Türkiye de Bulunan Mantar Çeşitleri Nelerdir?
Şahan Mirza Özdemir
Mantar, ülkemizde insanlar tarafından çoğunlukla sevilen ve sıkça tüketilen yiyeceklerden birisidir. Ayrıca mantar birçok farklı türe sahiptir. Türkiye’de yetiştirilen yaklaşık olarak 40 civarında mantar çeşidi bulunmaktadır.
Bunlardan en çok bilinenlerini sıralamadan önce sizlere bir uyarımız var, bu mantarların tanımlarını verdiğimiz halde yeterli bilgi sahibi olunmadan acemice toplanmamalıdır.
Birçok zehirli mantar ve yenilebilen mantar türleri birbirine benzetilip karıştırıldığı için çok dikkatli olunmalıdır. Hadi şimdi lafı fazla uzatmadan Türk Aşçı Haberleri olarak sizler için hazırladığımız mantar türlerinin tanımlarına geçelim.
Türkiye de Bulunan Mantar Çeşitlerinden "Beyaz Kültür Mantarı":
Hemen hemen girdiğimiz her markette bulunabilir. Ülkemizde en çok tüketilen mantar türlerinden birisidir. Kullanım olarak pizzadan tutun çorbasına kadar geniş bir kullanım aralığı vardır. İçerisinde bol miktarda protein ve vitamin bulundurmaktadır.
Türkiye de Bulunan Mantar Çeşitlerinden "Kuzu Göbeği Mantarı":
Kuzu göbeği mantarı tat ve koku olarak akıllarda hoş bir izlenim bırakmaktadır. Pişmiş olarak birçok yemekte kullanılmaktadır. Çiğ halde uzmanlar tarafından tüketilmemesi gerektiği savunulmaktadır. Ayrıca pişirilmeden önce de mutlaka titizlikle temizlenmelidir. Mantar aramaya giden insanlar tarafından mevsiminde, ormanlarda veya yol kenarlarında rastlanılması pek mümkündür.
Türkiye de Bulunan Mantar Çeşitlerinden "Kestane Mantarı":
Görünüm olarak beyaz kültür mantarına benzemektedir. Ancak, kültür mantarına kıyasla farklı şartlar altında farklı tat ve renkte üretilmiştir. Yine beyaz kültür mantarı gibi ülkemizde en çok tüketilen mantar türleri arasındadır. Besin değeri olarak gayet yeterlidir. İnsan vücudunun ihtiyacı olan kalsiyum, potasyum ve sodyum minerallerini karşılamaktadır.
Türkiye de Bulunan Mantar Çeşitlerinden "Kanlıca Mantarı":
Ülkemizde yaban mantarı türleri arasında en çok bilinen türlerdendir. Birçok farklı isimle anılmaktadır. İlkbahar ve sonbahar mevsimlerinde yağmur yağışlarından sonra görülür. Çoğunlukla çam ormanları açıklıklarında rastlanılır.
Türkiye de Yetişen Mantar Türlerinden "Biftek Mantarı":
Görünüm ve renk olarak dışarıdan bakıldığı zaman çiğ ete benzetilmektedir. Biftek mantarını kestiğimiz zaman içerisinden kırmızı renkte bir sıvı akmaktadır. Biftek mantarı yenilebilir mantarlar arasından en lezzetli olan mantarlardan birisidir. Ağustos ve Kaşım ayları arasında Mersin çevresinde çoğunlukla çınar ve kestane ormanlarında yetişir.
Türkiye de Yetişen Mantar Türlerinden "Bal Mantarı":
Çoğunlukla ağaçlarda ve ağaç görünümlü çalı, bitkilerde yaşayan parazit tarzında bir mantar türüdür. Üzerinde yetiştiği canlı açısından büyük tehdit oluşturmaktadır. Ülkemizde çoğunlukla İstanbul’da görülmektedir.
Türkiye de Yetişen Mantar Türlerinden "İstiridye Mantarı":
Çoğunlukla kavak ve kayın gibi ağaç kütüklerinin üzerinde yetişmektedir. Diğer mantar türlerine kıyasla çok lezzetli ve fiyat açısından biraz pahalıdır. Sonbahar ve ilkbahar aylarında yaygın olarak nemli ve kuytu köşelerde görülür. Kalsiyum, fosfor ve potasyum bakımından zengin bir besin kaynağıdır.
Türkiye de Yetişen Mantar Türlerinden "İmparator Mantarı":
İmparator mantarı köken itibariyle Güney Avrupa dan gelmektedir. Bununla beraber İmparatorların favori yiyeceklerinden olduğu için bir zamanlar Sezar mantarı olarak da anılmıştır. Tat olarak keskin bir tada sahiptir. Türkiye’de İstanbul, Şile ve Kandıra civarlarında görülür.
Türkiye de Yetişen Mantar Türlerinden "Trüf Mantarı":
Lezzet ve nadirlik(değer) bakımından dünyanın en önde gelen mantarlarındandır. Yetiştikleri yerler çoğunlukla meşe ve kestane ağaçlarının köklerine yakın yerlerdir. Yaz ve kış mevsimlerinde yetişen siyah ve beyaz renklerde 2 farklı türü vardır. Aynı zamanda trüf mantarlarının bir kısmı yer altında yetişmektedir.
Türkiye de Yetişen Mantar Türlerinden "Borazan Mantarı":
Borazan mantarı Cantharellaceae familyasından yenilebilen türde bir mantardır. Borazan mantarı halk arasında trompet mantarı veya siyah trompet olarak bilinmektedir. Ülkemizde Ege bölgesinde yetişir.
Türkiye de Yetişen Mantar Türlerinden "Dede Sakalı Mantarı":
Dede sakalı mantarı yenilebilen mantar türlerindendir. İlkbahar ve sonbahar aylarında yetişir. Çoğunlukla çam ormanlarında ve köknar ormanlarında tek tek ya da dağınık gruplar halinde yetişir.
Türkiye de Yetişen Mantar Türlerinden "Sığır Dili Mantarı":
Sığır Dili Mantarı (Hydnum Repandum) yenilebilen mantar türlerindendir. Sonbahar aylarında, çam ormanları içerisinde bazen çam iğnesi altlarında bazen de açıkta yetiştiği gözlemlenmiştir. Çoğunlukla çam ormanlarında tek tek veya dağınık gruplar halinde yetişir.
Türkiye de Bulunan Mantar Türlerinden "Pullu Mantar":
Pullu mantar Polyporacea familyasından bir mantardır. Şapkası yaklaşık 5-60 cm genişliğine ulaşabilmektedir. Tadı salatalığı anımsatmaktadır. Topraktan metrelerce yükseklikte ağaç gövdelerinde tek tek veya dağınık gruplar halinde yetişmektedir.
Türkiye de Bulunan Mantar Türlerinden "Pösteki Mantarı":
Pösteki mantarı (Coprinus comatus) halk arasında Söbelen mantarı olarak da bilinmektedir. Söbelen ismi mantarın oval şeklinden dolayı gelmektedir. Pösteki ismi de mantarın dışarıdan bakıldığı zaman koyun postunu andırmasından dolayı gelmektedir.
Türkiye de Bulunan Mantar Türlerinden "Şemsiye Mantarı":
Şemsiye mantarı (Lepiota procera) halk arasında Turna Bacağı olarak da bilinmektedir. Bu isim mantarın şapkasının diğer mantarlara göre büyük olması ve sapının şapkasına oranla ince ve uzun olmasıdır. Şapkanın boyu 40-50 cm’yi bulabilir. Şapkanın altında beyaz pullar bulunmaktadır.
Türkiye de Bulunan Mantar Türlerinden "Kara Kız Mantarı":
Kara kız mantarı (Tricholoma terreum) mantarların Batı Karadeniz Bölgesinde halk arasında karaböcü vb. isimlerle bilinen yenilebilen bir mantardır. Kara kız mantarı çoğunlukla sivri yapraklı ağaçların bulunduğu ve nemin fazla olduğu bölgelerde yetişmektedir. Kalker bakımından zengin topraklarda eylül, ekim ve mayıs aylarında gruplar halinde bulunur.
Türkiye de Bulunan Mantar Türlerinden "Çörek Mantarı":
Çörek Mantarı halk arasında birden fazla isimle anılmaktadır. Bunlardan bazıları “ayı mantarı” ve “bolet mantarı” dır. Çörek Mantarı ülkemizde yaygın olarak yetişmektedir. Meşe, kayın, çam gibi ağaçların altında, haziran ayından eylül ayına ve eylül ayından kasım ayına kadar olan süreçte gruplar halinde veya tek tek yetişmektedirler.
Türkiye de Bulunan Mantar Çeşitlerinden "Kıvırcık Mantarı":
Kıvırcık mantarı 3 türe ayrılmıştır. Bunlar: kedi tırnağı, saçaklı mantar ve cam mantarı olarak isimlendirilmiştir. Bu 3 tür tat olarak aralarında pek bir fark yoktur. Ancak görünüm olarak birbirlerinden farklıdırlar. Ağustos ve Ekim ayları arasında cam, ladin ve sedir gibi ağaçların etrafında yetişmektedir. Ülkemizde Antalya da görülür.
Türkiye de Bulunan Mantar Çeşitlerinden "Kaypak Mantarı":
Kaypak mantarının dolgulu kısmının kokusu çeşitli meyve kokularına benzemektedir. Çoğunlukla iğne yapraklı çam ağaçlarının altında ve etrafında rastlanır. Ayrıca yosun ve eğrelti otu gibi bitkilerin arasında fazla sayıda kümeler halinde görülür.
Türkiye de Bulunan Mantar Çeşitlerinden "Kükürt Mantarı":
Kükürt Mantarı (Laetiporus sulphureus) Polyporaceae familyasından gelmektedir. Bu mantar yenilebilen bir mantar türüdür. Kükürt mantarının tadı tavuğa benzemektedir. Kükürt mantarı büyükçe yığınlar halinde yetişir ve ağırlıkları kilolarca olabilir. Çoğunlukla okaliptüs ve ceviz ağaçlarında görülür. Birçok kişinin bu mantara alerjisi olduğundan dolayı yemeden önce küçük bir parçası denenmelidir. Görünüm olarak birçok zehirli mantara benzediği için dikkatli olunmalıdır.