En Ünlü 10 Kırgız Et Yemeği
Kırgız Mutfağı Hakkında
Her millet atalarının ona bıraktıklarının en iyilerini saklayıp geliştirmek peşindedir. Kültür, sanat, gelenek, el işlerinin sırları ve milli yemeklerinin pişirme yöntemlerinden bahsedilir.
Her millet atalarının ona bıraktıklarının en iyilerini saklayıp geliştirmek peşindedir. Kültür, sanat, gelenek, el işlerinin sırları ve milli yemeklerinin pişirme yöntemlerinden bahsedilir. Bununla ilgili olarak bugün Kazakistan’da yaşayan Kırgız halkının milli yemeklerinin özelliklerini açmak isterim.
Genel olarak Kırgızlar uzun tarihi, parlak kültürü olan, cesur, enerjili, ağırbaşlı ve özgürlüksever bir millettir.
Kırgız mutfağı Orta Asya’nın kültüründen en iyisini içine alıp ayrıcı milli nitelikleri var.
Kırgızların yaşam tarzı ve gelenekleri bizimkilerini andırır. Beşparmak, şujık, kuırdak, kımız gibi yemekler, Kırgızlar için de milli yemeklerdir. Et, süt ve undan yapılan yemekler Kırgızların tayınında yaygın olarak kullanılır.
Fakat mutfağın gelenek, törelere bağlı olarak kendi özgü özellikleri var. Kırgızların bayram, gelenek ve törelere uygun olarak pişirilen yemekleri var. Bu bayramlar; şerne, joro, çocuğun doğması, ürün alma v.s. Önceden her bayram için özel yemekler pişirilirdi.
Örneğin, uuz-aş (ağızdan pişirilir) ve nooruz-aş –
Müslüman takvimine göre Yıl başı bayramı için hazırlanan yeni yıl yemeğidir. Sümelek adlı yemek ise Baba Dikan onuruna pişirilirdi. Son bahar kesimi sırasında yaz otlağına gitmeden önce ve ürün alma sırasında özel yemekler yapılırdı. Gelenkelerden dolayı bu yemeklerden bazıları yok oldu.
Fakat onlardan arasında başka anlamını kazanan ve günlerimizde pişirilenler var.
Çon köjö – eskiden beri pişirilen yemek.
Halkta
* “Yeni yıl çorbası”,
* “ilk bahar çorbası”,
* “büyük çorba” adı kazanmıştır.
Müslüman takvimine göre Yeni yıl için Nevruz ayının ilk gününde pişirilirdi.
O gün bütün aul toplanıp istepte ateş yakılırdı. Çocuklar üzerinden atlayıp büyükler ise: “Bütün kötü şeyler gitsin. Yeni yıl başladı, eski yıl gitti”, derdi. Bundan sonra herkes büyük sofranın başına oturur, çon köjö yerdi. Çon köjönün herkese yetmesi için büyük kazanda pişirilirdi.
Kazana su döküp et koyulur. Su kaynamaya başladıktan sonra içine maş, darı ve mısır koyulur. 30-40 dakika kadar pişirilip pirinç, beyaz mısır ve başka taneler katılır.
Bütün taneler hazır olduktan sonra, doğranmış patates ve havuç koyulur.
Un ve yulaf unu ılık suda iritilir. Karışım kazana döküp en sonda zevke göre doğranmış soğan, sarımsak, biber koyulur. Bütün bunlar Çon köjöye özel tadı katıp başka yemekleri arasından ayırtır. Bazı özellikleri onu bizim naurız kojeden ayırır.
Sümelek
insanın bağışıklık sistemini güçlendirp organizmayı farklı zararlı maddelerden koruyan yemek. İlk önce filizlnemiş tohumun iri tanelerini hazırlamak lazım. Tanenin büyüklüğü 3-4sm’ye ulaşınca kıyma makinesinden geçirilir. Üstüne su dökülüp karıştırıldıktan sonra gaz bezinden geçirilir. Bundan sonra yine üstüne su dökülür, iyice karıştırılır, elekten geçirilir. Tanelerin kalanı yine kıyma makinesinden geçirildikten sonra üstüne su dökülür ve elekten geçirilir.
Kazanda bezir yağı çok ısıtıldıktan sonra soğtulur, un katılır. Bundan sonra iyice karıştırılır, küçük miktarda maya koyulur. Ateşe koyulup devamlı olarak karıştırılarak dibin tutmasından kaçınır. Hazır sümelek tıkız ve lüzucetli olmalıdır. Ateşten almadan önce şeker katılarak biraz kaynatılmalıdır. Yemek soğuk olarak yenir.
Önce pişirilen ve şimdi de sofralarda görülebilen yemklerden biri Köçödür. Önceden bu yemeği pişirmek için mısır, darı veya buğday kurutulurdu. Bundan sonra taneler bir kaba koyulup biraz su katılarak kabuklardan temizlenene kadar karıştırılırdı. Ezilmiş taneler büyük elekten geçirilirdikten sonra 5-6 saat için suda bırakılırdı. Kırgızistan’ın bazı bölgelerinde bu usul şimdiye kadar kullanılır.
Bugünkü gıda üretimine gelince tahılın (arpa, darı, buğday) gerekli miktarda üretildiğini söylemek gerek. Bu gerçekten her ev hanımı için çok sevindirici bir şey. Hazır taneleri kullanarak farklı yemekler pişirilebilir, köçö dahil olmak üzere.
Kazana su döküp zevke göre tuz, darı koyulur ve kısık ateşte hazır olana kadar pişirilir. Suyu bulunan bardağa un veya yulaf un koyulup topakları bırakmadan karıştırılmalı ve kazana koyulmalıdır. 20-25 dakika içinde kaynatılmalı. Hazır yemek gerek soğuk gerekse sıcak halinde kullanılmalıdır.
Kefir veya süzme (ekşimik) katılabilir. Bu yemek yılın herhangi mevsiminde yapılır.
Uuz aş (ağızdan çorba)
Bu yemek herhangi taneler ile pişirilebilir. Pirinç, buğday, beyaz mısır, makarna v.s. kullanılabilir. Kırgız aullarında eski bir gelenek var; ineği buzağılayan adama sürüsü daha büyük oldu diye tebrik etmek için komşu ve akrabalar gelir. İşte bu olayın yapıldığı zamana alır bu yemek. Bu gelenek Kırgız aullarında şimdiye kadar sürer.
Bu yemeğin ana malzemesi – ağız.
Genellikle inek sütü yemeklere 7-8 gün katılamaz. İlk iki günde sağılan süte kara uuzyani kara süt denilir. O çok çabuk ekşidiği için uuz aşa katılamaz. Genel olarak ondan katık yapılır. Üçüncü günden başlayarak sağılan süt Uuz aşa katılır.
Suya tane, zevke göre tuz koyulduktan sonra ağız katılır ve daha bir zaman kaynatılır. Hazır yemek biraz soğuduktan sonra yenilir.
Yukarıda tarif edilen yemeklerin çoğu tanelerden pişirilir.
Kırgız mutfağının lezzetli tatlıları sadece süt, et ve tahıldan oluşur demek mümkün değildir. Kırgız mutfağı içine binlerce çeşit barındırır. Söylemek gerekirse yemeklerin doğal ürünlerden pişirilip soğumadan servise geçmesi buna delil olabilir.
Kırgız halkının misafir perverliği sembolü olarak Beşparmağı gösterebiliriz.
Kırgızistan’da, şehirlerde Rus mutfağına sıklıkla rastlansa da, kırsal kesimlerde tamamen et, süt ve ekmek üzerine kurulu geleneksel yemekler ağırlıktadır. Et olarak, öncelikle at, koyun ve sığır eti tüketilmektedir. Süt ürünlerinde ise, çeşit daha fazla. Ayran ve kefir’in yanında süzme yoğurt, “kurut” adı verilen kurutulmuş koyun peyniri, lor, “bıştak” denilen taze tuzsuz peynir, kaymak, ve bütün Orta Asya’nın gözdesi olan“kımız” en yaygın tüketilenlerdendir.
Bilindiği gibi, at sütünden yapılan ve biraz alkol da içeren kımız, bölgede milli içecek konumunda. Bir besin maddesi olmanın ötesinde, kültürel ve mistik anlamlar da taşımaktadır.Kımız’ın neşe veren enerji kaynağı olduğu, kasları ve kemikleri güçlendirdiği, uykusuzluk, kansızlık, iştahsızlık, hazımsızlık, şiddetli bronşit gibi hastalıklara da iyi geldiği söylenmektedir.
Beşparmak
Beşparmağın en önemli özelliği olarak doğal ürünlerden yapılmasını söyleyebiliriz. Beşparmağı diğer yemeklerden ayıran bir özelliği de çatal ve kaşık kullanmadan beş parmak ile yenmesidir. Beşparmağın temeli et ve hamurdan oluşmaktadır. Soğan ile başlanan baharatlar eklenecek yapılan çıkta(acılı sos) çok önemlidir.
Ulusal yemeklerin en önemlisi olan beşparmak Narın yemeğinden ayrı olarak kendince yemek olarak ortaya cıkmış . O yüzden bazı yaşlı insanlar “Kesme Narın” diyorlar. Eski Narın yemeğinin devamı olan beşparmağın yapılması genellikle Narın’a benzer olsa bile eklenen ürünlerin sayısı arttırılarak reçetesi değiştirilmiştir.
Şimdi ise beşparmak konuklara sunmada tercih edildiği görünmektedir. Yemekten sonra beyaz serke ve çay ısmarlanır.
Gerekli malzemeler:
* Et 500-600 gram,
* Orta ölçüde hamur,
* Çık (sos) 250-300 gram.
Hazırlama yöntemi:
eti pişirerek soğutmadan küçük parçalar halinde doğranır. Et çorbasına önceden hazırlanmış kesme eklenir, sonra doğranmış et üzerine eklenir ve çık dökülerek karıştırılır. En sonunda kazı-karta üzerine doğranır ve servis edilmeye hazırdır.
Kuurdak
Kuurdak - Orta Asya'nın en yaygın et yemeklerinden biridir. Kuurdak kavurmanın,ulusal yemekleri pişirme gibi yöntemleri var. Kırgız halkı Kuurdak’ı yeni kesilen hayvanın (koyun, inek, keçi), iç organları (karaciğer, kalp, böbrek, çuçuk v.b.)boyun, bokono, arka etleri karıştırılarak kavrulur.
Kullanılacak malzemeler:
* 1 kg et,
* 250 gram yağ,
* 3-4 soğan,
* 4-5 patates,
* 3-4 yeşil biber,
* 1 sarımsak,baharatlar
* Tada göre biber ve tuz.
Hazırlama yöntemi:
İlk karın ile böbrek yağa koyulur, üzerine doğranmış et eklenir, sonra hazırlanmış soğan, sarımsak eklenip hepsi karıştırılarak kavurulur ve tuz, karabiber eklenir kısık ateşte 30-40 dakika pişirilir. Zaman zaman karıştırılmalı. Kuurdak kavrulmuş yağı ile sunulur. Kuurdak’ın bir kaç çeşit kavrulma şekli vardır.
Kara kuurdak
İnek, kuzu, koyun, keçi, geyik etlerinden yapılır.Et kahverengi haline gelene kadar yağda kavurulur.Karaciğer, kalp, böbrek eklenerek yapılan kuurdak lezzetli ve az tuzlu ve acı olur.
Sokuldak kuurdak
Kuş başı halinde doğranan genç hayvanın etinden buharda buğulanarak daha sonra da küçük ateşte pişirilir. Bu Kuurdak’ın eti yumuşak olur.
Borpoşo kuurdak
Kavrulmuş ete biraz su dökülür ve 30-40 dakika kısık ateşte pişirilir. Borpoşo kuurdak Çık(sosu) ile sunulur.
Tonçon et
Gerekli malzemeler:
* İnek eti - 400 gram
* Hamur
* Havuç - 1 adet
* Soğan - 2 adet
* Sarımsak - 2 adet
* Yağ - 100 gram
* Tuz ve karabiber isteğe göre
Hazırlama yöntemi:
Eti aldığımız gibi ikiye bölerek tuz eklenir
Sarımsak ve havuç küçük-küçük doğranır ve ayrı tabağa koyulur
Kızarmış yağda etin iki tarafı kavurulur
Sonra soğan eklenir
Hamuru 1 cm kalınlığında hazırlayıp önceden yağ dökülen tencereye koyulur
Hamurun üzerine kavurulmuş soğan, sonra da etin bir parçası eklenir
Etin üzerine havuç ve biber katılır
Sonra etin ikinci parçası koyulur ve havuç, sarımsak eklenir
Katlanan et hamur ile örtülür.
Uyarı! 180 derecede40-50 dakika pişirilir.
Sür naarın
Gerekecek malzemeler:
* Kurutulmuş et - 500 gram,
* Sos - 350 gram,
* Soğan - 1-2 adet,
* Sarımsak - 2-3 tane.
Hazırlama yöntemi:
Sür Naarın’ı yeni kurutulmaya başlanan etten yapılması tavsiye edilir. Kurutulan et tavada 1.5-2 saat haşlanılır, piştiğinde alınır. Et soğuduktan sonra sosu eklenerek servise sunulur.
Çuçuk
Gerekecek malzemeler:
* 300 gram at kazısı,
* 200 gramm yağsız et,
* Bağırsaklar,
* Tuz,
* Biber,
* Soğan,
* Sarımsak,
* Kimyon,
* Defne yaprağı
Hazırlama yöntemi:
At kazısı ile ince kesilen ete tuz, doğranmış soğan ve sarımsak eklenilir ve tavaya koyulup kapağı kapanır. Sonra tuzlu ılık suda bir az bekletilir.Biraz zaman geçtikten son biber, sarımsak, kimyon eklenir sonrasında ince doğranan etin dışından kazı örtülür ve temiz yıkanmış bağırsağa giydirilir, tencereye koyulup pişirilir.
Pişirme zamanında yavaş haşlanmalı.Bağırsak fazla şiştiyse bir iğne ile delinmeli. Aksi takdirde patlayabilir. Çuçuk 1,5-2 saat arasında pişirilir. Eğer çuçuk uzun zaman saklanacaksa, o zaman sadece tuz kullanmak gerekir.
Boor zapekanası (Ciğer Haşlaması)
Bu yemeği hazırlamak için aşağıdakilerin yapılaması gerekir.
Doğranmış keremi ateşteki tuzlu suda 5 dakika tutulması ve soğumasını beklemek gerekir. Koyun ciğerinin sırtından çekip, büyük lokmalar halinde doğruyoruz. Soğan ile birlikte 5-7 dakika güclü ateşte kızartıyoruz.
İsteğe göre tuz ve baharatları ekliyoruz.Bir çay kaşığı şeker ekliyoruz. Yumurta kırıp tere yağı, tuz ve kara biberle karıştırıyoruz.Daha sonra tepsiye keremi sonra ciğeri dizip, üzerine yumurta karışımımızı döküyoruz. Fırçalanmış peyniri ekleyip fırına 10-15 dakika kalacak şekilde kapatıyoruz. Misafırlerimize sunmadan pişmiş yemeğimizin üzerine yeşilliklerle süslemenizi tercih ederiz.
Gereken Malzemeler:
* Ciğer -500 gram
* Renkli kerem – 1 adet
* Soğan – 1 adet
* Şeker – 1 çay kaşığı
* Yumurta – 3 adet
* Tere yağı – 100 gram
* Peynir – 100 gram
* Ayçiçek yağı – 100 gram
* Tercihinize bağlı tuz ve baharatlar.
Kilkildek
Kilkildek inek, koyun ve düge’lerın kelle paçalarından hazırlanan veya kuşların iç etlerinden, balığın solungaçlarından yüzgeçlerinden,başlarından da hazırlanabilen yemek tipidir.
Gerekli malzemeler:
* Koyun butu 4 tane
* Kemiksiz et 200 gram
* Havuç 2-3 tane
* Sogan 2 tane
* Yumurta 3 tane
* Sarımsak 3-tane
* Defne yaprakları 3-4 tane
* Salatalık, Maydanoz 1 bağ
* İsteğe göre tuz ve baharatlar.
Hazırlama aşamaları
Paçaları dikkatli temizlenmesi ve 3-4 saat soğuk suda beklenmesi gerekir. Sonra suyunu değiştirip, kemiklerinden ayrılıncaya kadar 5-6 saat suda haşlıyoruz. Pişmesine 1 saat kala 2-3 havuç, lezzete göre soğan, defne yapraklarını ekleriz. Piştikten sonra üzerinde toplanan yağı ve yaprağı alırız. Etleri kemiklerden ayırıyoruz ve küçük parçalara kesiyoruz. 10-15 dakika tekrar haşlarız. Servise hazır hale getiririz.
Bıcı
Bıcı - Ulusal koyun yemektir. Yeni kesilen koyun ya da keçinin iç kanından yapılan ulusal yemektir. Daha doğrusu kırgız salamıdır.
Gereken malzemeler:
* Et – 150 gram
* Kan – 300 gram
* Pirinç – 120 gram
* Ciğer – 250 gram
* Soğan – 100 gram
* Havuç – 1 tane
* Sarımsak – 4 tane
* İsteğe göre tuz ve baharatları ekleyebilirsiniz
Hazırlanma yöntemi:
Yeni kesilen koyun veya keçinin iç kanından tavaya ayırırız.
Bıcıya eklenecek pirinci temizleyip, tuzlu suda haşlarız ve suyunu dökeriz. Aldığımız kana doğranmış ciğeri, iç yağını, pirinci, küçük doğranmış sarımsağı ve baharatları ekleyip biraz bekletiyoruz. Bıcını ne kadar yağlı olursa bıcı o kadar iyi olur. Kalanını salam yapımı gibi yaparız, yani salam haline dönüştürürüz.
Hazırladığımız kırgız salamımızı bağlarken biraz boş alan bırakarak bağlamalıyız.Çünkü pirinç pişmiş iken o boşluğu dolduracaktır. Sonra soğuk suda 50-60 dakika haşlayarak ve bıcımızı elde etmiş olacağız. Ancak haşlanırken iğne ile bıcımızı her tarafından küçük delikler yapmamız gerekir. Hazır bıcımızı sıcakken misafirlerimize sunarız.
Öpkö (Akciğer)
Koyun, keçi akciğerine tereyağı eklenerek süt dökülüp pişirilen ulusal yemek.
Gerekli malzemeler:
* Koyun akciğeri - 1 adet
* Süt - 8-10 litre
* Tereyağı- 0.5-1 kg
* Tuz tada göre
Hazırlama yöntemi:
Bıçak dokunmadan kesilen akciğer boğazı ile dışarı çıkartılır ve üflenilir. Üflenen akciğer 1 saat soğuk suda bekletilmeli. Süt dökmeden önce alabildiği kadar ılık su dökülür ve o su akciğer beyazlaşana kadar bekletilip çıkartılmalı. Temizlenmiş akciğere ne kadar su sığdıysa o kadar süt dökülür. Süt akciğere dolduğunda beyazlaşır. Ondan sonra boğaz 4-5 yerinden ip ile bağlanmalı. Akciğer 2-2.5 saat tencerede pişirilir ve soğuduğunda yeşilliklerle süslenerek masanın üzerine koyulur.
Külazık
Uzun süre saklanabilen yemek. Külazık'ın temeli sığır, kuzu ve geyik etinden yapılır. Kesilen hayvanın eti pişirilir ve ince ince doğranır, sonra kurutulur, soku yardımıyla incelenir ve cırgılçaka gönderilir. Hazırlanan et yağda kavrularak “yağ gibi sızgı” alınır ve o saf yağa koyulur, ondan sonra yağa un eklenerek kızarıncaya kavrulur. Külazık önceleri uzun yolculuğa, avcılığa ve yürüyüşe gitmeden önce hazırlanıp yanında taşılan yemektir.
Olobo
Koyun, keçi akciğerine tereyağı eklenerek süt dökülüp pişirilen ulusal yemek. Olobo yapmak için akciğeri bıçak değdirmeden kesmek gerek. Kesilen hayvanın akciğeri boğazı ile dışarı çıkartılır ve üflenir. Üflenen akciğer soğuk suda bekletilir. Süt dökmeden önce aldığı kadar ılık su dökülür ve o su akciğeri beyazlatana kadar tekrar çıkartılmalı.
Temizlenmiş akciğere ne kadar su sığdıysa o kadar süt dökülür. Süt akciğere dolduğunda beyazlaşır. Ondan sonra boğaz 4-5 yerinden ip ile bağlanmalı. Olobo 2-2.5 saat tencerede pişirilir ve soğuduğunda yeşilliklerle süslenerek masanın üzerine koyulur. Bir koyun akciğerine 8-10 litre süt, 0.5-1 kilo tereyağı gerekir ve tada göre baharatlar
eklenir.
Daamduu til (Tatlı dil)
Gereken malzemeler:
* İnek dili - 150 gram
* Sıvı peynir (yerine peynir karışımlı mayonez kullanılabilir) - 150 gram
* Sarımsak - 2 tane
* Salatalık turşusu - 1 adet
* Söğüt otlar 2-3
Hazırlama yöntemi:
* Önceden kaynatılmış dili uzunlamasına ince şekilde doğranır.
* Doğranan dile sıvı peynir ile rendelenmiş sarımsak karışımı koyulur.
* Sonra ince doğranan salatalık ve otlar eklenir.
* Örtülür ve küçük ağaç parçaları ile kaplanır, tabağa dizilir.
Dımdama (Demleme)
Gereken malzemeler:
* Koyun kuyruk yağı - 500 gram
* Koyun eti - 1 kg
* Domates - 2 adet
* Havuç - 2 adet
* Lahana - 1 kg
* Patates - 1 kg
* Soğan - 4 adet
* Sarımsak - 6-7 tane
* Bulgar biber - 2 adet
* Tada göre tuz, karabiber ve baharatlar
Hazırlama yöntemi:
Gerekli ürünler önceden hazırlanmalı ve temizlenmelidir. Kuyruk doğranır ,et büyük parçalara bölünür. Havuç uzunlamasına göre ikiye, yatay tarafından dörde ayrılır. Domates dörde ayrılır. Ateş açılıp ilk doğranmış kuyruk, sonra et, üzerine soğan, sarımsak, patates, havuç, yeşil biber, lahana eklenir. En üstüne sebze-baharatlar, karabiber, tuz eklenir ve üzeri kapak ile kapatılır, 10-15 dakika sonra ateşe yerleştirilir. Yaklaşık 1,5 saat geçtikten sonra lezzetli dımdama hazır olur.
Çüçpara
Gerekecek malzemeler:
* Et -500 gram,
* Sarımsak – 1-2 tane,
* Aşkök – 1 bağ,
* Çorbası için;
* Soğan – 1 adet,
* Domates – 2-3 adet,
* Hamur – 2 zubalaya da ölçüme gore,
* Tuz, biber ve baharatlar.
Hazırlama yöntemi:
Et el ile küçük küçük doğranır ve soğan, sarımsak, biber, tuz eklenilir, bir süre kapalı tutulur. Sonra yumurta ile hamur yoğurulur ve bekletilir.Hamur hazır oluncaya kadar tavaya yağ dökülür ve ona soğan, tuz, baharatları eklenerek çorbası hazırlanılır. Hazır olan hamuru1-1,5mm incelikte yayılır, kare olarak kesilir ve hazırlanan iç kısmı koyarak düyülür.Böylece hazırlanan çüçpara çorbası içine bırakılıp haşlanarak pişirilir.
Taşkordo
Gereken malzemeler:
* Yeni kesilen hayvanın eti;tüketicilerin sayısına göre,
* Tada göre tuz, biber ve baharatlar;
5 kişi için:
* Et – 3 kg baharatlar ile,
* Sarımsak 5-6 tane,
* 5-6 defne yaprağı.
Uyarı: yağ ve su kullanılmaz.
Taş-kordo’ya avcıların yemeği denilir.Onlar evden uzakta dağda-yaylalarda uzun süre kaldıkları için bu yemeği pişirip yemek bulmak kolaylaşmıştır.Onlar avcılık yaptıkları zaman da elde ettiği hayvanı kesip, tuz ve dağda olan soğan,sarımsak,kökömeren (dağdakiottürü), geyik ot ekleyip deriye örtmüşler. Ondan sonra yeri 70 santimetre genişliğinde, 1,5metre uzunluğunda kazmışlar ve soğumasın diye etrafını kapatmışlar.
Böylece hazırlanan ocağın içine katı ve iyi kurumuş ağaçları atarak büyük ateş yakmışlar.Ateş söndüğünde üstüne dalları koyup ona önceden hazırlanan eti asmışlar.Üstüne deri, at kulak(otadı), kenarlarını da dallarla kapatmışlar ve taş koyarak toprak ile kapatmışlar. Beş ya da altı saat geçtiğinde yemek hazır hale gelirmiş.
Lagman
Gerekli malzemeler:
Sos için:
* Koyun veya dana eti - 300 gram,
* Soğan- 2 adet,
* Domates – 4 adet,
* Tatlı bulgar biberi - 4-5 adet,
* Jando – 1 bağ,
* Kinza – 1 bağ,
* Sarımsak – 3 tane.
* Kesme için:
* Un - 600-700 gram,
* Tada gore tuz, su.
Hazırlama yöntemi:
Öncelikle un ılık su ile katı hamur yoğurulur, 30 dakika boyunca bekletilir. Sonra 1-1.5 cm kalınlığında parçalara bölünür.Bitkisel yağ ile yağlanarak yine 20 dakika bekletilir. Hazır olan hamuru el ile uzatıp bitirdikten sonra kaynar suda pişiririz.
Yağsız et çok küçültmeden küp küp doğranır, sıcak yağda kavrulur. Daha sonra doğranmış soğan eklenilir.Sonra domates küçük kare şeklinde doğranır, et ve soğana eklenilir. Bunların hepsi karıştırılarak iyice kavurduktan sonra ince doğranan bulgar biberi ve jandoyu ekleyipkavrulur.
Tada gore tuz, baharatlar eklenir ve yaklaşık 15 dakika dinlendirilir..Pişmesine 5 dakika kaldığında sarımsak ve kinza eklenilir.
Servis yapmak için tabağa kesmeyi, onun üstüne sosu koyup servise sunulur.
Caşşorpo
Gerekli malzemeler:
* 1 kg et,
* 3 litre su,
* 1 adet soğan ve bir demet yeşil soğan,
* 2-3 tane sarımsak,
* 1-2 adet yeşil biber,
* 2-3 adet defne yaprağı,
* 3-4 demet dereotu,
* Kırmızı ve karabiber,
* Tuz.
Hazırlama yöntemi:
Tamizlenmiş eti soğuk suya koyup 1,5-2 saat kısık ateşte kaynatılır. Hazır olan çorbaya normalden biraz daha az tuz eklenilir. Çorba berrak ve lezzetli olması için köpükleri alınmalıdır.
Pişmiş et kesilir ve ayrı tabağa koyularak verilir. Çorba ise başka bir tencereye ayrılır ve doğranan soğan, sarımsak, dereotu, yeşilbiber, define yaprağı ve kırmızı biber ekleyip 5 dakikakaynatmak gerekir. Biraz durdurduktan sonra masaya getirilebilir.Çorbanın tadını daha da güçlendirmek için yabani soğan, nane, yabani sarımsak, kekik ve çeşitli baharatlar eklenebilir.
Koyun eti parçalama
Koyun jilikterin(Koyun eti parçaları)isimleri:
1 – cotocilik;
2 –kaşkacilik(leğen kemiği);
3 -cambaş(kalça);
4 -kuymulçak(kuyruksokumu);
5 –belarkalar (omurga alt bölgesi);
6 -karçıga(alt kaburga);
7 -töş (meme);
8 –karcilik (kemiği);
9 – küncilik(esneme);
10 – dalı (artık);
11 – karakabırgalar(kaburga);
12 – moyunomurtkaları (boyun omurları);
13 – cetimomurtkalar(omurga);
14 - baş;
15 -şıyraktar (bacak).
1 – kar cilik;
2 – kün cilik;
3 - dalı;
4 – coto cilik;
5 – kaşka cilik;
6 - cambaş.
Cambaş, karçıga, kaşkacilik, cotocilik - değerli misafirlere ve yaşlılara verilir. Arkamoyun, dalı, karcilik – gençlere verilir.
En temel ustukan - cambaş (leğenkemiği), daha sonra kaşkacilik, cotocilik (etli uyluk kemiği), karçıga.Oysa onurlu kadınlara kuymulçak (kuyruk) verilir.Baş (baş) bölgelere gore değişik sunulur. Baş güneyde aksakaldar’a (yaşlılara), kuzeyde ise gençlere verilir.Karcilik genellikle kızlara verilmez.Kun cilik ise konuklara sunulmaz. Karçıga küçük kaburgalara ayrılır ve diğer ustukanlar ile birlikte verilir.Başı konuğa sunmada genellikle bir kulağını kesip alırlar.