Hitit Etli Arpa Aşı (Antik Anadolu Güveci)
Tarihi Arka Plan:
Hitit mutfağı, Anadolu’nun verimli topraklarından elde edilen tahıllar, sebzeler ve av etleriyle şekillenmiştir. “Arpa Aşı” ya da “Hitit Etli Arpa Güveci”, arkeolojik kazılarda bulunan Hitit tabletlerinde yer alan en eski yemek tariflerinden biridir. Bu yemek, Hitit saray mutfaklarında hem savaş öncesi enerji verici bir yemek hem de dini ritüellerde sunulan kutsal bir yiyecek olarak bilinir.
Malzemeler (4 Kişilik)
Dana kuşbaşı et: 600 gram
Arpa (iri taneli, dövülmüş): 150 gram
Kuru soğan: 2 adet (200 gram)
Havuç: 1 adet (100 gram)
Patates: 2 adet (250 gram)
Sarımsak: 4 diş (10 gram)
Zeytinyağı: 50 ml (yaklaşık 4 yemek kaşığı)
Bal: 1 tatlı kaşığı (10 gram)
Tuz: 5 gram (1 çay kaşığı)
Kuru kekik: 2 gram (yarım çay kaşığı)
Kimyon: 2 gram
Karabiber: 1 gram
Et suyu veya içme suyu: 500 ml
Taze kişniş veya maydanoz (süsleme için): birkaç dal
Hazırlanışı:
Etin Hazırlığı:
Etleri zeytinyağıyla birlikte toprak bir güveçte veya döküm tencerede kısık ateşte mühürleyin. Her yüzü kahverengileşene kadar yaklaşık 6–8 dakika pişirin.
Sebzelerin Eklenmesi:
Soğanları iri doğrayın, sarımsakları bütün halde ekleyin. Ardından doğranmış havuç ve patatesleri tencereye alın. Yaklaşık 5 dakika boyunca karıştırarak kavurun.
Arpanın Katılması:
Dövülmüş arpayı tencereye ilave edin. Bu aşamada Hititler genellikle arpayı önceden sıcak taş üzerinde kuruturdu. Günümüzde arpayı hafifçe kavurarak aynı aromayı yakalayabilirsiniz.
Suyun ve Baharatların Eklenmesi:
Et suyu, tuz, karabiber, kekik ve kimyonu ekleyin. Balı da karışımın içine ilave edin. Bal, Hitit döneminde hem tat verici hem de gıdayı uzun süre dayanıklı tutan doğal bir bileşen olarak kullanılmıştır.
Kısık Ateşte Pişirme:
Tencerenin kapağını kapatın ve kısık ateşte yaklaşık 50–60 dakika pişirin. Arpa suyunu çekip etler yumuşadığında yemek servise hazır hale gelir.
Servis:
Yemeği sıcak olarak, üzerine ince kıyılmış taze kişniş veya maydanoz serperek servis edin. İsteğe göre yanında Hitit usulü ekşi ekmek (arpa veya buğday unundan) sunulabilir.
Tarihi Not:
Hitit tabletlerinde bu tür yemeklerin özellikle “Tanrıça Hepat’a sunulan ziyafet sofralarında” yer aldığına dair kayıtlar bulunmuştur. Etli arpa aşı, dönemin hem kralları hem de halkı tarafından besleyici, uzun süre tok tutan ve dini törenlerde kutsal kabul edilen bir yemek olarak tüketilirdi.