Doğu’da Turizm Akdenizi Aratmıyor

Doğu’da Turizm Akdenizi Aratmıyor

Eşsiz zenginlikleri, keşfedilmeyi bekleyen tarihi mirasıyla Doğu ve Güneydoğu Anadolu yerli ve yabancı turistin merceği altında. Artan taleple birlikte bölge turizmde şaha kalktı.

 

Bakir doğası, zengin kültürel mirası ve bozulmamış folklorik yapısıyla Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi, turizm açısından ciddi bir potansiyel barındırıyor. Biz de Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri'nin yerli ve yabancı turistin odağı haline gelmesini, bölgenin bu süreçteki gelişimini ve artan talebi Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya'ya sorduk. Bölgenin sahip olduğu bu turizm potansiyelini ortaya çıkaran unsurların başında ise ulaştırma konusunda yapılan yatırımlar geliyor. Zira turizmin en temel yapıtaşlarından birini ulaştırma oluşturuyor. Gerek karayolu gerek havayolu ulaşımının gelişimi için atılan adımlar ve gerçekleştirilen altyapı yatırımları, turizm hareketlerine olumlu biçimde yansıyarak, bölge genelindeki turistik tesis yatırımlarının da artmasına zemin hazırlıyor. 

 

Turizm sektöründeki artışı, havayolu ile bölgeye seyahat eden kişi sayısındaki yükseliş açık biçimde ortaya koyuyor. Devlet Hava Meydanları İşletmeleri'nin (DHMİ) yayınladığı havayolu istatistiklerine bakıldığında, Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerindeki havalimanlarında oluşan yolcu trafiği 2008 yılında iç ve dış hatlarda toplam 4 milyon 601 bin 692 kişiyken 2017 yılında bu sayı 3 kattan fazla artış göstererek 14 milyon 883 bin 343 yolcuya çıktı. Bu yükselişte son yıllarda gerçekleştirilen yeni havalimanı yatırımları kadar Türk Hava Yolları ve diğer özel havayolu şirketlerinin bölgeye yönelik seferlerini arttırmasının da önemli katkısı oldu.

 

Doğu turizminin gelişimi bölgedeki istihdamı nasıl etkiledi? Yeni iş kolları oluştu mu? Göçler azaldı mı?

Genel olarak Doğu ve Güneydoğu çok genç ve dinamik bir nüfusa sahip. Genç kuşak için istihdam yaratılması hususunda en hızlı ve etkin çözüm ise turizm sektöründeki gelişimle sağlanabilir. Biz de bu perspektiften hareketle bölge turizminin geliştirilmesi hususunda çaba sarf ediyoruz. Bölgesel olarak turizm istihdam verilerine ilişkin bilgiye sahip olmamakla birlikte bölgedeki istihdam artışının, turizm sektörünün Türkiye genelinde gösterdiği büyümeye paralel olarak ilerlediğini ifade edebiliriz. 

 

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından açıklanan istatistiklere göre, Türkiye genelinde turizm sektörü hizmet alanlarında çalışan kişi sayısı 2009 yılı itibarıyla genel istihdamın yüzde 3.06'sına karşılık gelirken, 2017 yılı itibarıyla turizm sektörünün Türkiye'nin toplam istihdamı içindeki payı yüzde 6.77'ye yükseldi. Buna göre, Türkiye genelinde 2009 yılında turizm sektöründe sigortalı çalışan sayısı 275 bin 496 iken, 2017 sonu itibarıyla bu sayı 980 bin 425 bin kişiye çıktı. Türkiye Seyahat Acentaları Birliği olarak turizmin tüm Türkiye genelinde gelişmesi, yayılması, bölgelere ve bölge insanına katkıda bulunması için elimizden gelen desteği gösteriyoruz. Bölgesel Yürütme Kurulları ile turizmin tüm bölgelerimizde yaygınlaştırılmasından çeşitlendirilmesine, bölgelerdeki turizmin planlanmasından daha fazla turist çekmek için tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin yürütülmesine, turizme yönelik yatırımların artırılmasına kadar birçok noktada aktif olarak görev alıyoruz.

 

Artan ilgiye yetecek otel/restoran/ eğlence mekânı var mı?

Turizm sektörüne yönelik konaklama, restoran ve eğlence mekânı yatırımlarının yanı sıra altyapı yatırımları, Anadolu'nun genelinde artış gösteriyor. İnsanların seyahat etme alışkanlıklarının artması, yeni yerler görme istekleri, iş seyahatlerindeki yükseliş bu yatırımları da zorunlu kılıyor. Son 10 yılda Doğu ve Güneydoğu'daki tesis sayılarına bakıldığında bu değişim net biçimde gözleniyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre Doğu ve Güneydoğu'da 2008'de 4 bin 161 oda ile turizme hizmet verilirken bu sayı 2018 yılında 16 bin 881'e yükseldi. Yatak sayısı ise 9 bin 718'den 2018 mayıs dönemi itibarıyla 33 bin 643'e çıktı. Üstelik bu rakamlara belediye belgeli işletmeler dahil değil. Belediye belgeli işletmeler de dahil edildiğinde mevcut tesis, oda ve yatak kapasitesinin çok daha yüksek olduğunu ifade edebiliriz.

 

Güneydoğu Turu Tanıtım Videosu

 

Turizmdeki bu artış yatırımları nasıl etkiledi? Yeni yatırımlar var mı?

Bölge genelinde halihazırda hizmet veren tesislerin yanı sıra birçok yeni otel yatırımı için Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan yatırım belgesi alımına devam ediliyor. Mayıs 2018 itibarıyla Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri'nde Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan yatırım belgesi almış olup yatırım sürecine giren tesis sayısı 95. Bu tesislerin oda sayısı 6 bin 913, yatak sayısı ise 14 bin 123. Henüz yatırım aşamasında bulunan bu tesislerin tamamlanıp açılması sonrasında bölgedeki toplam tesis sayısı 387'ye, oda sayısı 23 bin 794'e, yatak sayısı ise 47 bin 766'ya yükselecek.

 

Yabancı turistlerin doğu bölgesine ilgisi nasıl? En çok hangi bölgelerden/ ülkelerden turist geliyor?

Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan her bir kentimizin kendisine has tarihi, doğal, kültürel ve gastronomik zenginlikleri bulunuyor. Örneğin Erzurum, Üniversiteler arası Kış Olimpiyatları'na da ev sahipliği yapan Palandöken ile kış turizminde önemli bir destinasyon konumunda bulunurken Van, İranlı turistler için özellikle Nevruz dönemlerinde bir çekim merkezine dönüşüyor. Doğu ekspresi Kars turlarına talebi arttırırken, Şanlıurfa inanç turizmi ile ön plana çıkıyor. Diyarbakır, Kalesi ve Hevsel Bahçeleri'yle, Adıyaman Nemrut Dağı ile Dünya Kültür Mirası listesine girdi. Gaziantep ise mutfağıyla gurme turlarının en önemli hedef destinasyonlarından birine dönüşmüş durumda. Bölgenin geneline dönük olarak iç pazardan önemli bir kültür ve gastronomi turizmi talebi bulunuyor. 

 

İç pazarda bölgeye talep ağırlıklı olarak Marmara, Ege, İç Anadolu ve Akdeniz'den geliyor. İş amaçlı ziyaretler de bölge açısından önemli bir iş turizmi potansiyeli oluşturuyor. Özellikle ağırlık olarak yerli turisti ağırlayan Gaziantep, otel doluluklarını bu yıl yüzde 90 seviyesine taşımış durumda. Gaziantep'teki müze ve ören yerlerini 2018'in ilk 5 ayında 108 bin 496 kişi ziyaret etti. Doğu Ekspresi'nin tanınmasıyla birlikte Kars turizminde ciddi bir hareketlilik oluştu. Bölge illeri içerisinden en çok hareketlilik sağlanan il durumuna geldi. 

 

2017 yılında kış sezonunda oteller yüzde 100 doluluk oranıyla çalıştı. Yurtdışından ise özellikle İran ve Irak gibi komşu ülkelerden gelen talepler mevcut. Özellikle Nevruz Bayramı tatilinde çok sayıda İranlı ziyaretçi tatilini Türkiye'de geçiriyor. İran'dan Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne gelen ziyaretçi sayısında 2015 yılında ciddi bir yükseliş yaşandı. 2016 yılında yüzde 20 büyüme kaydeden İran pazarı, 2017 yılında da ciddi talep artışıyla büyümesini sürdürdü. Ancak maalesef 2018 yılında Nevruz Bayramı'ndan sonra İran'ın ülke dışına çıkan vatandaşlarına uyguladığı yurtdışı çıkış harcının artırılması, bölge turizmine olumsuz olarak yansımaya başlamış durumda.

 

Merak uyandıran coğrafya

Bölgenin tarihi ve kültürel zenginliği doğru ve yeterli pazarlanabiliyor mu? Çok eski yıllara uzanan tarihiyle zengin kültür, tarih, iklim ve gastronomiye sahip olan Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri, daha keşfedilmemiş birçok değere sahip. Dolayısıyla ortaya çıkarılıp tanıtım ve pazarlama çalışmalarına dahil edilecek birçok güzelliği de içinde barındırıyor. Merak uyandıran coğrafyalardan olan Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerimiz; valilikler, yerel yönetimler, kalkınma ajansları ve turizmcilerin oluşturduğu ortak tanıtım çalışmalarıyla farklı platformlarda tanıtılıyor. Van'da 9 yıldır Van Turizm ve Seyahat Fuarı gerçekleştiriliyor. 

 

Birçok yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası fuarlarda tanıtılan bölge illerimiz, TÜRSAB bölge temsilcilerinin katkı sağladığı etkinlik ve organizasyonlarla da tanıtılıyor. Örnek vermek gerekirse, son yapılan tanıtım çalışmalarından biri de Batman Valiliği ve TÜRSAB Güneydoğu Bölge Yürütme Kurulu'nun (BYK) başını çektiği info gezisi oldu. Batman, Siirt, Mardin ve Şırnak illerinden sorumlu olan TÜRSAB Güneydoğu Bölge Yürütme Kurulu, kültür turları kapsamında İran'dan davet ettikleri 40 kişilik seyahat acentası temsilcilerini, 4 günlük bir programla bölgede gezdirdi. İnfo gezisi kapsamında 4 gece konaklayan kafile, Mardin, Midyat, Hasankeyf, Batman'ı gezerek bölge hakkında bilgi sahibi oldu.

 

Halk turiste sahip çıkıyor

Yerel halkın turistlere bakışı nasıl? Misafirperverlik kültürünün son derece yaygın olduğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde genel anlamda yerel halkın turizme bakışı gayet olumlu. Turizm sektörünün bölge ve ülke ekonomisine katkısını bilen halk, turizm sektörüne sahip çıkan anlayışa sahip. Ancak turizm bilinci bölgede henüz tam olarak yaygınlaşmadığı için halkın turizm konusunda daha çok bilinçlendirilmesi turizmin geliştirilmesi açısından önem taşıyor. Bunun için başta turizm paydaşları olarak bizlere önemli görevler düşüyor. Bu anlayıştan hareketle TÜRSAB olarak biz de turizm bilincinin artırılması ve nitelikli turizm personeli yetiştirilmesi için gerekli adımları atıyoruz.