Mutfak Sanatları Nedir?
Sosyal medyanın yükselen popüleritesiyle birlikte bakış açımızın değiştiği sektörlerden bir tanesi de hiç şüphesiz yemek sektörü olmuştur. Eskiden yemek sunumuna , hazırlanışına ya da görseline dikkat edilmez ve lezzet öne çıkardı. Şimdilerde ise tam tersi bir durum söz konusu. İşte tam da bu konuda Gastonomi ve Mutfak Sanatları Bölümleri ortaya çıkmaktadır.
Peki bu iki bölüm arasında ne gibi farklar söz konusu ki bazı üniversitelerde Gastronomi, bazılarında Mutfak Sanatları Yönetimi ve yine bazılarında Gastronomi ve Mutfak Sanatları Yönetimi olarak karşımıza çıkıyor.
Gastronomi ve Mutfak Sanatları ve Yönetimi ve Gastronomi ve Mutfak Sanatları Yönetimi Arasındaki Fark Nedir?
Aslına bakarsanız, Gastronomi ya da Mutfak Sanatları ve Yönetimi bölümü arasında herhangi bir fark bulunmamaktır. Sadece eğitim kurumlarının kendilerine göre belirlemiş oldukları isimlerden ibarettir diyebiliriz.
Mesela Gastronomi adıyla eğitim veren ya da Mutfak Sanatları ve Yönetimi adı ile eğitim vermekte olan üniversitelere gittiğimizde yetkililere danıştığımızda bu bölümlerin isimlerinin farklı içeriklerinin aynı olduklarına sizler de emin olacaksınız.
İzmir Ekonomi Üniversitesi, bu bölümü mutfak sanatları ve yönetimi olarak Türkiye'de eğitime açan tek üniversitedir fakat dediğimiz gibi bu konuda üniversiteyi ziyaret ettiğinizde bu bölümün temel misyonunun "şef aşçı" yetiştirmek olduğunu belirtiyorlar.
Onun dışında diğer üniversitelerin kiminde sadece Gastronomi olarak bulunuyorken bir kısmında da Gastronomi ve Mutfak Sanatları şeklinde genel anlamda birçok üniversitede yer alıyor.
Mutfak Sanatları Gastronomi İle Aşçılık Bölümleri Arasındaki Farklar
YKS 2018 tercih danışma günleri araştırmamıza göre en fazla tercih edilmek istenen bölümlerden Gastronomi ile Aşçılık hakkında sizlere hem bilgi vermek hem de karşılaştırma yaparak sizlerin kafanızda yer alan soru işaretlerini kaldırmak için geldik.
Son yıllarda cinsiyet ayırt etmeksizin popüler hale gelen üniversite bölümü "gastronomi" nin "aşçılık" bölümü ile arasında ne gibi farklar var bunu sizler için araştırdık. Malum ikisi de lezzetler üzerine ve karıştırılması oldukça mümkün. Ama merak etmeyin birazdan her şey rahatça anlaşılacak.
Mutfak Sanatları Eğitimi Hakkında Merak Edilenler;
Son zamanların gözde mesleklerinden biri olan gastronomi pek çok insan tarafından tam olarak bilinmemekte. Gastronomi eğitimi, birçok gastronomi uzmanı tarafından ayrıca gastronomi derslerine bağlı olarak farklı branştan öğretmenler aracılığıyla verilmektedir.
Üniversite bittikten sonra gastronomi mezunları, iş bulma anlamında belki de en az sıkıntı çeken kişilerdir. Gastronominin çalışma alanları diğer mesleklere nazaran daha fazla ve daha ilgi çekicidir. Ayrıca gastronomi iş olanakları açısından öğrenciyi, diğer mesleklere göre sınırlamamakta ve yönlendirmemektedir.
Gastronomi üniversiteleri, öğrencileri salt meslek adına hazırlamamaktadır. Öğrencileri, gastronomi etkinlikleri ve gastronomi festivalleri gibi çeşitli organizasyonlara katarak, öğrencinin gastronomi geleceği için sağlıklı bir ortam sunmaktadır. Bunlara bağlı olarak gastronomi okumak, öğrenciyi hem üniversite hayatında hem de iş hayatında mutlu bir geleceğe taşımaktadır.
Gastronomi Ne Demek?
Gastronomi terimleri açısından, “Gastros” mide, “Namos” ise yasa-kuram demektir. Gastronomi ve mutfak sanatları nedir? Sorusunun cevabı ise kısaca: yiyecek ve içecek kültürünün sanat ve bilime dönüşmüş halidir, dolayısıyla salt bir meslekten öte bir sanat dalıdır.
Gastronomi ve mutfak sanatları bölümü: kültürü, gıdayı, ekonomiyi, işletmeyi ve birçok bilim dalını (kimya, matematik. Tarih vs.) içine almaktadır.
Dolayısıyla Gastronomi ve mutfak sanatları dersleri, sadece mutfakta işlenmemektedir. Gastronomi okuyanlar, mitoloji, sanat tarihi, sanat yönetimi gibi sanatı içerisinde sıkça barındıran dersler almakla birlikte gıda, gıda muhafazası, gıda yönetimi, iş sağlığı gibi gıdayı ve işi içerisinde barındıran dersler de almaktadırlar.
Bu tarz gastronomi dersleri, öğrenciyi sırf mutfağa kapalı tutmaktan alı koyuyor, bir şef veya aşçı yetiştirmekle birlikte bir sanatçı da yetiştiriyor. Gastronomi olan üniversiteler, öğrenciyi derslerle sıkmıyor;
gastronomi festivali, gastronomi etkinliği gibi çeşitli olaylarda görev almasını, insanlarla iletişimini en iyi biçimde geliştirmesini sağlıyor. Ayrıca eğer öğrenci isterse üniversitesinde bulunan gastronomi derneği gibi çeşitli derneklere katılarak şehirlerdeki etkinliklere gidebilir belki de bu etkinlikleri düzenleyebilir.
Gastronomi Sözel Mi?
Gastronomi puan türü açısından çoğu üniversite TS (Türkçe-Sosyal) ile öğrencileri kabul etse de verilen eğitim tam olarak sözel sayılmıyor, çünkü derslerin bazılarında kimya, biyoloji gibi fen ağırlıklı konular bulunmakta.
Bunların dışında yetenek de önemli bir kısım, öğrencinin mutfakta alacağı eğitim onun becerilerine göre hızlanıp, yavaşlayabiliyor lakin öğrenciler bu yetenekleri hocalarına bağlı olarak kazanabilmekte, geliştirebilmekte veya yeteneği olsa bile gastronominin başka bir alanına ilgisi kayabilmektedir. Yani öğrenciler sadece mutfak ağırlıklı bir eğitim almadıkları için gelecek planlamalarında da mutfakta çalışmayı seçmeyebilirler.
Gastronomi Kaç Yıllık? Gastronomide Eğitim Nasıl?
Gastronomi, “Gastronomi ve mutfak sanatları” adı altında çoğu üniversitede güzel sanatlar fakültesinde yer almakta ve 4 yıllık olmaktadır.
Gastronomi 2 yıllık, olarak herhangi bir üniversitede bulunmamakta ama 2 yıllık aşçılık eğitimi almış öğrenciler yatay geçişle Gastronomi ve mutfak sanatlarına girebilmektedir.
Aşçılık okuyan öğrenciler, gastronomi de bulunan bir dersi kapsamlı olarak almazlar, bu da onları bazı konularda geri planda tutabilir ama aşçılık mezunları gastronomi öğrencilerine göre daha erken mezun oldukları için azimle çalışırlarsa, özellikle mutfakta bir gastronomi uzmanından daha iyi rütbelere yükselebilirler.
Gastronomi yüksek lisans açısından da öğrencilere fazlaca kapı açmakta;
çünkü içerdiği dersler açısından öğrenci veterinerlikten fotoğrafçılığa kadar pek çok bölümde yüksek lisans yapabilir. Hatta öğrenci dilerse yüksek lisans eğitiminden sonra bu alanda çok az uzman bulunduran doktora eğitimini alarak eğitimini en üst seviyeye çıkarabilir.
Ülke ve dünya genelinde gastronomi doktora açısından yok denecek kadar az öğretici ve uzmana sahiptir, bu gastronomi öğrencisi için bir gelecek planlaması olabilir.
Gastronomi Erasmus, Farabi, Mevlâna gibi değişim programları ile öğrencileri yurt dışında eğitim imkânı da sunmaktadır. Özellikle, Erasmus değişim programında eğer üniversite İtalya, Fransa gibi gastronomi şehirlerini tercih eder ve oradaki okullarla anlaşma sağlayabilirse bu gastronomi okuyan bir öğrenci açısından eğitim hayatında oldukça yararlı olabilir.
Bunların dışında gastronomi eğitimi almak isteyen kişiler sadece üniversitelere gitmek zorunda değil, MSA (Mutfak Sanatları Akademisi) veya USLA (Uluslararası Seviye ve Lezzet Akademisi) gibi gastronomi akademisi, kişiye 4 yıllık eğitim veren üniversite kadar eğitim vermese de kişiyi özellikle aşçılık bakımından bilgilendirmekte ve geliştirmektedir. Tabi ki üniversite kadar ayrıntıya girmediği için ve derslerin çoğu mutfakta geçtiği için bu tarz eğitimler 9 ay, en fazla 1 sene kadar sürmektedir.
Mezun olan gastronomi öğrencileri dilerlerse Kpss ile ülkedeki pek çok okulda öğretmen olarak çalışabilirler. Gastronomi Kpss açısından diğer bölümlere nazaran daha az öğretici barındırdığı için atama, diğer bölümlere göre daha hızlı gerçekleşebilir.
Üniversite öncesi eğitime bakıldığında ise herhangi bir lisenin gastronomi lisesi adı altında eğitim verdiğine yani okulun isminin gastronomi olarak adlandırıldığına sıkça rastlanamaz ama pek çok meslek lisesi, Gastronomi ve özellikle de Aşçılık açısından eğitim vermektedir. Özellikle turizm meslek liseleri, Aşçılar Mesleki Ve Teknik Anadolu Liseleri Gastronomi ve Aşçılığı derslerinde sıkça işlemektedirler.
Gastronomi açısından öğrenci okul eğitimi dışında kendini geliştirebilecek pek çok araca da başvurabilir. Ülke çapında, özellikle de dünya çapında oldukça çok gastronomi kitabı ve gastronomi dergisi bulunmaktadır. Öğrenci dilerse bu kitap veya dergileri İngilizce okuyarak hem dilini hem de bilgisini geliştirebilir.
Gastronomi mezunları, gastronomi uzmanı olarak adlandırılırlar. Geçirdikleri üniversite hayatlarına bağlı olarak edindikleri tecrübeyle pek çok otelde, restoranda, uçakta, gemide, mutfak aracılığıyla çalışabilirler. Ayrıca gıda, diyet, kalori üzerine yoğunlaşabilirler. Fotoğrafçılık, yemek stilistliği, tarif yazarlığı yapabilirler.
Bunların dışında gıdanın bulunduğu pek çok fabrikada çalışabilirler. Kendi mesleklerini kurabilirler. Dolayısıyla Gastronomi maaşları açısından sıkıntı yaşamazlar ve işsizlik derdi çekmezler.
Gastronomi bölümü 4 yıllık bir lisans bölümü iken aşçılık bir önlisans bölümüdür.
Mutfak Sanatları ve Gastronomi Bölümü
Gastronomi mezunu "gastronom" unvanına sahip olur ve gastronom olma yolunda 4 yıllık uzun ve kapsamlı bir eğitim alırlar. Damak tadı ve yemek zevkinin ön planda olduğu bu bölümde belki de en önemli beklenti, öğrencinin yaratıcı olmasıdır. Bir gıda ile ilgilli raf ömründen tutun da neyle nasıl işlenebileceği konusunda bilgi sahibi olmayı gerektirirken bir de uyumun haricinde kaliteli, lezzetli ve görsel olarak göze hitap eden bir şeyler sunmayı amaçlamaları çok önemlidir.
Yani gastronomlar, yemeğe ve bileşenlerine sanat olarak yaklaşım sergilemelidir. Zaten bu yüzden olacaktır ki bazı üniversitelerde gastronomi bölümü güzel sanatlar fakültesi bünyesinde yer almaktadır.
Gastronomların işi yemeğin hazırlanmasından sonra da bitmez, çünkü onlar yemeğin yanında tüketilebilecek alkollü ya da alkolsüz içeceklere de hakim olmak zorundalardır ve en doğru öneriyi yapmak da yine onların görev tanımında yer alır.Aldıkları eğitimlerin içerisinde gıda teknolojilerinden tutunda, gıda toksikolojisi (bir gıdanın içinde bulunabilen mikroorganizmalar, zehirlenme sebepleri olan bakterilerin isimleri ve işlevleri gibi), gıda mevzuatı (gıda yasaları, kanunları), restoran işletmeciliği, pazarlama ve maliyet kontrolü-muhasebe gibi birçok ders bulunmaktadır.
Tabi ki sadece bu dersleri alarak 4 seneyi bitirmiyorsunuz. İçki kültürü ve şarap bilimi adı altında bir derste alıyorsunuz ve bu derslerde şarapları tadıp yorumluyorsunuz, tabi bu üniversiteden üniversiteye değişkenlik gösterebiliyor.
Mutfak Sanatlarında Gastronom olduğunuzda belki de en fazla odaklanmanız gereken şey, farklı ülkelerin yemek kültürlerine yerinde hakim olabilmektir. Yani yöreleri kendi dillerinde ve tatlarında deneyimlemek için oldukça fazla gezmeniz mümkün olabilir ve bu da sizin mesleğe olan aşkınızın artmasını sağlar. Bu bölümü okumak da sonrası da oldukça keyifli gibi.
Mutfak Sanatlarında Aşçılık
Aşçılık bölümü hakkında söyleyebileceğimiz şeyler ne yazık ki gastronomi kadar fazla değil. Ama bu yine de bu bölümün eğlenceli olmadığı anlamına gelmesin. Çünkü iki meslek dalından hangisini tercih ederseniz edin, mutlaka üzerine düşmeniz gerekir. Ve yeteneğiniz bu iki önü açık meslek için belirleyici olacaktır. Yaratıcı ve üretken olmak, hırslı ve disiplinli çalışmak en önemli kriterdir.
Mutfak Sanatlarında Aşçılık bölümü söylediğimiz üzere 2 yıllık bir önlisans bölümüdür. Gastronomi bölümünde gösterilen birçok ders müfredatında vardır ancak gastronominin özeti gibidir. Ayrıntılı ve detaylı bir eğitim yoktur. İşlenilen dünya mutfakları bilgisi kısıtlıdır. Avantajı ise 2 yıllık olduğu için mesleki hayatınıza daha erken başlayabilirsiniz ve azimle devam ederseniz birçok gastronomi mezununa göre daha tecrübeli yüksek bir rütbede olabilirsiniz.
Mutfak Sanatlarında Akademik Kariyer
Akademik kariyer söz konusu olduğunda burada Gastronomi Bölümü öne geçmektedir , çünkü Aşçılık bölümü 2 yıllık bir önlisans bölümüdür.
Sonuç olarak ister gastronomi okuyun, ister aşçılık eğer mutfakta bir asker olacaksanız iyi düşünmelisiniz. Meslek sadece okulda öğrenilen bilgilerden ibaret değildir. Mutfak zordur ve yükselmek bazen şans işidir. Başarılı olmanız tamamen sizin ellerinizde.
Mutfak Sanatları ve Gastronomi Mezunları Nerelerde Çalışır ?
Gastronomi bölümü, son yıllarda sadece üniversitelerde değil, bu konu üzerine eğitim vermeyi amaç bilmiş mutfak sanatları enstitülerince de oldukça fazla dikkat çekmeye başlamış bir bölümdür. Adı üzerinde mutfak sanatları, yani yemek yapma adabından mutfak düzenine kadar her konu hakkında bilinçli ve bilgili hareket etmek isteyen, stres anında mutfakta tüm kontrolü sağlamayı başaran kimseler olabilmek için her türlü püf nokta burada barınıyor. Ama bu hemen aşçı unvanı alacağınız anlamına kesinlikle gelmiyor.
Mutfak Sanatları ve Gastronomi mezunları ne yapıyor?
İlk olarak belirtmemiz gerekir ki gastronomi mezunlarına aşçı değil gastronom denir. Bir insanın hayati fonksiyonları arasında giderdiği gereksinimlerden bir tanesi de beslenmek olduğu için bu bölümün iş ağı oldukça geniş diyebiliriz.
Öncelikle özel sektöre bakalım ;
turizm seyahat ve ulaştırma sektörlerinde restoran veya otel gibi yoğun olarak müşterilerin yararlandığı, yeme içme eğlenme ve konaklamanında birlikte yapılabildiği uygun işletmelerde çalışabilirler. Toplantı ve yemeklerin verildiği özel lokanta ve restoranlarda, bunun yanında gıda ürünlerinin işlendiği ve anında müşteriye sunulabildiği yerlerde çalışırlar. Gastronomlar sevdiği branşa göre pastane, soğuk, sıcak, ekmekçi, alakart gibi branş şefi olup kademe atlayarak sous şef, executive şef gibi pozisyonlara yükselebilirler.
Mutfak Sanatlarında Yolculuk Seven Gastronomlar
Yolculuk severler için kruvaziyer gemilerde, uluslararasi uçak mutfaklarinda hem dünyayı gezip hem mesleklerini sürdürebilirler. Dünya'yı gezen gastronomların en büyük avantajı ise hiç kuşkusuz ders olarak verilen yöresel ve bölgesel lezzetlerin mutlak bir şekilde yerlerinde test edilebilme imkanına sahip olmalarıdır. Örneğin çin usulü bir şeyin Çin'de Akdeniz usulü bir yemeğin Akdeniz ülkelerinde denenebilmesi gibi.
Mutfak Sanatlarında Medyatik Gastronomlar
Bunların yanında özel yeteneklere bağlı olarak yemek fotoğrafçısı, yemek alanında köşe yazarı, dergi editörü, gurme, televizyonda yemek proğramcısı, sunucusu, yapımcısı gibi işin medyatik yönüyle de ilgilenebilirler. Ayrıca F&B müdürü (food and beverage) olarak otellerde restoran koordinatörlüğü yapabilir, zincir otellerin koordinatörlüğünü üstlenebilirler.
Mutfak Sanatlarında Devlete Bağlı Çalışma İmkanı
Gelelim devletteki iş imkanlarına; Akademik kariyer için oldukça uygundur. Çünkü çok taze bir bölüm olup donanımlı eğiticimciler yetiştirmeye çok açıktır ve ihtiyaç gerektiren bir bölümdür. Gerek lise de gerek devlet üniversitelerinde, tercihen neresi isteniyorsa orada çalışabilirler. (Istenilen sınavlara girmek koşulu ile - formasyon almak, ales, yds, kpss vs) ya da hastanelerde ve devlete bağlı resmi kurumlarda aşçı olarak çalışabilme imkanina sahiptir.
Aslına bakarsanız gastronomlar olarak oldukça şanslısınız diyebiliriz. Yıllarca tecrübe edinip, dolgun ücretler kazanıp kendi işletmenizi açabilirsiniz. Kısaca yeme-içme ile ilgili aklınıza gelen heryerde çalışma imkanına sahiptir bu genç mezunlar.