Şeftali Çeşitleri Nelerdir?
Şeftali nedir? En sevilen meyve çeşitlerinden Şeftali çeşitleri nelerdir? Türkiyede kaç çeşit şeftali yetişmektedir? Şeftali çeşitlerinin özellikleri nelerdir? Şeftalinin anavatanı neresisidir? Şeftali nereden geldi?
Türk aşçı haberleri olarak hazırladığımız Şeftali Çeşitleri haberimizi inceleyebilirsiniz...
Şeftali (Prunus persica), ilk evcilleştirildiği ve ekildiği Kunlun Dağları'nın kuzey yamaçları ve Tarim Havzası arasındaki Kuzeybatı Çin bölgesine has, yerli yaprak döken bir ağaçtır. En çok "şeftali" ve parlak kabuklu çeşit "nektarin" denilen çeşitli özelliklere sahip yenilebilir sulu meyveleri vardır. Bazı çeşitleri bol sulu ve tatlıdır.
Şeftali, gülgiller (Rosaceae) familyasından bir yaz meyvesidir. Şeftali uzun yaşam ve ölümsüzlük sembolüdür.[kaynak belirtilmeli]
"Persika" özel adı, Avrupa'ya nakledildiği Pers (günümüzde İran)'da yaygın olarak yetiştirilmesine atıfta bulunur. Gülgiller familyası‘ndaki kiraz, kayısı, badem ve erik'i içeren cins Prunusa aittir. Şeftali, oluklu tohum çekirdeğiyle diğer alt türlerden ayırt edilen “Amygdalus” alt cinsinde badem ile sınıflandırılır.
Yakın akrabalıkları nedeniyle, şeftali çekirdeğinin tadı bademe oldukça benzer ve şeftali çekirdekleri, marzipan‘ın persipan adlı ucuz çeşidini yapmak için sık kullanılır.
Şeftali ve nektarin aynı türdür ancak ticari olarak farklı meyveler olarak kabul edilirler.
Nektarin kabuğu, şeftali kabuğunun sahip olduğu tüyden (meyve kabuğu trikomlar) yoksundur; tek bir gen (MYB25) mutasyonunun ikisi arasındaki farktan sorumlu olduğu düşünülür.
2018'de Çin dünya toplam şeftali ve nektarin üretiminin %62'sini üretti.
Ilıman iklimi seven bir bitkidir. Genellikle 30 yıl yaşar. Türkiye'de en çok Bursa ve Akdeniz bölgelerinde tarımı yapılır. Meyvesi taze tüketildiği gibi suyu çıkarılarak meyve suyu yapılır. Bu meyvenin ekonomik değeri yüksek olup çok tüketilmektedir. Ağaç boyu genellikle 2 ve 2.5 metre olup yaz mevsiminde meyve verir. Dona karşı dayanıksızdır.
Çok sayıda olan ve ağacı örten yaprakları, sapında 2-5 adet balozu bezi bulunan kenarları dişli, yeşil renkli ve ok ucu biçimlidir. İlkbaharda erkenden ve yaprağından önce açan pembe renkli çiçekleri yabani güle benzer. Çeşitlerine göre Haziran'dan Eylül ayına kadar olgunlaşan şeftali meyvelerinin pek çok çeşidi (Türkiye'de yaklaşık 64 çeşit) vardır.
Şeftali çekirdeği, kabuğu yakıt olarak kullanılabilir ayrıca bazı fiziksel işlemlerden sonra çekirdeğin içerisindeki tanecik hayvan yemi olarak da kullanılabilir. Şeftali çekirdeğinin kabuğu yakacak olarak kül oranı az ve kükürt oranı düşük bir temiz enerji kaynağıdır. Fırınlarda, seralarda, hamamlarda, kalorifer sistemlerinde, tavuk çiftliklerinde kullanılabilen alternatif bir enerji kaynağıdır.
Şeftali çekirdeği gibi ürünler biyokütle olarak adlandırılan sıvı ve gaz yakıtların dışında tutulan yenilenebilir bir enerji kaynağı olarak küresel ısınma, kirlilik, doğal kaynakların azalması gibi sebeplerden dolayı tavsiye edilmektedir.
Şeftali (ve nektarin) üretimi,(milyon ton) 2018
Çin 15.19
İtalya 1.09
Yunanistan 0.96
İspanya 0.90
Türkiye 0.78
ABD 0.70
İran 0.64
Şili 0.31
Hindistan 0.27
Mısır 0.24
Dünya 24.45
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitleri nelerdir?
Şeftali çeşitleri, genel olarak bahar ayının gelmesi ile birlikte yaz aylarının vazgeçilmezi ve herkes tarafından sevilen lezzetli meyve türleridir. Şeftali çeşitlerinden önce belirtmek gerekirse şeftali ağaçları çeşitleri ne olursa olsun çok güçlü ve verimli bir ağaç türüdür. Şeftali ağaçlarının oldukça verimli olmasından dolayı ve hasat zamanlarının uzun bir süreye yayıldığından dolayı aynı zamanda şeftali ağacı yetiştiricilerine de oldukça ekonomi olarak katkısı mevcuttur.
Ülkemizde Bursa ili birlikte özdeşleşmiş şeftalinin bir çok çeşitleri mevcuttur. Ve diğer ağaç türlerine göre her bir şeftali çeşitlerinin ise hasat zamanı ve olgunlaşma süreçleri farklı olduğundan dolayı genel olarak şeftali yetiştiricileri bir çeşit yerine farklı çeşitleri bir arada yetiştirerek uzun süreçli kar elde edebilmektedirler. Bizde sizler için şeftali çeşitlerini ayrı başlık altında kısaca açıklayacak olursak;
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden BLAKE Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Şeftali çeşitleri arasında ülkemizde en yaygın olan şeftali türüdür. Genel yapısı olarak ise iç kısımı sarımsı ve oldukça sulu bir şeftali çeşididir. Dış kabuğu ise sarımsı renginin üzerinde serpiştirilmiş şekilde kırmızı renklidir.
Şeftali çeşitleri arasında en verimli olan Blake şeftali çeşidi ülkemizde yaygın olarak yetiştirildiği bölgeler ise Güney Doğu Anadolu bölgesi, Marmara Bölgesi ve Ege Bölgesinde yetiştirilmektedir. Olgunlaşma sürece ve hasat zamanı ise Temmuz ayının ortaları ile sonları arasında olgunlaşarak hasat zamanı oluşur.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden CARDİNAL Nedir, Özellikleri Nelerdir?
genel yapısı olarak diğer çeşitlerine nazaran yarı dik ve eğik olan çeşitidir. Şeftali çeşitlerinden Cardinal ise basık yapısı ile birlikte kabuğu diğer şeftali çeşitlerine göre daha ince ve çok sulu olmayan şeftali çeşididir.
Verimlilik bakımından ise Blake gibi çok verimli olmasa da orta düzeyde verimlidir. Aynı şekilde içi sarımsı ve çekirdeğine bağlı olan cardinal çok sulu olmamasına karşın lezzetlidir. Ülkemizde ise genel olarak Ege ve Güney Doğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilmesi uygun görülmüştür. Olgunlaşma süreci ise Temmuz ayı başlangıcı ile birlikte olgunlaşması tamamlanmaktadır. Ve ilerleyen günlerde hasata gelmektedir.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden CRESTHAVEN Nedir, Özellikleri Nelerdir?
ağaç yapısı olarak eğik ve güçlü ağaç çeşitidir. Genel olarak meyve şekli ise oldukça iri ve sulu bir çeşittir. Aynı zamanda çekirdeği kabuğundan bağımsız ve kabuğu ince bir şeftali çeşididir. Olgunlaşma süreci ise Temmuz ayı sonuna doğru olgunlaşarak hasat zamanı oluşur. Ülkemizde ise elverişli olan bölgeler ise Marmara bölgesi ve Ege bölgesinde yetiştirilebilir.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden ELEGANT LADY Nedir, Özellikleri Nelerdir?
ağaç çeşidi yapısı olarak oldukça güçlü ve dikine gelişen çokça verimli bir ağaç türüdür. Meyve yapısı olarak ise, hem iri yapıda hemde iri yapısına rağmen nakliyet ve darbeler karşı oldukça dayanaklı bir kabuğa sahiptir. Meyveleri oldukça sulu ve iç kısımı sarımsı olan Elegant Lady inin çekirdeği etinden bağımsızdır. Ülkemizde ise yetiştirilmesi için en uygun ortamı ise Marmara ve Ege bölgeleri yetiştirilmesi için oldukça müsaittir.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden SPRİNG LADY Nedir, Özellikleri Nelerdir?
ağaç yapısı olarak oldukça güçlü ve diğer şeftali çeşitlerinden farklı olarak yayvan bir şekilde oluşmaktadır. Meyve yapısı olarak ise oldukça iri yapılı ve aynı zamanda darbelere dayanaklı olması ile birlikte diğer bir özelliği raf ömrü yani saklama sürecine de dayanaklı bir şeftali türüdür. Spring Lady dış kabuğu çok fazla kalın olmaması ile birlikte aynı zamanda sarımsı ve kırmızımsı bir renk karışımı ile oluşmaktadır.
Spring Lady oldukça verimli ve sulu olmasından dolayı uzmanlar tarafından ülkemizde yetiştiriciliği artılması ve yaygınlaşması önerilmektedir. Genel olarak ülkemizde yetiştiriciliği uygun alanlar ise Ege Marmara ve Akdeniz bölgelerin de yetiştirilebilir. Olgunlaşma süreci ise temmuz ayının ortaları gibi olgunlaşmasını tamamlayarak hasata gelebilmektedir.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden TASTİRED Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Ağaç güçlü gelişir ve yarı yayvan büyür, sık ve ince dal oluşturur. Meyve oval olum zamanına göre en iri çeşit özelliğini taşır. Meyve kabuğu üst rengi kırmızı, et dokusu sert, meyve eti sarı renkli, tatlı, gevrek ve lezzetlidir. Soğuklama süresi 500-400 saat olan bu çeşit Akdeniz sahil kesimi için önerilmekte olup hasat olumu Francoise çeşidinden 5 gün öncedir.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden SYMPHONİE Nedir, Özellikleri Nelerdir?
1985 tarihinde ıslah edilmesine rağmen gerek Kaliforniya‘da gerekse Güney Avrupa son yıllarda popüler hale gelmiştir. Ağacı kuvvetli gelişir ve her yıl düzenli ürün verir. Meyvesi oldukça iri, albenisi iyi, sert et dokulu ve kalitelidir. Meyve kabuğu %’80’i sarı zemin üzerine parlak kırmızı renklidir. Çekirdek serbest olup ağustos ayını ilk haftası olgunlaşır.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden ROYAL GLORY Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Ağaçları kuvvetli, geniş ve yayvan gelişen çok verimli, meyveleri orta büyüklükte, albenisi iyi olan, gösterişli bir çeşittir. Meyve; yuvarlak, canlı kırmızı renktedir. Meyve eti sarı renkte, sert, tatlı ve bazı ekolojilerde hafif ekşimsidir. Meyve çok gösterişli, az tüylü olup uzun süre dökülmeden dalda kalabilir. Çekirdek ete bağlıdır. Redhaven’den 5 gün önce olgunlaşır.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden SPRİNG CREST Nedir, Özellikleri Nelerdir?
ABD Georgia’a ıslah edilen, orta güçlü ve yayvan gelişen ağaç yapısına sahip verimi bir çeşittir. Çiçekleri orta dönemde açtığı için geç donlardan fazla etkilenmez. Meyve kabuğu sarı zemin üzerine parlak kırmızı renktedir. Meyveleri orta irilikte, yuvarlak, hafif basık, meyve eti sarı renkte olup bazen kırmızı pigmentler görülebilir. Meyve sert et dokulu ve aromalı, hafif mayhoştur. Çekirdek ete bağlıdır. Redhaven’den 25 gün önce olgunlaşır. Erkenciliği nedeniyle üretimi yaygınlaşmaktadır.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden EARLY MAY CREST Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Kaliforniya da ıslah edilen, ağaçları orta kuvvette gelişen, erken çiçeklenen, oldukça verimli bir çeşittir. Meyve orta büyüklükte, yuvarlak şekilli, meyve kabuğu; sarı zemin üzerine kırmızı renktedir. Meyvesi sert, sulu ve orta lezzettedir. Çekirdek ete bağlıdır. Erken çiçeklenmeden dolayı Akdeniz ve Ege kıyı bölgelerimiz için uygundur. Redhaven’den 32-35 gün önce olgunlaşır.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden QUENN CREST Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Ağacı orta kuvvette ve dik gelişen verimli bir çeşittir. Olgunluk döneminde en iri meyve oluşturan bir çeşittir. Meyve düzgün yüzeyli, yuvarlak, meyve kabuğunun % 90’ı sarı zemin üzerine kırmızı turuncu renklidir. Meyve sertliği mükemmel olup, çekirdek ete bağlıdır. Hastalıklara dayanıklı bir çeşittir. Hasat olumu May Crest çeşidi ile aynı dönemde olup Bursa ekolojisinde 15- 20 Hazirandır.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden FRANCOİSE Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Ağaçları orta kuvvette, yarı dik gelişir. Soğuklama ihtiyacının kısa olması nedeniyle erken çiçeklendiği için özellikle Akdeniz ve Ege bölgelerinde sahil kesimlerinde tavsiye edilir. En erkenci. şeftali çeşitlerindendir. Meyve kabuğu turuncu zemin üzerine kırmızı renktedir. Meyve orta büyüklükte, yuvarlak ve basık şekildedir. Meyve eti sarı renkte, sert dokulu, çekirdek ete bağlıdır. Redhaven çeşidinden 35 gün önce olgunlaşır
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden RİCH MAY Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Kaliforniya’da ıslah edilen çeşitlerden, ağaçları orta kuvvette gelişen verimli bir çeşittir. Akdeniz kıyı şeridi, Marmara ve Ege Bölgelerinde yetiştiriciliği yaygınlaşmaktadır. Erkenci olmasına rağmen meyvesi iri olup mükemmel bir lezzete ve renge sahiptir. Meyve dış kabuğu sarı zemin üzerini % 85- 90 oranında kaplayan koyu kırmızı renktedir. Meyvenin dala tutunması iyidir. Meyve orta büyüklükte, oval, meyve eti sarı renkte olup bazen kırmızı lekeler görülür. Çekirdek ete bağlı olup Redhaven’den 34 gün önce olgunlaşır.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden ROYAL GEM Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Amerika’da ıslah edilen, ağacı orta kuvvetli gelişme gösteren, yüksek verimli, orta erkenci, bir çeşittir. Meyve orta büyüklükte, iyi bakım koşullarında iri, kaliteli ve lezzetli olup yuvarlak, hafif ovaldir. Meyve kabuğu; sarı zemin üzerine yoğun (90-95 oranlarında) koyu kırmızı renktedir. Meyve eti turuncuya yakın, yola dayanıklı, hafif mayhoştur. Çekirdek küçük, ete bağlı, yuvarlak, Orta güçte bir yapısı vardır. Redhaven’den 12-15 gün önce olgunlaşır.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden SPRİNG BELLA Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Ağaçları orta kuvvette ve yayvan gelişen, verimli bir çeşittir. Meyve sarı zemin üzerini % 85-90 oranında kaplayan yoğun canlı kırmızı renktedir. Meyve silindirik, basık, orta irilikte, yarı tüylüdür. Meyve eti sarı renkte, sert, sıkı dokulu ve orta lezzetlidir. Çekirdek ete bağlı olup Redhaven’den 18-20 gün önce olgunlaşır. Kendine verimli bir çeşittir.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden VİSTA RİCH Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Kaliforniya’da ıslah edilen bir çeşittir. Ağaçları geniş dallanma eğiliminde olan, orta kuvvetli gelişen, oldukça verimli bir çeşittir. Meyve iri, yuvarlak, basık olup, kabuk rengi koyu kırmızıdır. Meyve eti kızıl renkte, sert ve çok tatlıdır. Raf ömrü oldukça uzun, yola dayanımı iyi olan bir çeşittir. Çekirdek ete bağlı değildir. Hasat olumu Redhaven’den 7 gün sonradır. Kendine verimli bir çeşittir.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden RİCH LADY Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Ağaçları orta kuvvette yayvan gelişen oldukça verimli bir çeşittir. Meyve orta büyüklükte, oval, yanlardan hafif basık, az tüylü, meyve kabuğu sarı zemin üzerine canlı parlak kırmızıdır. Meyve eti sarı renkli olup dayanıklı ve lezzetli bir çeşittir. Yarı yarma özelliği taşır. Redhaven’den 8 gün önce olgunlaşır. Kendine verimli bir çeşittir.
Türkiyede bulunan Şeftali Çeşitlerinden SUN CREST Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Kaliforniya’da geliştirilen, ağaçları çok güçlü, yarı dik ve hızlı gelişen çok verimli bir çeşittir. Meyve; iri, yuvarlak, basık, şekilli, mükemmel kalite ve lezzettedir. Meyve kabuğu; sarı zemin üzerine yoğun açık kırmızı renkli, meyve eti sarı, et dokusu sert olup taşımaya uygundur. Çekirdek ete bağlı değildir. En olumsuz özelliği ağaçların bakteriyel leke hastalığına hassas olmasıdır. Redhaven’den 20 gün sonradır.