Enginarın sap kısımları dipten kesilir. Dış yüzeydeki kötü yaprakları (sarı renkli yapraklar gözükünceye kadar) ayıklanır. Sivri yaprak uçları en alttaki yaprağın hizasında kesilir. Ortadan ikiye kesilip, orta kısımdaki tüyleri bir kaşık yardımıyla temizlenir.
Yarım enginar da istenirse tekrar ikiye bölünebilir. Ayıklanan enginarlar kararmaması için limonla ovulup, bekletilmeden limon sıkılmış ve bir kaşık un atılmış su dolu bir kaba konulur. Diğer enginarlar da aynı şekilde temizleyip suyun içine konulur.
Önce hızlı sonra yavaş ateşte yarım saat kadar pişirilir. Enginarın yapraklarından birini çektiğinizde elinizde kalıyorsa yemeğiniz pişmiş demektir. Üzerine ince kıyılmış dereotu serpilerek ocağın altı kapatılır. Kaynak: İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nün Mutfak Kültürü Konulu alan araştırmalarından derlenmiştir.
Enginar İzmir’de çoğunlukla Karaburun, Mordoğan, Urla ilçelerinde yetişir. İzmir mutfağında en çok çeşidi yapılan sebzelerden biridir. Zeytinyağlı enginar, kuzu etli enginar, iç baklalı enginar, taze baklalı enginar, enginar kızartması, enginar dolması, enginarlı pilav bunlara örnek olarak verilebilir. İzmir’de enginar; diğer yörelerden farklı olarak sadece çanak olarak tüketilmez.
İzmirliler enginar yemeği yaparken mümkün olduğunca yapraklarını da kullanmaya çalışırlar. Bunun için enginarın özel bir ayıklama biçimi vardır. Ayrıca enginarı ayıklarken karartmamak önemlidir.
Enginarın Faydaları
Enginar kış aylarında fazla tüketilen popüler bir besin kaynağıdır. Enginar daha çok Akdeniz’de yetişen ve sağlık açısından birçok faydası olan bir sebzedir. Deve dikeni ailesindendir ve diğer botanik ismi Cyanara scolymus’dur.
Enginarın 0.5 uzunluğunda yaprakları vardır ve 1-2 metreye kadar uzayabilir. Otantik görünümlü açık pembe çiçekleri ve yenilebilir tohumlara sahiptir.
Geçmiş yıllarda çok az üretildiğinden dolayı bulunması zor ve pahalıydı ama artık birçok üründe olduğu gibi enginarın faydalarından yararlanmak için çok fazla efor harcamaya gerek yok.
Enginar çok iyi miktarda C ve K vitamini içerir. Enginar düzenli olarak tüketildiğinde bünyenin ihtiyaç duyduğu magnezyum, çinko, demir, potasyumu sağlar. Bunun yanında bünyenin lif ihtiyacını ciddi anlamda giderir, kalsiyum açısından da zengin bir besin kaynağıdır.
Enginarın Sağlığa Faydaları
Enginarın kalori ve yağ oranı oldukça düşüktür. 100 gramlık enginar tohumu sadece 47 kalori içermektedir. Bunun yanında diyet lifi açısından çok zengindir. Çok etkili bir antioksidandır. Enginar bol miktarda diyet lifi içeren diğer birçok sebze ve meyve gibi sindirim sistemi için çok faydalıdır. Bu özelliğinden dolayı, mideyi güçlendirir ve hastalıklara yakalanma riskini azaltır, kolon kanserine neden olan unsurları ortadan kaldırır. Kolesterol seviyesinin sağlıklı bir seviyede kalması için ciddi anlamda fayda sağlar. Çok etkili bir antioksidan olması genel anlamda bünyeye inanılmaz katkılar sağlayabilir.
Enginarın Kolesterole Faydaları:
Bu konuyla alakalı yapılan bazı bilimsel araştırmalar enginarın kolesterol seviyesini sağlıklı seviyede tutmak için önemli katkı sağladığını ortaya koymuştur. Enginar yapraklarının kötü kolesterolü düşürdüğü ve sağlıklı seviyede tuttuğu, iyi kolesterol üzerinde ise herhangi bir olumsuz etkisinin olmadığı bilimsel olarak ortaya konulmuştur.
Enginar Sindirim Sistemine Faydalıdır:
Yüksek derecede lif içeren bütün besinler sindirim sistemi sağlığını koruma açısından çok önemlidirler. Bunlardan bir tanesi de enginardır. Enginarın içerdiği lifler özellikle mide sağlığı için önemlidir. Ayrıca enginarın içerdiği asitler midede asit seviyelerinin düzenli seviyede olmasını sağlar.
Anemi Hastalığına İyi Gelir:
Vücudun hastalıktan etkilenmesinin birçok sebebi vardır. Bu sebepler bir araya geldiğinde hastalıklar ortaya çıkar. Bunlardan bir tanesi de anemi hastalığıdır. Bünyenin aşırı derecede demir eksikliğine maruz kalması sonucu ortaya çıkar. Enginar ise demir açısından çok zengin bir şifa kaynağıdır. Düzenli olarak tüketilmesi durumunda bu sorun ortadan kalkabilir.
Enginarın Karaciğere Faydaları:
Enginarın çok etkili bir antioksidan olduğunu belirtmiştik. Bu özelliği sayesinde vücut için hayati önem taşıyan bütün organların sağlığının korunmasına katkı sağlamaktadır. Bunun yanında kolesterolün yükselmesi sonucu kalp ve karaciğeri tehdit eden sorunlar ortaya çıkar. Aşırı kolesterol sonucu karaciğerin olası zararlardan bünyeyi korumak için emilim yapması gerekir. Bu da karaciğeri yorar. Enginar kolesterolü sağlıklı seviyede tuttuğu için karaciğerin bu ağır yükünü hafifletir ve karaciğerin sağlığını korur. Bu özelliğin yanında kolesterolü dengeleyerek yüksek kolesterolden kaynaklanan felç ve inme gibi risklerden korur.
Enginar Etkili Bir İdrar Söktürücüdür:
Özellikle enginar yaprakları idrar söktürücü olarak kullanılmaktadır. Bunun sindirim sistemi için faydalı olduğunu söyleyen bazı uzmanlar vardır. Bu özelliğinden dolayı mesane ve kolon kanserine karşı etkili bir koruyucu olduğu savunulmaktadır. Fakat özellikle ishal sorunları yaşayanların enginar yapraklarından uzak durmalarını öneririz. Çünkü zaten ishal sorunundan dolayı aşırı şekilde bünye su kaybına uğramaktadır, enginar yaprağı tüketerek bu sorunun daha da artmasına neden olabilirler.
Enginar Bağışıklık Sistemini Korur:
Enginarın antioksidan özelliğinden bahsetmiştik. Ayrıca iyi bir C vitamini deposudur. 100 gramlık bir enginar ortalama %20 C vitamini sağlamaktadır. C vitamini açısından zengin gıdaların tüketimi vücudun bağışıklık sistemini güçlendirir ve serbest radikaller, virüslere karşı bünyeyi korur.
Kemik Sağlığını Korur:
K vitamini kemik sağlığı açısından önemlidir. Enginar, K vitaminini zengin miktarda içermektedir. Bu özelliği ile kemiklerin sağlıklı yapısının dejenere olmasına izin vermez. İçerdiği K vitamini ve lifler sayesinde beyin sağlığını da korur. Alzheimer hastalığına yakalanma riskini azaltır. Sinir sistemi üzerinde olumlu etkisi vardır.
Hücreleri Güçlendirir :
Enginar, hücrelerin gerekli hareketleri için çok önemli olan niyasin ve B-6 fazla miktarda içermektedir. Bu özelliği sayesinde hücre sağlığının korunması, hasarlı hücrelerin onarılması noktasında ciddi katkısı olur.
Kan Hücrelerini Kuvvetlendirir:
Enginar, potasyum, kalsiyum, demir, bakır ve fosfor gibi birçok mineraller açısından çok zengin bir besin kaynağıdır. Potasyum ve sodyum açısından zengin olması kan hızını düzenli bir seviyede tutmasına yardımcı olur. Bu maddeler ayrıca vücut sıvılarının önemli bir bileşenidir. Antioksidan özelliğinden dolayı bünyeyi temizleyen sisteme katkısı bulunur. Hastalıklarla mücadele etme noktasında ve mikropları bünyeden atmaya katkı yapar. Bakırın özellikle kırmızı kan hücreleri üzerinde çok önemli etkisi vardır. Kırmızı kan hücrelerinin sağlığının korunmasını ve sayılarının artmasını sağlar.
Enginar Suyunun Faydaları:
Enginar suyunun en az enginar kadar sağlığa faydası vardır. Fakat bazı maddeleri daha fazla içerebilir. Bu özelliği sayesinde özellikle sindirim sistemi üzerinde çok etkili faydalar sağlayabilir.
Enginar suyu kilo vermeyi kolaylaştırır, sindirim sisteminin sağlıklı bir şekilde çalışmasına yardımcı olur.
Ayrıca içerdiği bol miktardaki diyet lifi, enginar suyunun bağırsakları çalıştırmasına katkıda bulunur. Böylece kabızlığı giderir, kilo vermeyi kolaylaştırır.
İdrar söktürücüdür, mesane problemlerinin oluşmaması için günde bir bardak tüketilmesinde fayda vardır.
Kolesterole iyi gelir, kolesterol seviyesini sağlıklı seviyede tutarak kalp sağlığını dolaylı olarak korumuş olur. Bunun dışında aynı özellik sayesinde inme ve felç gibi hastalıklara yakalanma riskini azaltır.
Antioksidan özelliğinden dolayı hastalıklara karşı bünyeyi korur.
Çok etkili bir antioksidan olduğu için enginar suyu kansere yakalanma riskini azaltıyor diyebiliriz.
Enginar suyunun antioksidan özelliğinden dolayı bünyede meydana gelen enfeksiyon vakalarına iyi geldiği söylenir.
Enginar suyu cilt sağlığını korur, cilt ve deride meydana gelen mantar, egzama gibi hastalıkların alternatif tedavisinde kullanılabilir.
Beyin ve sinir sistemi üzerinde çok etkili olabilir ve beyin sağlığını koruma özelliği vardır. Düzenli olarak günde bir bardak tüketildiğinde hafızayı kuvvetlendirir.
Kemik sağlığı için çok faydalı olan K vitamini içerir, kemik ve iskelet sağlığını korur.
Enginar suyu Alzheimer hastalığına karşı etkili bir tedavi olarak uygulanabilir. K vitamininin bu hastalıkla mücadelede önemli katkıda bulunduğu söylenir.
Kabızlığı giderir, kabızlık problemi yaşayanların sabahları aç karınla bir büyük bardak enginar suyu tüketmeleri sorunu kökünden kaldırabilir.
Enginar suyu metabolizma sağlığını korur. İçerdiği A ve B vitaminleri, tiamin ve diğer farklı asitler metabolizmayı sağlıklı tutma noktasında yardımcı olurlar.
Enginar suyunun kan basıncını sağlıklı seviyede tutmada önemli rol oynadığı bilinmektedir. Bunun dışında enginar suyu kanın akışkanlığını arttırarak damarların tıkanmasına engel olur.
Enginar Yaprağının Faydaları:
Enginar yaprağı çok eski tarihlerden beri özellikle sindirim sisteminde meydana gelen hastalıkların tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Enginar yaprağı daha çok kaynatılarak tüketilmektedir.
Enginar yaprağı kolesterole karşı etkilidir, kolesterolü sağlıklı seviyelerde tutarak diğer hastalıklara yakalanma riskini azaltır.
Enginar yaprağı kalp sağlığını da korumaktadır.
Kanı temizleme özelliği vardır. Bu özelliği sayesinde dolaylı olarak damar sağlığını da korumaktadır.
Karaciğerin sağlıklı bir şekilde çalışmasını sürdürmesi için yardımcı olur. Karaciğere faydalıdır.
Kan şekerini düşürme özelliği vardır, kan şekerinin düşmesinden dolayı ortaya çıkabilecek sorunları ortadan kaldırır.
Böbrek hastalıklarına karşı koruyucu özelliği vardır, böbrek hastalıklarına yakalanma riskini azaltır.
Bağışıklık sistemini güçlendirme özelliği vardır, hastalıklara karşı bünyenin mukavemetini arttırır.
Antioksidan özelliğinin olması birçok açıdan bünyeye katkı sağlamaktadır.
Diyabet hastalığına iyi geldiği söylenmektedir. Diyabet hastalarına tavsiye ediliyor.
Sindirim sisteminin sağlıklı çalışmasına ve sağlıklı kalmasına yardımcı olur.
Kafeinsiz olduğu için yan etkisi yok denecek kadar azdır.
Antioksidan özelliğinden dolayı genel anlamda cilt sağlığını korur.
Enginarın Zararları:
Enginarın doğru ve aşırıya kaçmadan tüketilmesi durumunda sağlık açısından bir risk teşkil etmediği kesindir. Enginarın aksine birçok açıdan sağlığa faydalı olduğunu yukarıda detaylarıyla ele aldık. Kanserden saç sağlığına kadara birçok hastalıktan korunma ve tedavi amaçlı alternatif olma imkanı vardır.
Aşırı tüketildiğinde ishale, gaza ve karın şişkinliğine neden olabilir.
İdrar söktürücü özelliği olduğu için ishal sorunların yaşadığınız dönemlerde tüketmenizi önermiyoruz.
Kadınların hamilelik ve emzirme döneminde bazı sorunlar oluşturabileceğini söyleyen uzmanlar var. Sayıları çok az olsa da göz ardı edilmemesi gerekir. Anne adaylarının ve emzirme sürecinde olan annelerin tüketim için doktorlarına danışmalarını öneriyoruz.