Etli Enginar Dolması Tarifi

Geleneksel Türk Mutfağı ve Yöresel Mutfaklarda Etli Enginar Dolması Tarifi

Etli Enginar Dolması Kullanılan Malzemeler

 

*     500 gr. kavrulmuş kıyma (soğanlı ve maydanozlu)

*     5 adet yapraklı enginar

*     6 diş sarımsak

*     1 avuç ceviz

*     300 ml domates püresi

*     2 çorba kaşığı biber salçası

*     5 çorba kaşığı zeytinyağı

*     5 dal taze kekik

*     2 çorba kaşığı köfte baharı

*     2 tatlı kaşığı kimyon

*     1 tatlı kaşığı toz kırmızı biber

*     2 tatlı kaşığı karabiber

*     Tuz

*     Tencere tabanını 3 parmak kaplayacak kadar kaynar su ( ortalama 2 lt.)

 

Süper Bir Tarif Olan Nefis Ve Lezzetli Yöresel Mutfaklarımızdan Etli Enginar Dolması Yapılış Tarifi

4 adet enginarın sert dış yaprakları ve saplarını kesin, çanak kısımına ulaşmak için ortasındaki yaprakları dikkatlice çıkarıp, bir kaşık ile içini oyun. İçindeki tüylü kısmı tamamen temizlemeniz çok önemli. Biraz güç gerektiren bu işlemi yaptıktan sonra enginarlara limon sıkıp, kararmamaları için bol limonlu, tuzlu suda bekletin. 

 

Gelelim içindeki malzemeye, yaklaşık 450 gram soğanla birlikte kavrulmuş kıymaya ihtiyacınız olacak. Bunun için daha önce Islak Ekmek Arası tarifinde verdiğim kıyma kavurma tarifimi kullanabilirsiniz yada buzluğunuza önceden kavurup koyduğunuz kavrulmuş kıyma varsa onu da değerlendirebilirsiniz.

 

Kavrulmuş kıymaya, isterseniz ince kıyılmış maydanoz da ekleyebilirsiniz. Enginar dolmasına çok yakıştığını düşündüğüm diğer iki malzeme de ceviz ve sarımsak. 1 avuç cevizi elinizle kırarak, 3 diş sarımsağı da ezerek içine ekleyin. Tuzunu ve biberini kontrol ettikten sonra harcı, oyduğunuz enginarların ortasındaki boşluğa doldurun.

 

Sosu için bir kaseye 200 ml domates püresi, 2 çorba kaşığı biber salçası, 3 çorba kaşığı zeytinyağı, 4 dal taze kekik, 1 çorba kaşığı köfte baharı, 1 tatlı kaşığı kimyon, 1 tatlı kaşığı toz kırmızı biber, tuz ve karabiber koyup, karıştırın. Son olarak üzerine 1 litreye yakın sıcak su ekleyin. Tüm bu sosu, tencereye dizilmiş enginarların üzerine gezdirin. Yaklaşık 40 dakika, en ucundaki yaprağı çektiğinizde rahatça kopuncaya kadar, orta ateşte pişirin.

 

Evliya Çelebinin Ve Yabancı Seyyahların Kayıtlarında Osmanlıda Saray Mutfağında Enginar Hakkında Bazı Dipnotlar;

1270 senesinin Recep ayının 27. günü gelen ve “Neşetabad Sahil Saray-ı Hümayunu”nda “21” gün kalan veliaht Napolyon’ için kaldığı sürece hazırlanan yemeklere gerekli olan malzemeler; sebze olarak; havuç, pırasa, bakla, enginar, karalahana, bamya, maydonoz, ıspanak, ebegümeci, salata, hindibağ, kereviz, semizotu, taze asma yaprağı, soğan, dereotu-nane, patates, meyve olarak limon, portakal, turunç, kestane, elma, üzüm, armut, incir, fındık, üvez, yemek malzemesi olarak; pirinç, şeker, zeytinyağı, sadeyağ, nohut, tuz, nişasta, badem, fıstıkçamı (çam fıstığı olsa gerek), kuş üzümü, şehriye, güllaç, hurma, kaymaklı yoğurt, ıstakoz, sardalya, yumurta, tavuk, piliç, güvercin, kaz, sülün, bıldırcın çeşitli kalitede unlar, kalita (galeta), peksimet, toz dondurma (?), baharat olarak ; karanfil, tarçın, fülfül (karabiber).

 

Gerlach,  birçok meyve sebzenin İstanbul’da “turfanda” olarak çıktığı dönemler hakkında bilgi verir. Mart ayında badem, Nisan ayında bakla ve enginar yemek mümkündür. Mayıs’ta taze fasulye ve turp satılmaktadır.

 

Muhtelif gezginler sarayın meyve-sebze ihtiyacını karşılamak için İstanbul’un içinde ve civarında pek çok bahçenin bulunduğunu belirtmektedir. Padişaha ait olan bu bahçelerde acemioğlanlar çalışmakta, yetiştirilen sebzelerin mutfağın ihtiyacından fazla olan kısmı halka satılmaktadır.

 

“Türk sofralarında yemekler basit olmaktan çok sayısızdır. Çeşitli şekillerde hazırlanmış koyun eti, lezzetli sebzeler (enginar ve patlıcan zeytinyağıyla hazırlanır ve soğuk olarak sunulur) ceviz ve biberden yapılmış bir sosla çerkez tavuğu denilen yemek, ünlü börek, bal ve manda sütünün başrolleri paylaştığı çok baharatlı tatlılar, komposto ve son olarak asla vazgeçilemeyen pilav.

 

Enginar Nedir? Enginar Nerden Geldi?

Ana Vatanı Habeşistan olduğu tahmin edilen bitki önce eski Mısırlılar sonra bütün Araplar arasında yayılmıştır. Türkiye'de Marmara ve Ege bölgesinde bahçelerde yetiştirilir. İlkbaharda çıkan yazın müjdecisi bir bitkidir. Mavi-mor renkli çiçekler açan, 50-150 cm boyunda çok senelik otsu bir bitkidir. Killi, kumlu ve rutubetli topraklarda yetiştirilir.

 

Lahana Lahananın anavatanı olarak Kuzey Avrupa ülkeleri ve Baltık denizi kıyıları kabul edilmektedir.Lahana denize yakın, rutubetli olan tüm Avrupa kıyılarında geniş bir yayılma alanı bulmuştur. Fransa'nın Atlantik kıyıları, İrlanda ve İngiltere'nin güney kıyılarında yabani olarak yetişen lahana formları bulunmaktadır.

 

Enginarın Faydaları

Enginar kış aylarında fazla tüketilen popüler bir besin kaynağıdır. Enginar daha çok Akdeniz’de yetişen ve sağlık açısından birçok faydası olan bir sebzedir. Deve dikeni ailesindendir ve diğer botanik ismi Cyanara scolymus’dur.

 

Enginarın 0.5 uzunluğunda yaprakları vardır ve 1-2 metreye kadar uzayabilir. Otantik görünümlü açık pembe çiçekleri ve yenilebilir tohumlara sahiptir.

 

Geçmiş yıllarda çok az üretildiğinden dolayı bulunması zor ve pahalıydı ama artık birçok üründe olduğu gibi enginarın faydalarından yararlanmak için çok fazla efor harcamaya gerek yok.

Enginar çok iyi miktarda C ve K vitamini içerir. Enginar düzenli olarak tüketildiğinde bünyenin ihtiyaç duyduğu magnezyum, çinko, demir, potasyumu sağlar. Bunun yanında bünyenin lif ihtiyacını ciddi anlamda giderir, kalsiyum açısından da zengin bir besin kaynağıdır.

 

Enginarın Sağlığa Faydaları

Enginarın kalori ve yağ oranı oldukça düşüktür. 100 gramlık enginar tohumu sadece 47 kalori içermektedir. Bunun yanında diyet lifi açısından çok zengindir. Çok etkili bir antioksidandır. Enginar bol miktarda diyet lifi içeren diğer birçok sebze ve meyve gibi sindirim sistemi için çok faydalıdır. Bu özelliğinden dolayı, mideyi güçlendirir ve hastalıklara yakalanma riskini azaltır, kolon kanserine neden olan unsurları ortadan kaldırır. Kolesterol seviyesinin sağlıklı bir seviyede kalması için ciddi anlamda fayda sağlar. Çok etkili bir antioksidan olması genel anlamda bünyeye inanılmaz katkılar sağlayabilir.

 

Enginarın Kolesterole Faydaları: 

Bu konuyla alakalı yapılan bazı bilimsel araştırmalar enginarın kolesterol seviyesini sağlıklı seviyede tutmak için önemli katkı sağladığını ortaya koymuştur. Enginar yapraklarının kötü kolesterolü düşürdüğü ve sağlıklı seviyede tuttuğu, iyi kolesterol üzerinde ise herhangi bir olumsuz etkisinin olmadığı bilimsel olarak ortaya konulmuştur.

 

Enginar Sindirim Sistemine Faydalıdır: 

Yüksek derecede lif içeren bütün besinler sindirim sistemi sağlığını  koruma açısından çok önemlidirler. Bunlardan bir tanesi de enginardır. Enginarın içerdiği lifler özellikle mide sağlığı için önemlidir. Ayrıca enginarın içerdiği asitler midede asit seviyelerinin düzenli seviyede olmasını sağlar.

 

Anemi Hastalığına İyi Gelir: 

Vücudun hastalıktan etkilenmesinin birçok sebebi vardır. Bu sebepler bir araya geldiğinde hastalıklar ortaya çıkar. Bunlardan bir tanesi de anemi hastalığıdır. Bünyenin aşırı derecede demir eksikliğine maruz kalması sonucu ortaya çıkar. Enginar ise demir açısından çok zengin bir şifa kaynağıdır. Düzenli olarak tüketilmesi durumunda bu sorun ortadan kalkabilir.

 

Enginarın Karaciğere Faydaları: 

Enginarın çok etkili bir antioksidan olduğunu belirtmiştik. Bu özelliği sayesinde vücut için hayati önem taşıyan bütün organların sağlığının korunmasına katkı sağlamaktadır. Bunun yanında kolesterolün yükselmesi sonucu kalp ve karaciğeri tehdit eden sorunlar ortaya çıkar. Aşırı kolesterol sonucu karaciğerin olası zararlardan bünyeyi korumak için emilim yapması gerekir. Bu da karaciğeri yorar. Enginar kolesterolü sağlıklı seviyede tuttuğu için karaciğerin bu ağır yükünü hafifletir ve karaciğerin sağlığını korur. Bu özelliğin yanında kolesterolü dengeleyerek yüksek kolesterolden kaynaklanan felç ve inme gibi risklerden korur.

 

Enginar Etkili Bir İdrar Söktürücüdür: 

Özellikle enginar yaprakları idrar söktürücü olarak kullanılmaktadır. Bunun sindirim sistemi için faydalı olduğunu söyleyen bazı uzmanlar vardır. Bu özelliğinden dolayı mesane ve kolon kanserine karşı etkili bir koruyucu olduğu savunulmaktadır. Fakat özellikle ishal sorunları yaşayanların enginar yapraklarından uzak durmalarını öneririz. Çünkü zaten ishal sorunundan dolayı aşırı şekilde bünye su kaybına uğramaktadır, enginar yaprağı tüketerek bu sorunun daha da artmasına neden olabilirler.

 

Enginar Bağışıklık Sistemini Korur: 

Enginarın antioksidan özelliğinden bahsetmiştik. Ayrıca iyi bir C vitamini deposudur. 100 gramlık bir enginar ortalama %20 C vitamini sağlamaktadır. C vitamini açısından zengin gıdaların tüketimi vücudun bağışıklık sistemini güçlendirir ve serbest radikaller, virüslere karşı bünyeyi korur.

 

Kemik Sağlığını Korur: 

K vitamini kemik sağlığı açısından önemlidir. Enginar, K vitaminini zengin miktarda içermektedir. Bu özelliği ile kemiklerin sağlıklı yapısının dejenere olmasına izin vermez. İçerdiği K vitamini ve lifler sayesinde beyin sağlığını da korur. Alzheimer hastalığına yakalanma riskini azaltır. Sinir sistemi üzerinde olumlu etkisi vardır.

 

Hücreleri Güçlendirir :  

Enginar, hücrelerin gerekli hareketleri için çok önemli olan niyasin ve B-6 fazla miktarda içermektedir. Bu özelliği sayesinde hücre sağlığının korunması, hasarlı hücrelerin onarılması noktasında ciddi katkısı olur.

 

Kan Hücrelerini Kuvvetlendirir:  

Enginar, potasyum, kalsiyum, demir, bakır ve fosfor gibi birçok mineraller açısından çok zengin bir besin kaynağıdır. Potasyum ve sodyum açısından zengin olması kan hızını düzenli bir seviyede tutmasına yardımcı olur. Bu maddeler ayrıca vücut sıvılarının önemli bir bileşenidir. Antioksidan özelliğinden dolayı bünyeyi temizleyen sisteme katkısı bulunur. Hastalıklarla mücadele etme noktasında ve mikropları bünyeden atmaya katkı yapar. Bakırın özellikle kırmızı kan hücreleri üzerinde çok önemli etkisi vardır. Kırmızı kan hücrelerinin sağlığının korunmasını ve sayılarının artmasını sağlar.