Türkiye’nin En İyi Vegan Mutfağı Adresleri Nerelerdir?
Et, tavuk, balık gibi her türlü hayvan etinin, bu hayvanların doğal hayatta yavruları için yaptığı süt, yumurta, bal gibi hayvansal ürünlerin ve bu ürünlerden elde edilen peynir, yoğurt, kefir gibi yiyeceklerin hiçbirinin tüketilmediği beslenme şekline vegan beslenme deniyor. Ama veganlık sadece bir beslenme biçimi değil.
Etik, sağlık ve çevre olmak üzere başka boyutları olan bir yaşam felsefesi. Yarın 1 Kasım Dünya Vegan Günü. 1944’te İngiltere Vegan Topluluğu tarafından ilan edilmiş bu gün vesilesiyle yeme-içme alışkanlıklarından modaya, restoran ve kafelerden tariflere kadar konuyla ilgili pek çok başlığı veganlara ve uzmanlara danıştık.
Arkadaşlarım Ve Ailem En Başta Tepkili Davrandı
Özgün Simekli, 30, Kabin Amiri
Ben iki yıllık vejetaryenlikten sonra üç yıldır vegan yaşayan biriyim. Veganlık bir insanın kendisine, hayvanlara, doğaya zarar vermeden yaşama çabasıdır. Günlük ihtiyaçlarımızı karşılarken; beslenirken, giysi alışverişi yaparken, seyahat ederken, eğlence aktiviteleri seçerken hayvan zulmü içermeyen seçimler yapmaktır.
Örneğin kozmetik reyonlarında hayvanlar üzerinde test edilmemiş ürünlerden satın almak vegan bir seçimdir.
Sosyal medyada vegan spor beslenmesi, vegan tatlı tarifleri, vegan alışveriş blogları, vegan giyim ipuçları gibi içerikler çok ilgi çekiyor. Bu paylaşımlar veganlığın bilinirliğinin arttırılması ve veganlığın kolay yaşanılabilir olduğunun gösterilmesi açısından
gastronomi haberlerinde çok yararlı.
Vegan olmayan ürünleri içeriklerine göre nasıl ayırt edeceklerini, ayakkabı ve kıyafet seçerken hangi materyallerden kaçınmaları gerektiğini, veganlıkla ilgili logolar, alerjen ve uyarı işaretlerinin işimizi nasıl kolaylaştırdığını anlatıyorum. Arkadaşlarım ve ailem bu yolculuğumum en başlarında biraz tepkili davrandılar. Fakat zamanla bendeki pozitif değişimleri gözlemleyerek destekçim olmaya başladılar. Açılan her yeni vegan kafe/restoran biz veganlar için sevindirici bir haber oluyor.
Fakat bu mekânların çoğu belirli bölgelerde ve belirli bir sosyoekonomik topluluğa hitap ediyor. Bu nedenle düşük gelirli insanlar ya da öğrenciler için farklı lokasyonlarda, ekonomik vegan kafelerin açılmasını umuyorum. Aslında vegan olmanın tek zor tarafı var, o da yeterli bilgiye sahip olmayan insanların küçümseyen sorularına yanıt vermek.
Özgün Sayesinde Ben De Sağlıklı Beslenmiş Oluyorum
Arkadaşı, Şarkıcı Edis
Özgün’le çok uzun süredir yakın arkadaşız. Dolayısıyla veganlık öncesi ve sonrasını karşılaştırdığımda çok daha enerjik ve pozitif olduğunu söyleyebilirim. Eski kız arkadaşından sonra vegan olmuştu, şimdi de o bizleri etkileyip bu yolculuğuna dahil ediyor. Onun bu gelişimi beni de çok olumlu yönde etkiliyor; örneğin süt ürünlerini hayatımdan belli miktarda çıkarıp bitkisel alternatifleriyle değiştirdim.
Ben de önümüzdeki sene vegan olmaya hazırlanıyorum, bunda Özgün’ün çok büyük etkisi var. En son Çeşme tatilimizde gitmek istediğimiz restoranları önceden arayıp rezervasyon yaptırırken vegan seçenek hazırlamalarını rica etmiştik. Beraber yemeyi en sevdiğimiz şey, bir otelin spesiyali olan
salata tariflerinden kızarmış tofu peynirli Akdeniz salata.
Bir de gizli vegan burger tarifimiz var! Birlikte yemeğe çıktığımızda genelde meze ve zeytinyağlı seçeneği olan restoranları tercih ediyoruz. Herkes için birçok seçenek mevcut oluyor ve sağlıklı bir öğün yemiş oluyoruz. En son doğum gününde vegan pasta bulmak için çok uğraştığımı hatırlıyorum. Umarım önümüzdeki yıllarda ülkemizde yaşayan veganlar için daha çok seçenek olur ve bu etik yaşam tarzı çoğalarak artar.
Sosyal Medyadan Vegan Sayfalarını Takip Edin
Özgür Selim Gülder, 28, Opera Şarkıcısı
Dört yıldır veganım. İlk başta zorluk yaşadım, özellikle dışarıda yerken fakat kısa sürdü. Veganların dışarıda yemek yedikleri yerlere ve aldıkları ürünlere dikkat etmesi gerekiyor. Hiç tahmin etmediğiniz bir ürünün içinde hayvansal gıda bulunabiliyor.
Diğer veganların da bulunduğu ve bilgi paylaşımı yaptıkları (örneğin Çalışan Vegan gibi) sayfalardan yardım almakta fayda var. Anadolu mutfağı vegan yemekler açısından oldukça zengin, birçok yerde vegan yemek bulabiliyorum. Vegan restoran sayısının çoğalmasını dilerim fakat vegan restoran olmayıp veganların yemek yiyebileceği çok yer var.
Bu konuda ülkemiz avantajlı. Özellikle fiyat konusunda. Yalnız bazen özellikle sorduğunuz halde restoranlar yanlış bilgi verebiliyor. Sosyal medyada Vegan Piknik, Çalışan Vegan ve Abolisyonist Vegan Hareket ve tarifler için Seeds and Miles hesaplarını takip ediyorum.
Onu Rahatsız Edecek Şeyler Almıyorum
Ablası, Özge Başak Gülder, 36, Gemi Mühendisi
Bir veganla vakit geçirmenin normalden farkı yok. Bir sömürü, bir cinayet olarak nitelendirdiği için mümkün mertebe onu rahatsız edecek ürünler tüketmemeye çalışıyorum. Elbette vegan bir ürün almaya dikkat ediyorum, içeriklerini inceliyorum. Bazen birlikte yemek yiyebilecek yerler bulmakta zorlanıyoruz. Ama ayak uydurduğum için bir problem yaşamıyorum.
Ürünleri Ayırt Etmek Hiç Kolay Değil
Stil Yazarımız Neslişah Şatıroğlu
Başta sadece bir beslenme şekli olarak hayatımıza giren vegan kavramı son yıllarda kozmetik ve moda dünyasını da etkisi altına aldı.
Vegan giyim biçimini benimsemek tıpkı beslenme şeklinde olduğu gibi, hayvansal olan ya da hayvanlar üzerinden elde edilen hiçbir ürünü tüketmemek ve tüm ihtiyaçların bitkisel kaynaklar aracılığıyla karşılanması anlamına geliyor.
Ancak vegan tekstil, üretim aşamaları ve yerine kullanılan malzemeler nedeniyle sürdürülebilirlik tartışmalarının ana konusu. Vegan olarak adlandırılan her ürünün gerçekten öyle olup olmadığını ayırt etmek de pek kolay değil.
En Güvenilir Yol, Üzerinde Logo Olanları Tercih Etmek
Yeşil Yama, Sürdürülebilir Tekstil Danışmanı, İrem Yanpar Coşdan
Hayvanlara yönelik her türlü sömürü ve zulmü reddeden vegan yaşam biçimi, söz konusu giyim ve tekstil olduğunda ekstra bir araştırma ve çaba gerektiriyor. Yaygın görüşün aksine, bir ürünün hayvansal elyaf içermemesi, onu vegan yapmak için yeterli değil. Ürünün üretiminde kullanılan boyar madde, kimyasal ve yapıştırıcıların yanı sıra üzerindeki düğme, fermuar, etiket gibi aksesuarlarının da hayvansal madde içermemesi gerekiyor. Bu noktada, müşterinin doğru bilgilendirilmesi için devreye, bağımsız kuruluşlarca verilen, Peta, Vegan Standard, VeganOK, Animal Free Fashion gibi sertifikalar giriyor. Vegan yaşam tarzını benimseyenler için en güvenilir yol, üzerinde bu kurumların logosunu taşıyan ürünleri tercih etmek.
Hayvansal içeriği olmadığı için vegan kabul edilen pamuk ve polyester gibi birçok elyaf, üretim aşamalarında verdiği çevresel tahribat nedeniyle hayvanlar ve insanlar dahil tüm ekosisteme olumsuz etki ediyor.
Buna karşın; hayvan refahı gözetilerek yapılan yün üretimi ve kelebek kozayı terk ettikten sonra elde edilen Barış İpeği (Peace Silk) gibi etik uygulamalar, hayvanları bir ürün veya hammadde olarak gördüğü için veganlar tarafından kabul görmüyor. Bu noktada, organik pamuk, keten, geri dönüştürülmüş polyester gibi hem vegan içerikli hem de üretim adımlarındaki çevresel etkisi en aza indirilmiş materyaller, her iki görüşün de kaygılarını karşılıyor.
Türkiye’nin En İyi Vegan Adresleri...
Türkiye’nin En İyi Vegan Adreslerinde ‘En İyiler’ listemizde 8 Ağustos’ta ‘Türkiye’nin en iyi 10 vegan restoranı’ vardı. Veganların salata ve sebze tabakları dışında başka birçok seçeneklerinin olduğunu gördük.
Bi Nevi Deli, İstanbul
Yemeklerin hazırlanışını görebileceğiniz açık mutfağı var. Etiler; (0212) 358 60 32
En iyi vejeteryan mutfaklardan Veganarsist, İstanbul
Birçok geleneksel yemeğin vegan versiyonunu yapıyorlar. Kadıköy; (0216) 224 78 53
En iyi vegan mutfaklardan Veganka, Ankara
Günün çorbası, tost ve dürüm en sevilen ürünler. Kızılay; (0312) 969 83 08
Yuzu Moda, İstanbul
Asya mutfağını yaratıcı bir şekilde ‘veganize ediyor’. Moda; (0541) 974 15 12
Vegan Kantin, Bursa
Bursa’nın ilk vegan kafesi, şehrin veganlarının sosyalleşme adresi. İhsaniye; (0224) 245 93 38
Vegan Baklava Da Var Artık
Saytad 2018’de vegan baklava satışına başlamış. Ürettikleri vegan baklavaları fındık yağı kullanarak hazırlıyorlar. Vegan ürün üretiminde baklava hamurunda kullandıkları yumurtayı reçeteden eleyebilmek için uzun bir deneme yanılma sürecinden sonra vegan baklavayı müşterileriyle buluşturmuşlar. Yeşilköy ve Bahçeşehir’de şubeleri var. Şube bölgelerine paket servisleri mevcut, İstanbul içine kuryeyle sipariş gönderiyorlar. İstanbul dışındaki illere otobüsle gönderim yapıyorlar. (0212) 703 99 65.
Vegan baklava yapan yerlerden biri de meşhur Karaköy Güllüoğlu. Bunun için ayrı üretim alanı oluşturmuşlar ve personele eğitim verilmiş. Böylece vegan fıstıklı baklava üretimi için kullanılan malzemeler hiçbir hayvansal ürüne temas etmiyor. Kilosu 143 lira. Karaköy’deki satış mağazasından alınabildiği gibi, internetten sipariş verilebiliyor: www.karakoygulluoglu.com. (0212) 249 42 13
Uzmanlar Uyarıyor, Bazı Hastalıklara Daha Az Rastlanıyor
Kalp ve iç hastalıkları uzmanı Dr. Murat Kınıkoğlu
Vegan beslenme, bana göre ‘daha sağlıklı’ bir beslenme şeklidir. Bilimsel araştırmalar, kronik hastalıklar olarak kabul ettiğimiz şeker hastalığı, kalp damar hastalığı, romatizma, alerji gibi pek çok rahatsızlığın veganlarda daha az olduğunu gösteriyor. Veganlarda tansiyon yüksekliği sorunu daha az görülür. Yaşlılık yıllarında zihinsel kapasite daha iyi oluyor. Alzheimer hastalığı riski düşüyor.
‘Vegan Sağlık’ kitabımda da ayrıntılarıyla anlattığım gibi, vegan olmak en sık görülen 50 hastalığa yakalanma riskinizi azaltıyor. Vegan beslenmeye ilaveten bitkisel yağ ve şekeri de kesmeniz halinde kolay kolay kalp krizi geçirmezsiniz.
Kadınlarda en çok görülen kanser meme kanseri, erkeklerde de prostat kanseri riskiniz yüzde 30 azalır.
Tüm vegan yiyecekler sağlıklı değildir. Örneğin patates kızartması neticede vegan bir üründür ancak son derece zararlıdır. O yüzden veganların da birkaç şeye dikkat etmeleri gerekiyor.
- Zeytinyağı, ayçiçeğiyağı, mısırözüyağı gibi bitkisel yağları az tüketin. Tüm sebze ve meyveler, tahıllar ve bakliyat ürünleri az da olsa yağ içerir.
- Şeker de vegan bir üründür ancak zararlıdır. İstedikleri kadar meyve yiyin ancak kristalize sofra şekeri ve şekerden yapılmış tatlıları çok yememeniz iyi olur.
- Günümüzde vegan olmayanlar avuç avuç vitamin ve besin destekleri yutuyor. Biz veganlar zaten bitkilerden fazla miktarda antioksidan ve vitamin aldığımız için böyle desteklere ihtiyacımız yok. Sadece haftada iki kez 1000 mcg B12 yeterli.
Gerekli Vitamin Takviyesine Dikkat
Acıbadem Hastanesi iç hastalıkları uzmanı Dr. Ali Özkeskin
Vegan beslenme veya yaşam tarzını uygulayabilmek için
Bağışıklık sistemi açısından çok iyi bir beslenme bilgisi ve profesyonel sağlık yardımı alınması gerekiyor. En sık görülebilecek eksiklikler protein, B12 vitamini, kalsiyum, çinko, demir, D vitamini ve omega 3 yağ asididir. Bu eksiklikler sağlığımızda geri dönüşümü olmayan hastalıklara sebep olabilir.
Sağlıklı kalabilmemiz için günlük kilogram başına 0.8-1.2 gram kaliteli proteine ihtiyacımız var. Protein ihtiyacımızı et, balık, yumurta ve süt ürünlerinden karşılıyoruz. Fakat vegan beslenmedeki protein kaynakları olan fasulye, mercimek ve kinoa gibi ürünler hem miktar olarak hem de biyoyararlanım olarak daha zayıf.
Hayvansal gıdalardan uzak kalıyorsak en başta B12 vitamini ihtiyacımızın bazı ilaç veya takviye ürünlerle karşılanması gerekir. Vegan beslenmede karşılaşacağımız diğer bir problemse demir ve çinko ihtiyacının karşılanmaması. Baklagil tüketiminin fazla olması da geçirgen bağırsak sendromuna neden olabiliyor.