Havucun Tarihi Nedir? Havuç Nereden Geldi? Faydaları Nelerdir?
Havucun Tarihi Nedir? Havuç Nereden Geldi? Faydaları Nelerdir? Turkiyede Bulunan Havuç Çeşitleri Nelerdir Ve Kaç Çeşit Havuç Vardır? Havuç Çeşitleriyle İlgili Bilmek İstediklerinizi Türk Aşçı Haberleri Olarak Sizler İçin Derledik.
Havuç mor, siyah, kırmızı, beyaz ve sarı çeşitler mevcut olmasına rağmen, genellikle turuncu renkli bir kök sebzesidir. Havuç, yabani havuç, Daucus carota'nın Avrupa'ya özgü ve güneybatı Asya'nın evcil bir şeklidir. Bitki muhtemelen Persia kökenlidir ve başlangıçta yaprakları ve tohumları için ekilmiştir.
Geleneksel Türk Mutfağında ve Yöresel Mutfaklarımızda yemeklerimizin garnitürlerinin en önemlilerinden biri olan havucun anavatanı oluşu bu bitkinin Anadolu insanınca çok eskiden beri iyi tanınmasına ve değerlendirilmesine imkan vermiştir. Havuç önce tıpta kullanılmak için yetiştirilmiştir. Bugünkü havucun tarif olarak benzeri 10.yy’da Anadoludan yayılmıştır. 12. yy’da yaşamış Arap yazar İBN-AL AVAM’ın kitabında 2 havuç çeşidi tanımlanmıştır. Bunlardan birincisi kırmızı, lezzetli ve suludur; diğeri ise yeşilimsi sarı renkte, kaba tahminen toprak üstünde yetişen bir varyetedir. 10. yy’da Persler havucu tanımışlar 13-14.yy’larda Çin’e götürmüşlerdir.
Havucun buradan Kuzeybatı Avrupa’ya yayıldığı tahmin edilmektedir. Kültür havucunun 13. yy’da İtalya’da, 14.yy’da Fransa,Almanya ve Hollanda’da, 15. yy’da İngiltere’de yetiştirildiği zannedilmektedir. 16. yy’ın sonlarında Avrupa ve Arap ülkelerinde sarı ve mor tipteki havuçlar biliniyordu.
Mor renkli havuçlar önceleri en iyi havuç olarak değerlendirilirken daha sonraları kullanıldıkları yemeklere rengini verdiğinden dolayı önemini kaybetmişlerdir. Ancak günümüzde daha sonra yapılan ıslah çalışmaları sonucu sarı renkte havuç ortaya çıkmıştır. Ve sarı renkli havuç morun yerini almıştır fakat bugün bile Asya’da, Anadolu’nun bazı yerlerinde ve Mısır’da mor renkli havuca rastlanmaktadır. Bu sırada turuncu renkteki havuç ıslah edilmiş (17-18.yy,Hollanda) ve kalitesinin sarıdan daha yüksek olduğu anlaşılınca, sarı renkli havucun kullanımı yalnız hayvan besleme ile sınırlı kalmıştır.
Beyaz havucun ne zaman ortaya çıktığı bilinmemektedir fakat sarı havuçtan geliştirildiği düşünülmektedir. Turuncu havucun ıslahı ve kökeni hakkında iki önemli teori mevcuttur. Birincisi; Başkalaşım Teorisi’dir. Mor köke sahip havuçlar Afganistan’da ıslah edilmiş buradan Akdeniz çevresi, Batı Avrupa ve Çine yayılmış, 17.yy.’da da Japonya’da yetiştiriciliği yapılmıştır. Bu teoriye göre turuncu ve beyaz havuçlar sarı havucun başkalaşımından ortaya çıkmıştır.
Havuç Tipleri
Turuncu Havuç; Bazıları alfa-karoten bazıları da beta karoten içerir, her ikisinde de turuncu pigmentler vardır. Sağlıklı gözler için yüksek vitamini ile iyi bir temel oluşturur. Bu havuç Avrupa ve Orta Doğu kaynaklıdır.
Sarı havuç;
Bir pigment olan beta karoten, sağlıklı gözlerin gelişmelerine yardımcı olur, akciğer ve diğer kanserleri önleyebilir, astherosclerosis riskini (damar sertleşmesi) azaltır. Orjini Orta Doğu’dur.
Türk Aşçı Haberleri İlgili Tarif İçin Alternatif Tavsiye;
Sizler için İnternet üzerinde yapmış olduğumuz bir araştırmada takipçilerimize layık bulduğumuz “Havucun Faydaları | İbrahim Saraçoğlu” ile ilgili alternatif bir videonun sunumundan da faydalanabilirsiniz.
Kırmızı havuç;
karotenin başka bir formu olan likopen içeriği yüksektir.Bu pigment domates ve karpuz da da bulunan rengi verir; likopen makula dejenerasyonu riski azaltır, serum lipid oksidasyonu, kalp hastalığı ve prostat kanseri gibi çeşitli kanser önlemeye yardımcı olur. Orjini Hindistan ve Çin’dir.
Beyaz havuç;
pigment eksikliği mevcuttur, ama diğer doğal biyoaktif bileşikler, sağlık içerebilir maddelerin geliştirilmesi, diyet lifi açısından önemlidir.Hastalıklara direnç için bünyesindeki fitokimyasallar önem teşkil eder. Bunlar Afganistan, İran, Pakistan kaynaklıdır.
Mor havuç;
onlar akrabalarından tamamen farklı bir sınıf kendi pigmentlerini içerirler, turuncu hatta daha fazla beta karoten (genellikle turuncu içinde)ile antosiyanin içerip, çok daha güçlü antioksidanlardır. Bu pigmentler zararlı serbest radikalleri vücutta tutarak, Antosiyaninler de kan pıhtılaşması yavaşlatarak kalp hastalıklarını önlemeye yardımcı ve iyi anti inflamatuar ajanlar olurlar.Bunların orjini Türkiye, ve Orta ve Uzakdoğu’dur.
Purple Haze çeşitli daha mor / kırmızı ve beyaz merkezi mevcuttur.
Siyah Havuç; Antioksidan özellikleri ile flavonoid ailesinin parçası olan antosiyanin içerirler. Flavonoidler halen antikanser bileşikleri olarak bilinir, Canlı sistemlerde serbest radikaller LDL inhibitörleri olarak (kötü) kolesterole neden olur.Siyah havuçtaki antosiyanin özellikle önemlidir. Anti-bakteriyel ve anti-mantar özellikleri ile tohumlarda yağ Kontrolüne yardımcı olabilir ve saç büyümesi için gerekli besinleri sağlar. Siyah havuç gün geçtikçe geri dönmektedir. Mutfak amaçları için çok değil fakat doğal yiyecek renklendirici kaynağı olarak mühimdir.Türkiye, Orta ve Uzakdoğu kökenlidir.
Havuç nedir? Faydaları nelerdir?
Havuç çok fazla tüketilen besinlerin başında gelir. Salatalarda ve yemeklerde yerini alır. Havucun Asya kökenli olduğu düşünülmektedir. Daha çok Afganistan'dan dünyaya yayıldığına yönelik iddialar ağır basıyor.
Havuç, muhteşem bir A vitamini kaynağıdır. Havucu, düzenli olarak tüketiyorsanız A vitamini sorunu yaşayacağınızı zannetmiyoruz. Yemek ve salatalar yanında aperatif yiyecek olarak tüketildiğinden, tüketimi kolay olan besin kaynakları arasındadır.
Bir porsiyon doğranmış havuçta ortalama % 10 K vitamini, % 6 C vitamini ve % 2 kalsiyum bulunur. Yüksek miktarda A vitamini içerir. A vitamini karaciğer için çok faydalıdır, içerdiği diğer besinler aynı zamanda göz ve kemik sağlığına faydalı olduğu bilinmektedir. B6 vitamini, bakır, folik asit, tiamin ve magnezyum içermektedir. Zengin mineral ve besin kaynaklarından dolayı aşırı şekilde tüketilmemesi gerekir.
Günlük hayatımızda yararlanacağımız faydalı bilgiler 'den olan Havucun Faydaları
Havuç Kalp Hastalığı İçin Faydalıdır: Havucun çok iyi bir antioksidan olduğu kesin. Bu özelliği ile hem serbest radikallere karşı mücadele noktasında hemde kanın temizlenmesi ve sürkilasyonunu hızlandırma noktasında önemli görevler üstlenmektedir. Damarlarda tıkanmaya izin vermediği için kalp sağlığını korur, tıkanmadan dolayı kaynaklanan aşırı yorgunluğu engeller. Ayrıca damarların tıkanması dahil birçok hastalığın ana sebebi olan serbest radikallerin vücuttan atılmasını sağlayarak genel anlamda sağlığı korur.
Havuç Kanserle Mücadele Eder:
Zengin miktarda beta karoten içeren havuç, kanseri önlemede çok önemli bir rol oynayabilir. Ayrıca bu konuyla alakalı olarak yapılan bazı bilimsel araştırmalar, havucun prostat kanserine karşı koruyucu özelliğinin olduğunu ortaya koymuştur. Dahası, yine sigara kullanan ve düzenli olarak havuç tüketen kişilerin sigara kullanıp havuç tüketmeyen kişilerden daha az kansere yakalandıkları ortaya konulmuştur. Bu araştırma sonuçlarına bakarak havucun sigara içen kişilerde akciğerde meydana getirdiği tahribatları giderdiğini söyleyebiliriz.
Bütün bunların dışında havuç ekstresi lösemi hüclerlerini öldürür ve ayrıca içerdiği beta karoten son zamanlarda çok sık rastlanan kolon kanserine yakalanma riskini azaltır. Bu yüzden havuç tüketiminin düzenli bir şekilde yapılması çok riskli ve ölümcül hastalıklara yakalanma oranını azaltmaktadır.
Ayrıca havucun içerdiği diğer önemli maddeler falcarinol, doğal taksin içerir. Bu içerik sayesinde tümörlerin gelişmesine engel olurken, tümöre neden olan unsurların ortadan kalmasına katkı sağlar. Ayrıca mantar hastalıklarına karşı da çok etkilidir.
Havucun Gözlere Faydaları:
A vitamini eksiği gözlerimizde bazı görme sorunlarına neden olmaktadır. Beta karoten açısından zengin yiyecekler yemek, göz sağlığı için çok önemlidir. Havuç, A vitaminini bol miktarda içerdiği için göz sağlığına direkt katkıda bulunmaktadır. Ayrıca yaşlanmadan dolayı meydana gelen göz hastalıklarına karşı da koruma sağlamaktadır. Yaygın bir göz hastalığı olan katarakta yakalanma riskini de azaltır.
Havuç Beyin Sağlığı için Önemli Bir Besindir:
Havucun içerdiği maddeler beyin sağlığı için de önemlidir. Sinir hücreleri üzerinde olumlu etkisi vardır. Hasar gören beyin hücrelerinin onarılmasına yardımcı olur. Darbe ve yaşlanmadan meydana gelen unutkanlık, bunama gibi hastalılara karşı beyin sağlığını korur. Düşünceleri zinde tutar. Rahatlatıcı ve strese karşı mücadele direncini arttırır.
Havuç Bağırsaklar İçin Faydalıdır:
Havuç, içerdiği lifler ile sindirim sitemi için çok önemli bir besin kaynağıdır. Havuç, mideyi kuvvetlendirir ve midenin sağlıklı bir şekilde çalışmasına yardımcı olur. Bağırsakların hareketlenmesine ve görevlerini daha sağlıklı bir şekilde yerine getirmesini sağlar. Zararlı parazitleri temizleme özelliği vardır. Zararlı yağları yakmaya yardımcı olur. Antioksidan özelliği ile sindirim sistemini temizler.
Hücrelerin Yenilenmesini Ve Onarılmasını Sağlar:
Herhangi bir nedenden dolayı hasar görmüş hücrelerin onarılmasında önemli rol oynar. Hücrelerin mikrop ve virüsler karşısında mücadele gücünü arttırırlar.
Sağlıklı ve Parlak Ciltler İçin Havuç:
Antioksidan özelliğinden dolayı genel anlamda cildi korur ve temizler. Güneş ışınlarına karşı vücudu koruyucu özelliği vardır. Cilt, saç ve tırnaklarda vitamin eksikliğinden dolayı meydana gelen kuruluk ve kırılganlığı ortadan kaldırır. Ayrıca bol miktarda A vitamini içerdiği için akne, kara lekeler ve kuru cilt sorunlarına karşı etkili olabilir. Özellikle kış aylarında kuru ciltlerde meydana gelen kaşıntı ve döküntüleri giderme noktasına yardımcı olabilir. Havuç suyu, cilt üzerine de uygulanabilir. Böylece maksimum verim almak mümkündür.
Havucun Antiseptik Gücü:
Havuç birçok hastalığa şifa ve alternatif tedavi olarak bilinmesinin dışında enfeksiyonları da önleyici özelliği ile bilinir. Rendelenmiş, ezilmiş veya haşlanmış havuçları cilt üzerine uygulamak, deride meydana gelen enfeksiyonları giderebilir. Bunun yanında aynı şekilde tüketilerek bünyenin iç organlarında meydana gelen alerji ve enfeksiyonların ortadan kalkmasında etkili olabilir.
Havuç Vücudu Temizler:
Havuçta bol miktarda bulunan A vitamini, vücutta bulunan toksinlerin dışarı atılmasına yardımcı olur. Karaciğer ve safrada oluşan yağları azaltır. Bunların yanında havucun içerdiği bol miktarda lifler, kolon temizliğine yardımcı olur ve artıkların atılması için hareket kabiliyetini arttırır.
Türk Aşçı Haberleri İlgili Tarif İçin Alternatif Tavsiye;
Sizler için İnternet üzerinde yapmış olduğumuz bir araştırmada takipçilerimize layık bulduğumuz “havuçun faydaları nelerdir?” ile ilgili alternatif bir videonun sunumundan da faydalanabilirsiniz.
Sağlıklı Diş Ve Diş Etleri İçin Havuç:
Havucun diş ve diş etleri içinde çok önemli bir besin olduğunu çok az kişi bilir. Bu yüzden diş macunu sektöründe çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Aynı şekilde sakızlarda da kullanılır. Havuçlar çiğ olarak tüketildiğinde dişleri aynı diş fırçası gibi temizler. Ağız sağlığı için de önemlidir. Tükürük bezlerinin görevlerini sağlıklı bir şekilde yapmalarına yardımcı olur. Ağız içerisinde oluşan zararlı asit ve bakterileri ortadan kaldırır. Havucun içerdiği diğer mineraller diş hastalıklarından korur.
Havuç İnme ve Felç Vakalarını Azaltır:
Amerika'da yapılan bir araştırma sonucuna göre düzenli olarak havuç tüketenlerin havuç tüketmeyenlere oranla daha az inme, felç gibi hastalıklara yakalandığını ortaya koymuştur.
Evliya Çelebi'nin ve yabancı seyyahların gözünde Anadolu’da havuç ile ilgili bir kaç detay…
Bir başka örnek ise Hasankeyfliler ve Siirtliler arasında geçen sürtüşmedir. Hasankeyf in büyük şalgamı Siirt'e hediye yollanınca, Siirtliler, büyük kırmızı havuçlarından birini Hasankeyf in şalgamında delik açıp içine sokup geri yollamışlar. Bu hakaret üzerine Hasankeyfliler Siirt'e saldırmışlar [IV 329, V 6]. Bu hikaye Evliya Çelebi'nin hoşuna gitmiş olacak ki iki yerde anlatıyor...
Anadolu’da yetiştirilen sebzeler arasında patlıcan, lahana, bezelye, fasulye, hıyar, havuç, maydanoz, kırmızı pancar pirinç, nohut, barbunya, bakla, soğan, turp bulunmakta.
Elma dolması, etli ayva ve kavun dolması Osmanlıdan önce Abbasî Arap mutfağında var. Dolmalar Arap mutfağından geliyor. Bamya ve havuç dolması bile var..!
Dernschwam’ın verdiği bilgilere göre halkın yediği yemek sınırlı çeşittedir: Halkın genellikle “Bütün bir yıl yedikleri peynir, ekmek, soğan, sarımsak, turp ve meyvedir. Başlıca yemekleri çorba, bulgur, bezelye, mercimek, taze ve kuru fasulye ve benzeri şeylerdir. Bu yemeklerde bir parça koyun eti bulunur. Sığır etini sevmezler ve yadırgarlar”. Ayrıca, yağsız, tuzsuz ve sirkesiz salata, havuç, pancar hıyar, kabak, karpuz da yiyecekler arasındadır.
Dernschwam Söz gelimi dolma çeşitlerini şöyle anlatır:
“Taze kabakların, patlıcanların içi oyulur ve ince kıyılmış koyun eti ile doldurulur. Sarımsak, baharat ve tuz ilave edilir, sade suda pişirilir. Bu tür yemeklerin üzerine yoğurt dökerler.
Havuçları da aynı şekilde dolduruyorlar. Kıymayı asma yaprağının içine koyup elmalı börek tatlısı gibi pişiriyorlar. Sarılan yaprakların altına ekşi erik koyup suda pişiriyorlar. Bu da Türklerin nezdinde pek makbul bir yemekmiş. Bu maksatla her yerde yaprak satılıyor.