Opah Balığı Nedir?
Su dünyasında Tek Sıcakkanlı Balık Hangisidir?
Bilinen tek sıcakkanlı balık olan Opah balığı, ABD’de karaya vurdu. Parlak kral balığı olarak da bilinen bu türün karaya oturmasının alışıldık bir durum olmadığını ifade eden uzmanlar, iklim krizi nedeniyle bu durumun yaşanmış olabileceğini belirtti. Amerika Birleşik Devletleri‘nin (ABD) Oregon eyaletindeki kıyıya ilk defa nadir rastlanan bir balık türü olan Opah balığı vurdu.
Balığın incelenmek üzere dondurulduğu kaydedildi. İklim krizi nedeniyle yaşandığı tahmin ediliyor. Uzmanlar, yaklaşık bir metre uzunluğunda ve 50 kilo ağırlığındaki balığın okyanus sularının ısınması sebebiyle kıyıya geldiğini belirtti. Balığın karaya oturmasının alışıldık bir durum olmadığını ifade ederek, bu durumun iklim krizinin etkisiyle yaşanmış olabileceğine işaret etti.
“Okyanus sıcaklıkları arttıkça bazı deniz organizmalarının kuzeye doğru hareket ettiğini görüyoruz” ifadelerini kullandı ve yeterli veri olmadan, bir Opah’ın karaya oturmasının nedenini açıklamanın zor olduğunu belirtti. Opah balığı, en son balıkçılık araştırması sırasında 2014 yılında tesadüfen fotoğraflanmıştı. Bu balıkların nüfus yoğunluğu, yaşam süreleri, hatta kaç tür olduğu ise henüz bilinmiyor.
Bilinen tek sıcakkanlı balık unvanına sahip olan Opah, soğuk sularda yaşayan balıklara kıyasla çok hızlı yüzüp, avlanabiliyor ve vücut sıcaklığını bulunduğu ortamın beş derece üzerinde tutabiliyor. Nadir avlanabilen Opah’ın değeri, en çok rastlandığı Hawaii’de 3 milyon dolara ulaşıyor.
Opah balığı Nedir?
Tıknaz vücudu ve çelimsiz göğüs yüzgeçleriyle öyle aman aman bir hız canavarına benzemiyor değil mi?
Ama opah aslında çok hızlı bir balık. Hatta hız konusunda tonbalığı ve kılıçbalığı gibi işin ustalarıyla bile rekabet edebiliyor. Bu gizemli balıkların Güney Kaliforniya sahilleri boyunca yapılan bilimsel araştırmalarda giderek daha çok yer almasıyla gün ışığına çıkan şaşırtıcı bilgilerden biri de bu. Nedeni bilinmeyen bu akın, araştırmacılara kameralarla arası pek de iyi olmayan bu hayvanları fotoğraflama ve inceleme fırsatı veriyor.
Bir balıkçılık araştırması için belgeleme yapan fotoğrafçı Ralph Pace yaklaşık 59 kilogramlık bir balığı Kasım 2014’te Güney Kaliforniya açıklarında fotoğrafladı. Araştırmacılar bu tuhaf hayvanı tesadüfen yakaladı. Sonra onu saldılar ve Pace yüzüp gitmeden önce birkaç görüntü alabilmek için suya daldı.
Opah ile sadece birkaç dakika geçirse de bunlar unutulmayacak anlardı. “Büyüktü, muhtemelen bir rögar kapağından daha büyüktü”...
Bunun bir nedeni bu derin deniz sakinlerinin ticari açıdan değerli olan tonbalığı gibi büyük gruplar halinde bir arada bulunmamaları. Sadece opaha odaklanmanın balıkçılara para kazandırması oldukça zor.
Opah' lar Pahalı bir Av
Opahlar ton ve kılıçbalığı avı sırasında yakalanmış. Az sayıda tutulmuş olmalarına rağmen iyi para getiriyorlar. 2012’de Hawaii’deki opah pazarında değerleri 3 milyon dolardı.
Biyoloğa göre opahın bedeninin farklı kısımlarının değişik görünmesi ve farklı tatlara sahip olması alışılmadık bir durum. Vücutlarının üst kısmı ton balığına beziyor ve tadı da somon ile tonbalığını andırıyor. Vücudunun iki yanındaki yüzgeçlere güç veren göğüs kaslarının görüntüsü ve tadıysa sığır etine benziyor.
Opah balığı nasıl yenir?
“Opah balığı çiğ yenebildiği gibi barbeküde de pişirilebiliyor veya tütsülenebiliyor. Her şekilde de çok lezzetli oluyor. San Francisco’da dört suşi restoranının ortağı Casson Trenor, opahını hafif yanık tercih ediyor. Ama balıkçılığın sürdürülebilirliği konusunda çok az şey bilindiğinden bu balıkları restoranında servis etmiyor.
Balığın göğüs kasları, lezzetli olmasının ötesinde araştırmacılar için hayvanın hızı ve yaşam tarzı hakkında ipucu sağlıyor. “Bu kaslar opahın vücut ağırlığının yaklaşık yüzde 17’si. Ki bu da görece olarak büyük bir oran. “Dolayısıyla görünümlerine rağmen istediklerinde gerçekten hızlı olabiliyorlar ve uzun mesafe yüzebiliyorlar.”
Opah balığının Anlaşılması Zor
Uydu etiketi taşıyan ay balığından edindiği yayımlanmamış veriler, hayvanın Kaliforniya’nın orta kesimlerinden Hawaii’ye sekiz aylık bir sürede yüzdüğünü gösteriyor. 2011-2013 yılları arasında etiketlenen 10 opahtan elde ettikleri verilerini analiz etmeye devam ediyorlar. Dolayısıyla opahın hangi hızda seyahat ettiği hâlâ belirsizliğini koruyor.
Bu tür bir hareket balık için normal mi yoksa etiketlenen bu opah sıradışı bir balık mıydı, bu hâlâ açıklığa kavuşmuş bir konu değil. Kaliforniya’nın güneyinde aynı araştırmanın bir parçası olarak orta ve güney Kaliforniya açıklarında etiketlenen başka bir opah Baja’ya doğru ilerledi.
Opahlar konusunda araştırmacıların bilmediği tek şey bu değil. Nüfus yoğunlukları, yaşam süreleri hatta kaç tür oldukları hâlâ gizemini koruyor. Bunun nedeni balığın ilerlediği ıssız yollar ve derin denizdeki yaşam ortamı.
Güney Kaliforniya açıklarında uzun süredir devam eden mako ve mavi köpekbalıkları araştırması sırasında tesadüfen gelişen opah akını bir şeyleri değiştiriyor. Araştırmacılar bu araştırmanın ilk 15 yılında sadece bir opah yakalamışlardı. “Son beş yıldaysa bu sayı 60’ı aştı.”
Balıkların sayısının artması, biyologların onları etiketlemesine ve genetik analiz için bedenlerinden küçük parçalar alınmasına olanak veriyor. Ama bu araştırmalar çok da kolay olmuyor. Opah güçlü bir balık ve insanların onları etiketleyebilmesi için oltaya gelmeye pek de hevesli değiller. “Ortalıkta dolanıp su sıçratmaya eğilimliler. İşiniz bittiğinde herkes sırılsıklam oluyor”
Peki bu dayanıksız görünen ince göğüs yüzgeçleri?
“Yüzgeçlerine yaklaşırsanız tokatı yersiniz. “Oldukça güçlüler.” Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) Oregon eyaletinde Atlantik kıyısına vuran ve çok nadir olarak görülen 50 kilo ağırlığındaki parlak kral balığı (opah) için bilim insanları inceleme başlattı.
Uzmanlar, 14 Haziran tarihinde Sunset Sahili'nde bulunan yaklaşık 1 metre uzunluğundaki balığı ilk kez sığ kıyılarda gördüklerini açıkladı.
Ulusal Okyanus ve Atmosfer Kurumu'nda (NOAA) görevli biyolog Heidi Dewar, ender görülen balık türünün karaya vurmasının çok ender görüldüğünü ancak bu büyüklükte bir opah balığına rastlamanın daha ilginç olduğunu kaydetti. Dewar balığın hangi bölgeden geldiğini anlayabilmek için yediklerinin inceleneceğini kaydetti.
Uzmanlar okyanus sularının ısınması sebebiyle söz konusu balığın Oregon kıyılarına geldini tahmin ediyor.
Seaside Aquarium görevlisi uzman Tiffany Boothe, balığı bulduklarında dış görünümünün çok iyi olduğunu, muhtemelen kıyıya yaklaştıktan kısa bir süre sonra öldüğünü belirtti. Boothe ayrıca balığı incelemek için dondurduklarını da sözlerine ekledi.
2015 yılında NOAA araştırmacıları Science dergisinde yayınlanan bir makalede parlak kral balığının "tamamıyla sıcak kanlı" olan ve gövdesinde sıcak kandamarları olan bilinen tek tür olduğunu açıklamıştı. Ay ışığı balığı olarak da bilinen ve yırtıcı bir tür olan balığın, Pasifik adalarında ve ılıman tropikal sularda yaşadığı biliniyor. Çok ilginç bir dış görünüme sahip olan parlak kral balığının boyu 1.5 metre, ağırlığı da 150 kiloya kadar çıkabiliyor.
Normal şartlarda tropik denizlerde yaşayan ve çok nadir görülen bir tür olan parlak kral balığı en son 2009 yılında Columbia Nehri deltasında görülmüştü.