risk oluşturabilir hem de ilerleyen günlerde kilo alımına zemin hazırlayabilir.
Sıvı tüketimine dikkat!
Sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak vücut ısısı artmakta ve metabolizma bu yeni duruma uyum sağlamaya çalışmaktadır. Sıcaklıkların etkisiyle artan terleme ile birlikte yeterince sıvı alınmazsa su ve mineral kaybı sonucu, bayılma, bulantı, baş dönmesi gibi sağlık problemleri yaşanabilmektedir.
Günde ortalama en az 2-2,5 litre (12-14 su bardağı) su içmeye, bununla birlikte Ramazan ayında sıvı ihtiyacını da karşılayacak ayran, taze sıkılmış meyve-sebze suları, sade soda vb. sık sık tüketmeye özen gösterilmelidir.
Çok sıcak havalarda aşırı beden hareketi yapılması durumunda vücuttan su ve tuz kaybı daha da artar. Bu gibi durumlarda tuzlu ayran içilmesi önerilir.
Çocuklar sıvı-elektrolit dengesine daha duyarlı oldukları için çok daha dikkatli ve tedbirli davranılmalıdır. Çocuklar su ihtiyaçlarını fark etmeyecekleri ve ifade edemeyecekleri için sık sık kaynatılmış ve soğutulmuş su içirmekte fayda vardır.
Nefis ve Doyurucu İftar Menülerinde Oruç Tutanlar İçin Beslenme Önerileri
Oruç tutarken yeterli ve dengeli beslenmeye özen gösterin.
Tek seferde büyük porsiyonlar yerine, iftardan sonra birer saat ara ile her seferinde azar azar küçük porsiyonlar şeklinde beslenin.
Yemeklerinizi hızlı yemekten kaçının, yavaş yavaş ve iyice çiğneyerek tüketin.
Sahur öğününüzü atlamayın, mutlaka yapın.
Sahurda süt, yoğurt, peynir, yumurta, tam tahıllı ekmekler gibi yiyeceklerden oluşan hafif bir kahvaltı yapabilir ya da çorba, zeytinyağlı yemekler, yoğurt ve salatadan oluşan bir öğün tercih edebilirsiniz.
İftara peynir, domates, zeytin gibi kahvaltılıklar veya çorba gibi hafif yemeklerle başlayıp 10-15 dakika sonra az yağlı et yemeği, sebze yemeği veya salatayla devam edebilirsiniz. Hem enerji veren hem de kan şekerini dengeli bir şekilde yükselten besinler (beyaz ekmek, pirinç pilavı gibi glisemik indeksi yüksek olan yiyecekler yerine bulgur pilavı, kepekli ekmek veya kepekli makarna vb.) tercih edin. İftarda aşırı şerbetli, yağlı tatlılar yerine; sütlü tatlılar (sütlaç, güllaç, muhallebi vb.) veya meyve tatlıları tercih edin.
Susama hissi duymasanız bile iftar ve sahur arasında sık sık su için. Suya ek olarak kafein içeren içecekler yerine de süt, ayran, sade soda, taze sıkılmış meyve-sebze suları, ıhlamur ve kuşburnu gibi bitki çayları tercih edebilirsiniz.
Yemekleri pişirme yöntemlerinin de önemli olduğunu unutmayın. Özellikle ızgara, haşlama, fırında, buğulama gibi sağlıklı yöntemlerle hazırlanan yemekleri tercih edin.
Kavrulmuş, kızartılmış ve tütsülenmiş yemeklerden uzak durun.
İftardan 1-2 saat sonra kısa mesafeli yürüyüşler yapmak sindirime yardımcı olacaktır.
Beslenme düzenindeki değişikliklere bağlı olarak oluşabilecek kabızlığı önlemek için sıvı tüketiminize dikkat edin. Ek olarak, yemeklerde lif oranı yüksek yiyecekler (kuru baklagiller, kepekli tahıllar, sebzeler) ve ara öğünlerde de taze ve kuru meyveler, hoşaf ve kompostolar, ceviz, fındık, badem gibi kuru yemişler tercih edebilirsiniz.
Ramazan'da Nasıl Beslenmeli
Normal koşullarda bireylerin beslenme programında 3-4 öğün yer alırken, bu miktar Ramazan ayında 2 öğüne düşer; güneşin doğuşundan batışına kadar geçen sürede aç kalınır. Bu zamanlarda fazla yemek yenmediğinde kilo verme durumu gözlenirken, aç kalma korkusuyla çok fazla yemek yendiğinde ise bireylerde kilo artışı görüldüğünden Ramazan ayında beslenme konusunda çok dikkatli olunması gerektiğini belirtiyor.
Yanlış beslenerek metabolizmayı yavaşlatma riski taşındığını belirten Uzun, ‘Yumurta, Tam Buğday Ekmeği, Süt/Yoğurt, Salata ve Tarçın’dan oluşan süper 5’liyi Ramazan’da beslenmemizin odak noktası yaparsak hem açlık krizlerine çözüm bulacağımızı hem de sağlıklı bir şekilde zayıflama şansı da yakalayabileceğimizi vurguluyor.
Sahurda Uzak Durulacak Besinler Nelerdir?
Ramazan ayında 2 ana öğünden biri olan sahur kesinlikle atlanmamalıdır. Uzun süreli açlıklar metabolizmanın yavaşlamasına neden olacağı için, sahurun yapılması oldukça önemlidir.’diyerek Ramazan ‘da ki en önemli noktanın sahur olduğuna dikkat çekiyor.
Kahvaltılık türünde, çok ağır olmayan fakat aynı zamanda tok tutucu besinler tüketmek gerekir. Tuzlu peynir, zeytin, salam, sucuk gibi gıdalardan ise uzak durulması gerektiğini anlatıyor. Bu tür besinlerin hem gün içerisinde susuzluk hissini artırıdığını hem de yağlı oldukları için kilo artışına neden olduğunu söyleyen Uzun,hangi besinlere ağırlık vermemiz gerektiğini de açıklıyor.
Sahurda daha çok hafif kahvaltı, çorba, az yağ ile hazırlanmış zeytinyağlılar tercih edilmesi gerektiğini söylerken mide rahatsızlarının oluşmasını engelleyebilmek için özellikle yağlı besinlerden, kafein içeren kahve ve kakao tüketiminden kaçınılmalı ve yemeğin hemen üzerine uykuya yatılmaması gerektiğini vurguluyor.
Yaz Aylarında Sahurda Neler Tüketilebilir?
Yaz aylarında artan sıcaklardan dolayı, oruç tutan bireyler sahurda ve iftardan sonra belli aralıklarla bol su tüketmesini öneriyor. Özellikle sahurda ağır ve yağlı yemeklerden kaçınılması gerektiğini söylerken hafif kahvaltılık tarzındaki gıdalarla beslenilmelidir.
Örnek Sahur Menüsü:
* 1 bardak süt,
* 1-2 dilim peynir,
* 1 adet haşlanmış yumurta,
* 2 dilim karpuz,
* Domates,
* salatalık,
* yeşillik,
* 2 dilim tam buğday ya da çavdar ekmeği
Ramazan ayına özel bu Örnek Sahur Menüsü kişilerin hem sağlıklı beslenmesini sağlayacak, hem de daha uzun süre tok tutacaktır.
Ramazan’ın Süper 5’Lisi
Yumurta
Anne sütünden sonra en kaliteli proteine sahip olan yumurta tok tutmada en etkili besinlerden biridir. Düşük kalorisi, yüksek protein içerig?i, uzun süre tok tutuşu ve oldukça besleyici öğeler barındırması yumurtayı sihirli besine dönüştürmektedir. Sahurlarda 1 adet haşlanmış yumurta veya yumurta ile yapılmış menemen ya da omlet tüketmek tokluk süresini uzatmada faydalı olacaktır.
Tam Buğday Ekmeği
Sahurda ekmek tercih etmek daha az kalori ile daha uzun süre tokluk sağlamanıza yardımcı olacaktır. Ekmek karbonhidrat grubundan bir besin olduğu için sindirimi ağızda başlamaktadır. Siz sahurunuzu yaparken tokluk sinyallerini beyine göndermektedir. Çabuk doymanızı sağlayan esmer ekmek, uzun bir tokluk süresi de sağlayacaktır.
Süt/Yoğurt
Süt ve süt ürünlerini sahurda bulundurmak tokluk sürenizi uzatmanızı sağlar. İçerdiği yüksek protein ile çabuk acıkmanızı engellemektedir. Sahurda süte yer açmak İçerisinde bulunan kalsiyumun yağ yakıcı etkisinden faydalanmanız da cabası olacaktır.
Salata
Zayıflamak isteyen ve tokluk süresini uzatmak isteyen herkesin sofralarının baş köşesinde yer alan salata sahurda da kurtarıcı rolü üstlenmektedir. Salatalara atılan sirke ve limon ile sindirimin daha da uzamasına neden olarak aç kalmadan oruç tutmanızı sağladığını farkedeceksiniz. Burada sakınılması gereken soslardır. Kilo alınmak istenmiyorsa bir süre soslardan uzak kalınmasında fayda vardır.
Tarçın
Kan şekerini düzenleyen, metabolizmayı hızlandıran tarçın mucize baharatlar arasındadır. Ramazan ayı süresince tarçını bol miktarda kullanmak aç kaldığımız süre boyunca tokluk süremizi uzatacaktır. Tarçını heryerde kullanabiliriz. Sütümüzde, yoğurdumuzda, suyumuzda veya çayımızda..
Örnek Ramazan Menüsü
Örnek Sahur Menüsü :
Açık çay/bitki çayı(şekersiz)
* 1 adet haşlanmış yumurta veya 1 yumurta sarısı
* 2 yumurta beyazı ile yapılmış menemen yada sebzeli omlet
* 2 parmak kalınlığında büyüklüğünde beyaz peynir (az yağlı/light)
* 3 adet tam ceviz içi veya 10 adet badem
* Bol söğüş sebze ve yeşillik
* 1 dilim karpuz veya 1 adet şeftali
* 1 kase yoğurt+1 çay kaşığı tarçın eklenmiş
* 2 ince dilim esmer ekmek (tam buğday ekmeği/çavdar ekmeği)
Örnek İftar Menüsü
* 1 su bardağı su+1 adet medine hurması
* 1 kase çorba
* 1 küçük tabak kıymalı sebze yemeği (susuz)
* bol salata(1 yemek kaşığı zeytinyağı, sirke ve limon eklenmiş)
* 1 su bardağı ayran/ 1kase cacık/ yarım kase yoğurt(yarım yağlı)
* 2 ince dilim ekmek (tam buğday ekmeği, çavdar ekmeği, yulaf ekmeği
Alternatif Besin: Susuzluk Giderici Meyve:Karpuz
Yaz aylarında geçirilen ramazanda açlıktan daha önemli bir konu varsa o da susuzluktur. Susamamak için içtiğimiz bol suyun yanında su içeriği yüksek besinleri tüketmek susuzluğumuzu bastırmamıza yardımcı olacaktır. Susuzluğumuzu bastıracak besinlerin kralı ise karpuzdur. Tam bir yaz meyvesidir. İçerdiği düşük kalori ile de kilo almanızı engeller.