Aşçıların Meslek Uyumu ve Aşçıların Meslek Algısı Bölüm “04”
Aşçıların Meslek Uyumu ve Meslek Algısı Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma
Arif YILMAZ | Haluk TANRIVERDİ
Normal dağılım testi sonucunda örnekleme ait verilerin normal dağılmadığı (p=0.000) görülmüş olup, İki bağımsız grup arasında niceliksel verilerin karşılaştırılmasında Mann-Whitney U testi, ikiden fazla bağımsız grup arasında niceliksel verilerin karşılaştırılmasında ise Kruskal-Wallis H testi kullanılmıştır.
Araştırmanın sürekli değişkenleri arasında pearson korelasyon ve regresyon analizi uygulanmıştır. Korelasyon analizi sürekli değişkenler arasında doğrusal ilişkinin kuvveti (derecesi) ve yönünün belirlemek üzere uygulanır. Araştırmanın sürekli değişkenleri arasında nedensellik ilişkisini belirlemek üzere; bağımsız değişkenler yardımıyla zor elde edilen bağımlı değişken değerini kestirmek için regresyon analizi uygulanır.
Aşçılar cinsiyet değişkenine göre, %22,1’i kadın, %77,9’u erkek; Yaş değişkenine göre, %35,6’sı 15-25 yaş, %31,3’ü 26-35 yaş, %23,3’ü 36-45 yaş ve %9,8’i 45 ve üzeri yaş gurubunda bulunmaktadır. Çalıştıkları işletme tipine göre, %23,3’ü konaklama, %76,7 yiyecek-içecek şeklinde dağılmaktadır. Aşçıların %22,7’si ilköğretim, %37,4’ü lise, %13,5’i önlisans ve %26,4’ü lisans ve lisansüstü eğitime sahiptir.
Medeni durum değişkenine göre, %51,5’i bekar, %48,5’i ise evlidir. Aşçıların %15,4’ü 0-2 yıl, %19,6’sı 3-5 yıl, %16,6’sı 6-8 yıl, %9,8’i 9-11 yıl, %6,7’si 12-14 yıl ve %31,9’u 15 yıl ve üzeri olmak üzere turizm sektöründe çalışma tecrübesine sahiptir. Bu aşçıların %49,7’si 0-2 yıl, %23,9’u 3-5 yıl, %11’i 6-8 yıl ve %15,4’ü 8 yıl üstü süredir halen bulunduğu işyerinde çalışmaktadır.
5.2. Aşçıların Meslek Uyum ve Meslek Algı Düzeylerine İlişkin Bulgular
Bu bölümde Aşçıların Kişi–Meslek Uyumu, Genel Meslek Algısı, Mesleğin Toplum Nezdindeki İtibarı ve Mesleğe Yönelik Bireysel Algı düzeylerine ilişkin tanımlayıcı istatistikler ve bu değişkenler arasındaki korelasyon ilişkisine yer verilmiştir.
Araştırmaya katılan aşçıların “Kişi–Meslek Uyumu” düzeyi çok yüksek (4,443 ± 0,742); “Genel Meslek Algısı” düzeyi yüksek (3,963 ± 0,585); “Mesleğin Toplumsal İtibarına Yönelik Algı” düzeyi çok yüksek (4,200 ± 0,985); “Mesleğe Yönelik Bireysel Algı” düzeyi yüksek (4,024 ± 0,910) olarak saptanmıştır. Aşçıların Kişi–Meslek Uyumu, Genel Meslek Algısı, Mesleğin Toplum Nezdindeki İtibarı ve Mesleğe Yönelik Bireysel Algı düzeyleri arasındaki korelasyon ilişkisi aşağıda verilmiştir.
Kişi-Meslek Uyumu ile Mesleki Genel Algı arasında orta, pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmaktadır (r=0,613; p= 0,000<0,05). Kişi-Meslek Uyumu ile Mesleğe Yönelik Bireysel Algı düzeyi arasında orta düzeye yakın, pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmaktadır (r=0,486; p= 0,000<0,05). Kişi – Meslek Uyumu ile Mesleğin toplumsal itibarı arasında zayıf, pozitif ilişki bulunmaktadır (r=0,389; p= 0,000<0,05).
Mesleğe Yönelik Bireysel Algı ile Mesleki Genel Algı arasında orta, pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmaktadır (r=0,622; p= 0,000<0,05). Mesleğin toplumsal itibarı ile Mesleki Genel Algı arasında orta, pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmaktadır (r=0,610; p= 0,000<0,05). Mesleğin toplumsal itibarı ile Mesleğe Yönelik Bireysel Algı düzeyi arasında zayıf, pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmaktadır (r=0,440; p= 0,000<0,05).
Kişi-Meslek Uyumu ile Mesleki Genel Algı arasında ilişki olduğunu ifade eden Hipotez (H1) Kabul edilmiştir.
5.3. Kişi–Meslek Uyumunun Mesleki Genel Algı Üzerine Etkisi
Kişi–Meslek Uyumu ile Meslek Genel Algısı arasında nedensellik ilişkisi olup olmadığını belirlemek üzere uygulanan regresyon analizi anlamlı bulunmuştur (F=92,281; p=0,000<0.05). Mesleki Genel Algı düzeyinin belirleyicisi olarak Kişi – Meslek Uyumu değişkenleri ile ilişkisinin(açıklayıcılık gücünün) güçlü olduğu görülmüştür(R2=0,372). Aşçıların Kişi–Meslek Uyumu düzeyi Genel Meslek Algısı düzeyini arttırmaktadır (ß=0,484).
Kişi-Meslek Uyumunun Mesleki Genel Algı üzerinde etkisi olduğunu ifade eden Hipotez (H2) Kabul edilmiştir.
5.4. Kişi–Meslek Uyumunun Mesleğe Yönelik Bireysel Algı Üzerine Etkisi
Kişi–Meslek Uyumu ile Mesleğe Yönelik Bireysel Algı arasında nedensellik ilişkisi olup olmadığını belirlemek üzere uygulanan regresyon analizi anlamlı bulunmuştur (F=47,319; p=0,000<0.05). Mesleğe Yönelik Bireysel Algı düzeyinin belirleyicisi olarak Kişi – Meslek Uyumu değişkenleri ile ilişkisinin(açıklayıcılık gücünün) olduğu görülmüştür (R2=0,231). Aşçıların Kişi–Meslek Uyumu düzeyi Mesleğe Yönelik Bireysel Algı düzeyini arttırmaktadır (ß=0,596).
5.5. Kişi–Meslek Uyumunun Toplum Nezdindeki Mesleki İtibar Üzerine Etkisi
Kişi–Meslek Uyumu ile Mesleğin Toplum Nezdindeki İtibarı Algısı arasında nedensellik ilişkisi olup olmadığını belirlemek üzere uygulanan regresyon analizi anlamlı bulunmuştur (F=27,278; p=0,000<0.05). Mesleğin Toplum Nezdindeki İtibarı düzeyinin belirleyicisi olarak Kişi–Meslek Uyumu değişkenleri ile ilişkisinin (açıklayıcılık gücünün) olduğu görülmüştür(R2=0,146). Aşçıların Kişi–Meslek Uyumu düzeyi Mesleğin Toplum Nezdindeki İtibarı düzeyini arttırmaktadır (ß=0,516).
5.6. Aşçıların Tanımlayıcı Özelliklerine Göre Gruplar Arası Farklılıklar
Bu bölümde aşçıların Kişi – Meslek Uyumu, Genel Meslek Algısı, Mesleğe Yönelik Bireysel Algısı ve Mesleğin Toplum Nezdindeki İtibarı Düzeylerinin tanımlayıcı özelliklere göre değişimleri incelenmiştir.
Araştırma verilerine uygulanan Kolmogorov-Smirnov testi sonucu Tablo 9’da görülmektedir. Meslek Genel Algısı (p=0,001<0,005), Mesleğe Yönelik Bireysel Algı (p=0,000<0,005), Mesleğin Toplum Nezdindeki Algısı (p=0,000<0,005) ve Kişi-Meslek Uyumu (p=0,000<0,005) ortalamalarının normal dağılıma sahip olmadığı görülmüştür. Normal dağılıma sahip olmayan bu veriler için, iki bağımsız grup arasında farklık, Mann-Whitney U testi; ikiden fazla grup arasındaki farklılık ise Kruskal-Wallis testi uygulanmak suretiyle araştırılmıştır.
Sektörde çalışma süresi 3-5 yıl olanlar (4,387 ± 0,857; U= -3,024, p=0,037<0,005) ile 15 yıl ve üzeri olan aşçıların Mesleğin Toplum Nezdindeki İtibarına yönelik algı düzeyi puanları (4,522 ± 0,761; U= -4,079; p=0,001<0,005), 0-2 yıl iş tecrübesi olan aşçıların puanlarından (3,403 ± 0,253) daha yüksek bulunmuştur (Tablo 10).