Nevin HALICI’ya Saygı Toplantısı "Osman Güldemir"
Değerli okuyucularım,
Geçtiğimiz gün, yani 21 Haziran 2019 Cuma günü, Konya Kültür ve Turizm Derneği “Dr. Nevin HALICI’ya Saygı Toplantısı” düzenledi. Bendeniz de Dr. Öğretim Üyesi Nermin IŞIK, Türkiye Aşçılar ve Şefler Federasyonu Başkanı Bayram ÖZREK, Konya Kültür ve Turizm Derneği Başkanı Prof. Dr. Nilgün ÇELEBİ ve oturum başkanı Seher ODABAŞI ile birlikte bir konuşma yaptım.
Eminim sizler de Nevin HALICI’ya büyük saygı duyuyorsunuz. Bu sebeple buraya bir mim koymak adına yazmak da istedim.
Nevin HALICI 1941, Konya doğumlu, Türk mutfak kültürü ve yemekleri araştırmacısı, yazarıdır.
Konya Kız Tatbikat İlkokulu (1952), Konya Kız Enstitüsü (1960) okulları mezunudur. 1970-75 yıllarında Ankara Gazi Üniversitesi’nde Ev Ekonomisi Beslenme okumuştur. 1986’da İngiltere’de, City of Guilds of London Institute’den "The Cookery Certificate" diploması almıştır.
1991’de Selçuk Üniversitesi’nde “Konya’da Geçmişte ve Günümüzde Hazırlanan Kışlık Yiyecekler Üzerine Bir Araştırma” çalışması ile yüksek lisans 1997’de Gazi Üniversitesi’nde “Karadeniz Bölgesi Yemekleri Üzerine Bir Araştırma” teziyle doktora programlarını tamamlamıştır.
1975’de Kızılcahamam’da yemek öğretmeni olarak çalışmaya başlamış, İzmir Büyükçiğli Pratik Kız Sanat Okulu, İzmir Karşıyaka Kız Meslek Lisesi, Konya Kız Meslek Lisesi, Çumra Kız Meslek Lisesi, Konya Mehmet Akif İlköğretim Okulu ve Meram Kız Meslek Lisesi okullarında görev yaptıktan sonra 1999 yılında emekli olmuştur.
“Sufi Cuisine” isimli kitabıyla Gourmand Cookbook Award (Gurmand Yemek Kitabı Ödülü) almıştır. Birçok gazete köşe yazısı, makale ve bildiri yazmakla birlikte; Türk Mutfağı ile ilgili sergiler ve çeşitli gösterilerde bulunmuş; kongre seminer gibi programların menülerini hazırlamıştır.
Eserleri
Geleneksel Konya Yemekleri
Ege Bölgesi Yemekleri
Akdeniz Bölgesi Yemekleri
Türk Mutfağı
Nevin Halıcı’s Turkish Cookbook
Das Türkısche Kochbuch Nevin Halıcı
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Yemekleri
Siniden Tepsiye Klasik Türk Mutfağı
Konya’da Kışlık Yiyecekler Üzerine Bir Araştırma
Karadeniz Bölgesi Yemekleri
Sufi Cousine
Konya Mutfak Kültürü ve Konya Yemekleri
Mevlevi Mutfağı
Konya Mutfağı
Açıklamalı Yemek ve Mutfak Terimleri Sözlüğü
Sille Mutfağı
Selçuklu Mutfağı
Ali Eşref Dede’nin Yemek Risalesi
Vee çok yakında Orta Asya Mutfağı
Kendisinden birçok kişi ziyadesiyle etkilenmiş ve ciddi yazılar yazmıştır. Burada bazılarına kısacık değinmek istiyorum.
Gizem onun özü gibiydi…
Dan HOFSTADTER 25 Nisan 1988 The New Yorker yazısında uzun uzun Nevin HALICI’yı anlatıyordu Oxford’daki diğer saygın araştırmacı yazarlarla birlikte. Ve o yıllarda adeta sonrasında yapacaklarına, yapabileceklerine dikkat çekiyordu… Onu çok gizemli bulmuştu.
Hofstadter, Dan. (25 April 1988). Onward and Upward with The ARts (Oxford Food Symposium). The New Yorker. pp: 83-101.
Kahraman
Raymond SOKOLOV 1987 yılı Şubat ayı Natural History yazısında Anadolu’ya Saygı başlığını kullanmıştı. Bu yazısının kahramanı olarak ise tabi ki Nevin HALICI’yı anlatıyordu.
Sokolov, Raymond. (February 1987). Homage to Anatolia. Natural History. Vol.: 96, No.: 2. pp: 94-97.
Dervişlerin mutfak gelenekleri
Rocio GARCIA 20 Eylül 1988 tarihli El Pais gazetesinde Nevin HALICI’dan övgülerle bahsediyordu. Kendisinden o kadar etkilenmişti ki “Türkiye'deki dervişlerin mutfak gelenekleri”ni onun sayesinde öğrenebildiklerini vurguluyordu.
Garcia, Rocio. (20 De Septiembre De 1988). Nevin Halici. El Pais. pp: 64.
Elleri öpülecek insanlar
Nevin HALICI, Feyzi HALICI ile birlikte milletlerarası yemek kongrelerinin ikincisini düzenlediklerinde artık gerçekten manşet olan hak ettikleri övgüleri almaya başladılar. Rahmetli Tuğrul ŞAVKAY 1988 yılı Ekim Ayı Alacarte sayısında altı sayfa dolusu Halıcı’ları yazıyordu ve özellikle gastronomiye katkılarını vurguluyordu.
Yazısına koyduğu başlık “Elleri öpülecek insanlar”dı…
Şavkay, Tuğrul. (Ekim 1988). Elleri Öpülecek İnsanlar... Alacarte. Sayı: 12. s:18-23.
Dünya’nın En İyi Kongreleri
İngiltere Doğu ve Afrika Çalışmaları Merkezi’nin saygın akademisyenlerinden Sami ZUBAIDA ve merkezin başkanı Richard TAPPER 1992 yılındaki dergilerinin giriş yazısında Halıcı’lara da değiniyordu.
Özetle, yazısında dünyanın öncü kongrelerinden bahsediyordu. İlki 1981 yılında Alan DAVIDSON ile Theodore ZELDIN’nin başlattıkları Oxford Symposium on Food & Cookery idi. İkinci olarak ise Halıcı ailesinin 1986 senesinde ilkini düzenledikleri Milletlerarası Yemek Kongresi’ni yazıyordu…
Zubaida, Sami and Tapper, Richard. (1992). Preface. Culinary Cultures of The Middle East. London: School of Oriental and African Studies, University of London.
Böyle birisini görmedim
Gastronomi camiasının kanaat önderlerinden Claudia RODEN, 2000 yılındaki Orta Doğu yemekleri üzerine yazısında Nevin HALICI’dan bahsediyordu. Roden sadece bu yazısında değil birçok mecrada hocamızdan hayranlıkla bahsediyordu. Burada ise yemek araştırmaları için bütün dünyayı dolaştığını fakat hiçbir yerde Nevin HALICI kadar mutfağa kendine adamış birisini görmediğini belirtiyordu…
Roden, Claudia. (2000). The New Book of Middle Eastern Food. New York: Alfred A. Knopf. pp: 344.
Mistik Yudum
Nevin HALICI’nın etkileyici çalışmalarının bir tanesi olan Sufi Cuisine, yani Mevlevi Mutfağı İngiltere’de basıldığı vakit tabi ki özellikle İngiliz araştırmacı yazarları ele almıştı. Bunlardan birisi Oxford Symposium on Food & Cookery kurul üyelerinden Charles PERRY, Cornucopia dergisinde eserin önemine dikkat çekerek “Mystical mouthfuls” nitelemesi yapmıştı. Yani tam karşılığı olmasa da “mistik yudum”, “efsunlu lokma” gibi bir şey belirtmişti…
Perry, Charles. (2006). Mystical mouthfuls. Cornucopia. Issue: 36, Vol.: 6. p: 22.
Dünyaca tanınmış Türk Mutfağı yazarı
Kuala Lumpur, Malezya’dan Lucien de GUISE, 2006 yılı Islamica Magazine dergisinde Nevin HALICI’yı ve Sufi Cuisine eserini ele almıştı. Bütün dünyanın onu Türk mutfağıyla özdeşik tanıdığını belirtiyordu…
De Guise, Lucien. (2006). Food. Islamica Magazine. Issue: 16. pp: 119.
Türk öğretmen
The Saveur yazarı Margo TRUE 2006 yılında Nevin HALICI için mülakat yapmaya Konya’ya gelmişti. Bu önemli derginin Ağustos, Eylül sayısında hocamıza on sayfa ayırmıştı. Yazısında birçok detaya yer vermiş ve “Halıcı memleketindeki mistik ve zengin yemekleri bir araya getiriyor” vurgusunu yapmıştı.
True, Margo. (August, September 2006). The Turkish Teacher, In The Saveur Kitchen.Saveur (Savor a World of Authentic Cusine).No: 95. pp: 72-82, 94.
Yemeğin Sözü, Mutfağın…
Araştırmacı yazar Tolunay SANDIKÇIOĞLU 2014 yılı Şubat ayı Dünya Gazetesi yazısında Nevin HALICI’nın ödüllü eserlerinden birisi olan “Açıklamalı Yemek ve Mutfak Terimleri Sözlüğü”nü ele almıştı. Türk mutfağının duayeni olduğunu belirterek, mutfağa gereken önemin verilmesini sağlayan; geçmişi günümüze taşıyan “bir kültür elçisi” olduğunu belirtmişti.
Sandıkçıoğlı, Tolunay. (Şubat 2014). yemeğin sözü, mutfağın... Dünya Gazetesi, Dünya Kitap.
Benzer düşünceleri birçok alan çalışanı yeniliyor. Ancak Alan DAVİDSON'un “Petits Propos Culinaires”de kendisinden "Türk mutfağına bahşedilmiş bir ilahe" olarak bahsetmesi; Aykut YENİCE'nin Haber Türk'teki yazılarında "Türk mutfağının prensesi", “kraliçesi” olarak yer vermesi durumu çok doğru bir şekilde özetlemiş oluyor…
Sizler de biliyorsunuz ki çok daha fazlası mevcut, fakat sadece kısacık bazı hatırlatmalar yapmak istedim.
Bendeniz de kendisi ile değerli Hocam Nermin IŞIK vasıtası ile 2007 yılında tanıştım. Tabi ki öncesinde eserlerini biliyor, okuyor ve faydalanıyordum.
Sağolsun o zaman biz öğrencilerle oldukça mütevazi bir şekilde gönülden ilgilenmiş, vakit ayırmıştı. Etkilenmiştik. Sonrasında üniversitemize söyleşiye çağırdığımızda yine kırmamıştı. Ve bu şekilde görüşmelerimiz sıklaşmıştı. Günden güne onu daha fazla tanıdıkça bağlılığım ve duyduğum saygı katlanarak artmıştı. Nice ortamlarda, nice vakitler geçirmiştik. Sadece yazdıklarından, eserlerinden değil; sohbetlerinden, insanlara karşı yaklaşımından, hayata bakışından, yaşam felsefesinden çok şey öğrendim.
Bir aşçı, bir aşçılık eğitmeni olarak yalnız mesleğime değil, çok ötesinde hayatıma önemli katkıları olduğunu dile getirmeliyim.
Fark ediyorsunuz ki kendisi üretkenliği ile bizlere harika bir model, imrenilesi bir idol oluyor.
Benim için, bizler için, mesleğimiz için, Türk mutfağı için, ülkemiz için ve tabi ki gastronomi dünyası için değeri biçilemez örnek bir insan.
İyi ki var, sağlık diliyorum, saygılarımı sunuyorum.
Son olarak 2010 yılında yetmişinci yaşına hediye olarak yazdığım akrostiş şiiri aktarıyorum.
ÜSTAT
Nerm ateşte pişer yemek,
Eskidendi dememek,
Vecde gelip, sabrederek,
İstek, sevgi, özen gerek;
Nevin gerek, Nevin gerek.
Haşlama, buğulama,
Ateşbazlık sanatında,
Lahm-ı kuzu, balık, dana,
Irak ya da yakınında,
Can verir mutfaklara
Işık saçar etrafına…