Yabancı İşçi Dönemi
2017 öncesinde problemleriyle anılan turizm sektörü yeniden yükselişe geçti. Turist sayıları ve gelirler yükselse de, turizm sektörü bu kez farklı sıkıntılarla boğuşmaya başladı. Bu kez de temizlik, aşçı yamağı, komi ve bulaşıkçılık gibi alanlarda çalıştıracak ‘ara eleman’ bulmakta zorluk yaşayan işletmeler, çareyi Kırgızistan, Rusya, Ukrayna ve Gürcistan gibi ülkelerden işçi ithal etmekte buldu.
TÜROFED Başkanı Osman Ayık, yasal düzenlemeyle saatlik çalışma sisteminin getirilmesi gerektiğini, böyle 4 milyon kişinin ekonomiye dahil olabileceğini söylüyor.
TURİZM sektörü 2016’da yaşadığı dip noktanın ardından 2017’de bir toparlanma süreci yaşadı. 2016’da Türkiye’ye gelen yabancı turist sayısı bir önceki yıla göre yaklaşık 10 milyon kişi azalarak 35.5 milyondan 25.2 milyona kişiye gerilemişti. Turizm gelirleri de erimiş, birçok otel ve turizm firması sıkıntılı süreçler yaşamıştı. 2015’te 31.4 milyar dolar olan turizm geliri 2016’da 22.1 milyar dolar olmuştu. Bu süreçte birçok otel açılmazken, açılan otellerde personel sayılarını bir hayli düşürmüştü.
Hedefler Büyük
2017’ye gelindiğinde ise ülkede yaşanan olayların sonlanması, bölge ülkelerdeki gerilimin düşmesi ve Türkiye’ye gelemeyen yabancı turistlerin gittikleri ülkelerden memnun kalmaması gibi nedenlerden dolayı 2017, Türkiye turizmi için ‘geri dönüş yılı’ olarak kayıtlara geçti. 2017’de Türkiye’yi 32.4 milyon yabancı turist ziyaret ederken, turizm gelirleri de 26.3 milyar dolara ulaştı.
2018 için ise daha büyük beklentiler var. Geçtiğimiz günlerde Kültür ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş, 8 sivil toplum kuruluşu ve THY’nin bir araya gelerek oluşturduğu ‘Turizm İstişare Kurulu’nun tanıtım toplantısında 2018’de beklenen turist sayısının 40 milyon, gelir hedefinin ise 32 milyar dolar seviyelerinde olduğunu söylemiş, turizm sektörünün neredeyse tek başına Türkiye’nin cari açığını kapatabilecek bir seviyeye geldiğini söylemişti.
Uzak Doğu’dan Gelebilir
Turizmde yaşanan bu iyi gelişmelerin yanında sıkıntılar da yok değil. 2016’da açılmayan veya personel sayılarını azaltan oteller tekrar eski kadrolarını kurmaya çalışsa da çalıştıracak eleman bulmakta güçlük çekiyor. 2016 ve sonrasındaki dönemde turizm sektöründe iş bulamayanlar farklı sektörlere kayarken, turizmin yeniden toparlanması ve atağa kalkmasıyla oluşan eleman açığı da kapanamaz oldu.
Oluşan açığı ‘yabancı işçilerle’ kapatmaya çalıştıklarını ifade eden Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık, “Kırgızistan, Rusya, Ukrayna ve Gürcistan gibi ülkelerden işçi ithal etmek zorunda kalıyoruz. Türkiye’de özellikle bulaşıkçı, aşçı yamağı, komi, temizlik gibi alanlarda çalıştıracak eleman bulmakta büyük zorluk yaşıyoruz. Böyle devam ederse bir müddet sonra Uzak Doğu’dan işçi getirmek zorunda kalabiliriz” dedi.
4 Milyon Kişiye İstihdam
İşçi bulamama durumunun kötü geçen turizm sezonlarının dışında başka sebepleri de olduğuna dikkat çeken Osman Ayık, “Sektör olarak bazı yasal düzenlemelere ihtiyacımız var. Örneğin saatlik çalışma kavramı turizm sektörü için düşünülmeli. Böylece ara eleman boşluğunu Türkiye’den karşılayabiliriz. Bir öğrenci liseyi bitirdikten sonra üniversiteyi kazanıyor. 4 yıl okuyor ancak çalışamıyor.
Okulu olan bir öğrenciyi 8 saat çalıştıramı-yorsunuz. Saatlik çalışma sistemi olsa bu öğrencileri de ekonominin içine kazandırmış olabiliriz. Bu şekilde bir düzenlemeyle yaklaşık 4 milyon kişi çalışma hayatına kazandırılabilir” diye konuştu.
Açık Daha Da Büyüyebilir
TURİZM için 4 yıllık üniversite süresinin de çok uzun olduğuna dikkat çeken Osman Ayık, “Eğitim sisteminde bir değişiklik ihtiyacı olduğu kesin. Turizm meslek liseleri ve yüksek okulların sayısı arttırılmalı. 4 yıllık üniversite bitiren bir kişi de ‘bulaşık mı yıkayacağım, temizlik mi yapacağım’ diye haklı olarak soruyor. Böyle olunca da turizm sektörü ara eleman konusunda çok büyük sıkıntı yaşıyor. Turizm sektörü bu hızda gelişmeye devam ettikçe açık da o kadar büyüyecek” dedi.
Gelecek 10 Yıl İçin Düzenleme Yapılmalı
AKDENİZ Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) Başkanı Erkan Yağcı da, turizm sektörünün çok hızlı geliştiğini, eleman ihtiyacının da arttığına dikkat çekti. Şu anda Türkiye’de tatil yapmak isteyenlerin oranında büyük bir artış yaşandığına vurgu yapan Erkan Yağcı, “Yoğun sezonlarda ara eleman bulma konusunda sıkıntılar yaşanıyor. Kalifiye personel turizm sektörü için çok değerli.
Bu yüzden bu konuda önlem alınması gerekiyor. Üniversite ve lise eğitimleri ona göre organize edilmeli. Geniş bir politika ve strateji uygulanmalı. Sadece bugünü için değil gelecek 10 yılı için düzenlemeler yapılmalı. Çünkü sorun bu seneyle sınırlı değil. Eğitim bacağı çok büyük önem taşıyor. Bir diğer önemli konu da turizm eğitimi almış kalifiye elamanların sektörde kalmasını sağlamak” diyor.