Hasanağa Enginarı Nedir?
Coğrafi İşaret Tescilli Hasanağa Enginarının Hikayesi Nedir?
Enginar denilince Bursa’da Hasanağa enginarı kadar Kazım Özcan ismi de bilinir. Onun ve Bursa enginarının hikayesi çok eskilere dayanır:
Hikaye 1890 yıllarında bugünkü Hamitler Mahallesi’nde Ziraat Mektebi’nin açılması ile başlıyor. Burada tarımsal kalkınma ve modern tarımın öğretilmesi amacıyla kurslar verilip, yörede bulunmayan sebze ve meyveler çiftçilere dağıtılır ve teşvik edilirmiş.
Hamitler ve Hürriyet’teki köylüler enginarı bu dönemde keşfeder. Üretimin artması ve gelişmesiyle birlikte, Bursalıların sevgiyle andığı bir çok ilke imza atan İhsan Cemal Antel, Cumhuriyet döneminin ilk konserve fabrikasını buraya kuruyor. Burada kurulan konserve fabrikası ile bölgede yetişen enginar burada üretilerek ülkenin dört bir yanına dağılıyor.
Hamitler Köyü’nden 1903 doğumlu Kazım Özcan 1930’lu yıllarda eşek sırtına yüklediği enginarları Kapalıçarşı’da, Koza Han’da satar. Sonrasında Ömer Özcan ve 3. kuşak torun Kazım Özcan enginarı kendi tarlalarında yetiştirip, ürün haline getirerek ticaretini yapmaya devam eder.
Üç kuşaktır enginar ile geçimini sağlayan aile, sebze işleme teknolojileri ile donanımlı kendi üretim tesislerini Hamitler’de kuruyor. Tesislerde IQF teknolojisi ile dondurulan enginarlar, 12 ay boyunca başta oteller ve restoranlara olmak üzere pek çok lezzet noktasına ulaştırılıyor.
Bursa'nın Nilüfer ilçesine bağlı Hasanağa Mahallesi’nde yetiştirilen coğrafi işaret tescilli enginarın hasadına başlandı. Hasadı bir ay boyunca sürecek olan
Hasanağa enginarının tanesi, 8 liradan alıcı buluyor.
Nilüfer Belediyesi’nin 2017 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu’na yaptığı başvuruyla Hasanağa enginarı coğrafi işaretli tesciline değer görüldü.
Nilüfer’in Hasanağa Mahallesi’ne özgü iklim, toprak, su gibi unsurların yanında geleneksel tarım yöntemi ile
topraktan tabağa üretilen enginar, büyüklüğü ve lezzeti bakımından en kaliteli enginarlar arasında gösterildi. Coğrafi işaret tescili ile kalitesi, gelenekselliği, yöreden elde edilen hammaddesi ile yerel niteliklere bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş olan Hasanağa enginarının korunması sağlandı.
Bölgede yaşayanların çoğunun geçim kaynağı olan ‘
coğrafi işaretler tescilli Hasanağa enginarının hasadına başlandı. Hasadı bir ay sürecek olan enginarın tanesi, 8 liradan alıcı buluyor. Hasanağa enginarı hakkında konuşan Nilüfer Ziraat Odası Başkanı Şenol Aybey, “Talep çok fazla, Enginarı almak içi şehir dışından mahallemize gelenler var” dedi.
Hasanağa Enginarına Talep Çok Fazla
Nilüfer Ziraat Odası Başkanı Şenol Aybey, Hasanağa enginarını diğerlerinden farklı kılan
en iyi lezzetlerin müdavimi enginarın özelliklerini şöyle anlattı:
Nilüfer ilçemizde en iyi şekilde enginar yetişen bölgemiz Hasanağa Mahallesi. Yaklaşık 1500 dönüm enginar ekiliyor. Bunun yaklaşık 800-900 dönümlük kısmı Hasanağa Mahallesi'nde ekiliyor. 2017 yılında Nilüfer Belediyesi patent kuruluna başvuru yaptı.
2020 yılında coğrafi işareti 'Hasanağa enginarı' olarak alındı. Yapılan araştırmalarda buranın iklim yapısı, enginarın iriliği ve tadı farklı özellikler teşkil ettiği için patent verildi. Hak etmese verilmezdi. Geçtiğimiz yıl fiyatlar 4-6 lira arasında değişiyordu.
Bu yıl mazot, gübre gibi fiyatlar yüzde 100 arttı. Çiftçimizin beklentisi de bu yüzden yüksek. Genelde buradan İstanbul'a gönderiliyor. Çiftçilerimiz kendileri de enginarı soyup, vakumlayıp isteyenlere satışını yapıyorlar.
Talep çok olduğu için kısa sürede satışları yapılıyor. Şehir dışından özellikle Hasanağa enginarı almak için gelenler var. Tadının farklı olduğunu söylüyorlar”
Hasanağa Mahalle Muhtarı Halil Turan ise, “Hasat daha yeni başladı. Bugün itibari ile ana kafaları kesmeye başladık. Hasanağa Mahallemizde ana geçim kaynağı bu ürün. Hasat başladığında tatlı bir telaş yaşanır. Bu bir ay boyunca devam eder. Tezgahlar kurulur” diye konuştu.
Hasanağa Enginarı İşçiliği Çok Zor
Çiftçi Ramazan Bayır da “Yılın 8 ayı enginar mahsulüyle uğraşıyoruz. Mahsul bu sene zayıf. Fazla tane yok. İşçiliği de çok zor. Kellelerde birer ikişer tane var. Bu yıl üretim düşük. Verim de az. Fiyatlar düşük olursa zarar edeceğiz gibi görünüyor” ifadelerini kullandı.
Bursa'nın en eski ve lezzetli enginarları Hasanağa Mahallesi'nde yetişiyor.
Nilüfer Belediye Başkanı Turgay Erdem'in enginar üreticisine tam destek vermesiyle, Hasanağa enginarı coğrafi işaret tescili aldı.
Kılçıksız ve yumuşak olması sebebiyle diğer enginarlardan kendini ayıran Hasanağa enginarı, tüketiciye uygun fiyatla sunuluyor.
Hasanağa Mahallesi Muhtarı Halil Turan, "Bu yıl Nilüfer Belediyesi'nin ilgilenmesi ile enginar satışlarımız bayağı bir arttı. Nilüfer Belediye Başkanı Turgay Erdem, üreticiye çok büyük destek verdi. Kendisine çok teşekkür ediyoruz "dedi.
Enginarda Kılçık Olmasını İstemiyorsanız 3 Günde Bir Mutlaka Sulamanız Gerekiyor...
Enginarın neredeyse hiç kalmadığına değinen Turan, "Çok yoğun talep var. Hatta İstanbul'dan gelen bir tüccarımız var. Kendisi İstanbul'a enginarları götürmeden, Bursa'da çoktan satmış oluyor. Bizim satışlarımız çok iyi. Hatta şu anda elimizde enginar kalmadı diyebiliriz.
Bizim burada kaliteli enginar ana kafadan başlar, ondan sonra koltuklara geçer, koltuklardan daha sonra da tırnaklara geçer. Biz şu anda tırnaklardayız. Kaliteli enginar, suyu, toprağı ve üreticinin bakımıyla çok ilgili. Eğer enginarda kılçık olmasını istemiyorsanız, 3 günde bir mutlaka sulamanız gerekiyor" diye belirtti.
Nilüfer Belediyesi'nin Desteğiyle Enginarlarımızı Her Yere Tanıtmış Olduk...
Turan, "En iyi enginar kesinlikle Hasanağa'da yetişir. Geçtiğimiz dönemlerde bizim enginar festivallerimiz oluyordu. Şimdi de Nilüfer Belediyesi'nin desteğiyle enginarlarımızı her yere tanıtmış olduk. Artık vatandaş kaliteli enginarı bu sayede anlıyor.
Fiyatlarına bakıldığında bu sene iki buçuk liradan gitti. Dönümüne 400 veya 450 fide ekiyorsunuz ve 2000 civarında da enginar elde ediyorsunuz. Üreticilerimizden ürün bazında enginar verenler bu sene zarar etti. Ama kafa bazında verenlerse 2,5 liradan kar etti. Tabii üreticinin kendisi bunu soyup satarsa 5 liradan vermiş oluyor" şeklinde konuştu.
"Hasanağa Enginarı Şu Anda Yok Satıyor"
Nilüfer Belediyesi Başkan Yardımcısı Remzi Çınar ise, "Nilüfer Belediyesi'nin coğrafi işaretleme almasıyla Hasanağa'da enginarlar özenle yetiştiriliyor. Kalp dostu olan ve sağlık açısından büyük önemi olan enginarın, en doğru şekilde Hasanağa'da üretildiğini biliyoruz. Pandemi sürecinde birçok besinde olduğu gibi, enginar da acaba bu sene elimizde kalır mı diye düşündük. Belediye Başkanımız Turgay Erdem'in verdiği talimatla birlikte biz devreye girdik. Üretici ile birlikte aynı grupta ve planlı bir şekilde çalışmaya başladık.
Hasanağa enginarını gerek Bursa'da gerek şehir dışında tanıtacak bir çalışma yaptık. Bugün görüyoruz ki Hasanağa enginarı şu anda yok satıyor. Hasanağa enginar ile Bursalı vatandaşlar, sofralarına kaliteli bir yemek koymuş oluyor" dedi.
Türkiye'deki Enginarlar İçerisinde En İyi Noktada Olan Hasanağa Enginarı Diyebilirim...
Çınar, "Bu çalışmalar ciddi bir ekonomik fırsat barındırıyor. Nilüfer Belediyesi olarak 2020 yılını tarım yılı ilan ettik. İçinde bulunduğumuz pandemi dönemi çalışmalarımıza engel olmadı ve biz bu süreci sağlıklı götürdüğümüz için de ayrıca mutluyuz. Sadece enginarın değil, üreticilerimizin alın teriyle ürettiği ürünler için de bundan sonraki dönemde de elimizden gelen her türlü desteği göstereceğiz. Tüm hayatın çevrede ve doğada olduğunun altını bir kez daha çizmek istiyorum. Enginar yetiştirilirken toprak yapısı, arazi yapısı ve su meselesi çok önemli.
Doğru zamanlarda sulamak gerekiyor. Dolayısıyla Hasanağa enginarının sırlarından biri de bu diyebiliriz. Türkiye'deki enginarlar içerisinde en iyi noktada olan Hasanağa enginarı diyebilirim. Çünkü kendim de tadına baktım. Bilinçli bir üretici olursa, enginar çok güzel ve kılçıksız olur.
Bizler enginarı belli kalıplarda tüketiyoruz ama enginarın birçok tarifi var. Mesela kaşar peyniri ve enginarları rendeleyip üstüne yumurta kırabilirsiniz. Enginarı iyi bir şekilde elma gibi yiyebilirsiniz. Patatesle enginarı doğrayıp tencerede yemek yapabilirsiniz. Enginarı haşlayıp ızgarada kızartabilirsiniz. Yani enginarı tüketmenin birçok alternatifi var"