Urartu Kazanları: Siirt Mutfağına İlham Veren Tarihi Miras
Türk Aşçı Haberleri olarak edinmiş olduğumuz bilgilere göre,
mutfak tarihimizde Doğu Anadolu Bölgesi'nde yaklaşık 2750 yıl önce yaşamış olan Urartular'ın madencilikte ustalıkla ürettiği tunç kazanlar, Siirt mutfağının ünlü yemekleri olan büryan ve herise’ye ilham kaynağı olmaya devam ediyor. Tarihi mirasın gastronomi dünyasındaki etkileri, günümüzde bile hissediliyor.
Madencilikte Ustalık: Urartular
Urartu Krallığı, günümüz Van Kalesi ve çevresinde başkentini kurmuş ve M.Ö 9-7. yüzyıllar arasında varlık göstermiş büyük bir madenci topluluk olarak bilinir. Altın, gümüş, kurşun, bakır ve demir madenlerini yüzlerce yıl işlemiş olan Urartular, bu zengin maden kaynaklarını işleyerek binlerce metal eşya, heykel, silah ve kadın takıları üretmişlerdir. Bu üretimler arasında, tapınak ve saray mutfağında kullanılan kazan, leğen, güğüm, küp, bakraç ve farklı büyüklükte kaseler de bulunmaktadır.
Urartu Mirası ve Siirt Mutfağı
Urartu Krallığı'nın M.Ö. 7. yüzyılda yıkılmasından sonra, Urartu bakır, pirinç ve bronz işçiliği, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde özellikle Siirt kentinin atölyelerinde ustalıkla devam ettirilmiştir. Siirt atölyelerinde üretilen oval gövdeli bakır kazanlar,
Urartu kazanlarının tam bir kopyası niteliğindedir. Bu kazanlar, günümüzde halen katı yağ eritilmesi, su ısıtılması, bulgur yapımı, kışlık kavurma, düğün ve bayram yemeklerinin pişirilmesinde kullanılmaktadır.
Büryan ve Herise Kazanları
Türkiye
gastronomi haritamızda Siirt kazanları, özellikle büryan ve herise yemeklerinin yapımında önemli bir rol oynamaktadır. Tandır içinde pişirilen büryan yemeği, içine su konulan kulpsuz bir kazan içinde pişirilir. Tandırın altındaki ateşin üzerinde kaynayan su, etin buharla pişmesini sağlar ve etin kurumadan yumuşak ve lezzetli hale gelmesine yardımcı olur. Bu tür kulpsuz kazanlar, bölge halkı tarafından "büryan kazanı" olarak adlandırılır.
Herise: Geleneksel Bir Lezzet
Herise yemeği ise tandır içine yerleştirilen küp biçimli kazanlarda pişirilir. Anadolu'nun en eski ve geleneksel yemeklerinden biri olan herise, özel günlerde, düğün ve bayramlarda sıkça yapılır. Van’da bu kazana "herise kazanı" adı verilir ve bu geleneksel lezzet, hala büyük bir keyifle tüketilmektedir.
Türk Aşçı Haberleri'nden Gastronomi Dünyasına
Türk Aşçı Haberleri olarak, tarih ve gastronominin iç içe geçtiği bu tür örnekleri sizlerle paylaşmaktan mutluluk duyuyoruz. Urartu kazanlarının yöresel mutfaklarımızdan Siirt mutfağındaki etkisi, geçmişin bugüne nasıl ilham verdiğini göstermesi açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu tarihi mirasın gelecek nesillere aktarılması ve gastronomi dünyasında yaşatılması için çalışmalarımız devam edecektir.
Bu tür tarihi ve kültürel değerler, gastronominin ne kadar geniş bir alan olduğunu ve birçok disiplini içinde barındırdığını bir kez daha gözler önüne sermektedir. Türk Aşçı Haberleri olarak, sizlere en güncel ve ilgi çekici mutfak haberlerini sunmaya devam edeceğiz.