Evliya Çelebinin Ve Yabancı Seyyahların Kayıtlarında Osmanlı Saray Mutfağında “Mercimek” Hakkında Bazı Dipnotlar;
Osmanlı zamanında en az kalemde ama yüklü miktarda ürünler mısırdan tedarik ediliyordu. Bunlar özellikle pirinç, mercimek, nohut ve bol miktarda baharatlardan oluşmaktaydı...!
Dernschwam’ın verdiği bilgilere göre İznik’te hıyar ve kabak üretilmektedir. Mercimek Türklerin en sevdiği yiyecekler arasındadır. Lahana bol miktarda üretilmektedir. İstanbul’un ihtiyacı olan turp Edirne’den getirilmektedir.
Dernschwam’ın verdiği bilgilere göre halkın yediği yemek sınırlı çeşittedir:
Halkın genellikle “Bütün bir yıl yedikleri peynir, ekmek, soğan, sarımsak, turp ve meyvedir. Başlıca yemekleri çorba, bulgur, bezelye, mercimek, taze ve kuru fasulye ve benzeri şeylerdir. Bu yemeklerde bir parça koyun eti bulunur. Sığır etini sevmezler ve yadırgarlar”. Ayrıca, yağsız, tuzsuz ve sirkesiz salata, havuç, pancar hıyar, kabak, karpuz da yiyecekler arasındadır.
‘Biz onun güzel âdetine uyarak yemeğe tiritle başlıyoruz!’”
Tarihini tesbit edebildiğimiz mercimekli tiritin günümüzde de yapılan bir yemek olduğunu belirtelim.
Mardinde Mercimek:
Bölgenin en önemli Neolitik Çağ kazılarından olan Diyarbakır Çayönü kazısında mercimeğe rastlanır. Mercimeğin, Mısır ve Mezopotamya’da yetiştirildiği bilinmektedir.
Ayrıca mercimek çorbasının Roma ordusunun başlıca yiyeceği olduğu ve Roma aile adlarından Lentulus’un mercimekten geldiği de bilinmektedir. Türkçe’de kullanılan mercimek sözcüğü Farsça “marcumak” sözcüğünden aktarılmayken; batı dillerindeki lentil ve onun çeşitlemelerine Almanca ve İspanyolcada rastlanır.
Abbasi dönemi Bağdat mutfağı üzerine bir çalışma olan “Kitabü’t Tabih’te belirtilen raşta, Arapçada mercimek anlamına gelen ades sözcüğünden ismini alan adesiye, yine bir mercimekli yemek olan mülebbeka ile tandırda pişirilen mercimek anlamına gelen ades tennuri mercimeğin Bağdat mutfağındaki yeri hakkında fikir verir.
Mardin ovasında bolca yetişen mercimek, sofrada da oldukça geniş bir yelpaze içinde yemekleri ve çorbaları ile yer alır.
Mercimek Köftesi Tarifi
Mercimek Köftesi Kullanılan Malzemeler
* 1 Su Bardağı Kırmızı Mercimek,
* 1 Su Bardağı Köftelik (İnce) Bulgur,
* 1 Demet (6- 8 Adet) Taze Soğan,
* Yarım Demet Maydanoz,
* 1 Yemek Kaşığı Biber Salçası,
* 1 Yemek Kaşığı Zeytinyağı,
* 1 Tatlı Kaşığ Nar Ekşisi,
* 1 Çay Kaşığı Pul Biber,
* 1 Çay Kaşığı Kişniş,
* 1 Çay Kaşığı Kimyon.
Mercimek Köftesi Yapılış Tarifi
Mercimeği tuzlu suda yumuşayana kadar haşlayın, üzerinde bir parmak kalacak kadar haşlama suyunu bırakın, kalanını dökün, bulguru ilave edin, 20 dakika kadar şişmesini bekleyin. Taze soğanlan ayıklayın, ince ince kıyın.
Maydanozu ayıklayın, saplarını atıp yapraklarını doğrayın. Taze soğan, maydanoz, biber salçası, zeytinyağı, nar ekşisi, pul biber, kişniş ve kimyonu da ekleyip elinizle iyice yoğurun, sıkarak avucunuzun içinde ince uzun köfteler yapın.
Köfte şekli vermeden önce tadına bakarak bazı malzemelerin miktarını değiştirip kendi ağız tadınıza en uygun karışımı bulabilirsiniz. Mercimek köftesi durdukca kuruyup lezzetini kaybedeceğinden çok önceden hazırlanmamalıdır. Bu köfteyi yeşil mercimek ile de yapabilirsiniz.
Kırmızı Mercimeğin Faydaları! Mercimek Yemenin Yararları Nelerdir?
Kırmızı Mercimek Özellikle Hindistan Bölgesine Çok Yaygın Yetişir. Cilt İçin Son Dere Faydalı Olan Bu Besin Yaşlanmayı Ve Akne Oluşumunu Önler. İçerisindeki Lif Oranı Sayesinde Sindirimi Düzenler, Kilo Vermeye Yardımcı Olur. Protein Ve Mineral Bakımından Oldukça Zengin Olan Bu Besin Diş, Kemik V Egöz Sağlığı İçin Son Derece Önemldir. Peki Kırmızı Mercimeğin Sağlığa Faydaları Nelerdir?
100 g kırmızı mercimek 116 kcal enerji içeriğine sahiptir. Sodyum, potasyum, protein, magnezyum, C vitamini, demir, kalsiyum, A, B12, D vitamini açısından zengin bir yiyecektir.
Kırmızı Mercimeğin Faydaları
Cilde iyi gelir. İçerisindeki antioksidan bileşenler sayesinde yaşlanmayı engeller, ciltteki yara ve aknelere iyi gelir.
Zengin lif içeriği ayesinde tok tutar, kilo kaybına yardımcı olur.
Diyabet hastaları için dıpru bir besindir. Lif içeriği sayesinde sindirimi kolaylaştırır, kan şekerini düzenler.
Her gün düzenli olarak kırmızı mercimek tüketimi akciğer, bağırsak, göğüs kanseri gibi kanser türlerine yakalanma riskini azaltır.
Protein be mineral bakımından zengindir.
Sindirimi kolaylaştırır.
Kemik ve diş sağlığına iyi gelir. Osteoporoz riskini azaltır.
Rahat bir hamilelik geçirmenize yardımcı olur.
Lif bakımından oldukça zengin olan bu besin vücudunuzdaki kolesterol seviyesini düzenleyerek kalp sağlığınızı korur.
Kırmızı Mercimeğin Yan Etkileri
Kırmzı mercimeğin fazla tüketilmesi midedeki gaz oranının artmasına neden olur. Fazla tüketim sonucu böbrek rahatsızlıkları, potasyum zehirlenmes gibi problemler oluşabilir. Kırmızı mercimeği düzenli tüketmeye karar verdiyseniz mutlaka öncelikle doktorunuza danışınız.
Kırmızı Mercimeği Nasıl Tüketebiliriz?
Tencereye eklediğiniz her bir fincan kırmızı mercimek için aynı miktarda su ekleyin ve kaynayıncaya kadar pişirin. Kaynadıktan sonra ateş kısarak yaklaşık 20 dakika daha pişirmeye devam edin. Bu pişirme süresi kırmızı mercimeği tüketim şeklinize ve tercihinize göre farklılık gösterir. Eğer kırmızı mercimeği salata içerisine eklemek veya çorba olarak tüketmek istiyorsanız normal pişirma süresinden 5-10 dakika daha az pişirebilirsiniz. Mercimeği lapa haline getirecekseniz de normal pişirme süresinden 10-15 dakika daha fazla pişirmelisiniz.
Bazı Hızlı Tüketim Önerileri
Pişmiş mercimeği tatlı biberle karıştırarak soğuk bir salata yapabilir, mevsimin ot ve baharatları ile salatanızı tatlandırabilirsiniz.
Noodle veya makarnanıza mercimek ekleyebilir, yemeğinizi ayrıca zeytinyağı, sarımsak ve zencefille süsleyebilirsiniz.
Mercimek çorbanıza başka sebzeler de ekleyerek zengin bir öğün yaratabilirsiniz.