13 il, 52 belediye Diyarbakır'daki projeyi örnek aldı!
Diyarbakır Kayapınar Belediyesi ve Ebru Baybara Demir tarafından başlatılan 'Topraktan Toprağa Biyobozunur Atık Yönetimi' projesi daha sonra 13 şehirde 52 belediye tarafından hayata geçirildi.
Gastronomi dünyasının Nobel'i sayılan Basque Culinary World Prize'da 2 yıl üst üste dünyanın en iyi 10 şefi arasına giren ilk ve tek Türk şef olan Mardinli sosyal girişimci Ebru Baybara Demir, Kayapınar Belediyesi ile birlikte geçen yıl 'Topraktan Toprağa Biyobozunur Atık Yönetimi' projesini hayata geçirdi.
Proje kapsamında gönüllü kadınların da katılımıyla özellikle pazar yerlerindeki sebze meyve atıkları her gün düzenli olarak toplanıp, arazide ayrıştırılarak bir dizi işlemden geçirildikten sonra, konusunda uzman ekipler tarafından komposta dönüştürülüyor.
Projede ayrıca, pazar esnafıyla anlaşılıp artan ve kullanılabilir durumda olan gıdalar da kasalarda toplanıp, belediyenin kurduğu aşevinde yemeğe dönüştürülüp ihtiyaç sahiplerine dağıtılıyor. Dikkat çeken proje, 1 yılda Türkiye’de 13 şehirde 52 belediye tarafından da hayata geçirildi.
“Amacımız Topraktan Geleni Toprağa Göndermektir”
Ebru Baybara Demir, "Amacımız topraktan geleni toprağa göndermektir. Çünkü şu anki tarım maliyetleri çok yüksek. Gübrenin bulunmaması, gübrenin ham maddesi, doğal gaz ve enerjiye ulaşma noktasında tüm dünya sıkıntı yaşarken, gübreler bu kadar yükselmişken bizim geleneksel üretime dönmemiz gerektiğini düşündük. Amacımız topraktan geleni toprağa göndererek, toprağı kendisiyle iyileştirmektir.
Biz Diyarbakır’da pazarlarda başladık bu işe, hatta bütün dünyada istatistiklere baktık. Kaliforniya ve Washington üniversitelerinde yapılan çalışmalara baktık. Fakat sayısal verilere hiçbir yerde ulaşamadık. Sonra ölçme değerlendirme sistemi kurduk. Bir istatistik sistemi kurduk Diyarbakır’da.
Bu anlamda Diyarbakır bizim Türkiye’ye değil, dünyaya model olacak projeyi yarattı. Diyarbakır’a gelen hemen bütün meyveleri tartıyoruz. Sonra pazarlara giden sebze meyveleri tartıyoruz ve bu pazarlardan çıkan atıkları tartıyoruz.
Böylece artık bir istatistik verebiliriz. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın paylaşmış olduğu istatistiklere göre bütün çöp ve atıklar içerisindeki biyobozunur dediğimiz sebze ve meyve oranı yüzde 55. Fakat bunun nereden geldiğini tespit etmek biraz zor. Tarladan hale mi, halden pazara mı, pazardan eve mi, bunu tartmak biraz zor.
Biz şu anda diyebiliyoruz ki; bu yüzde 55 atığın yüzde 30’unu hal ve pazar arasında bulabiliyoruz. Şu anda 13 şehir buradan ilham alıyor. Farklı şehirlerden farklı belediyeler projeyi uygulamaya başladılar. TBBM içerisinde dilekçe komisyonu tarafından bir alt komisyon kurularak bu projenin Türkiye geneline yayılması için takip edilmeye başlandı.
Şu anda 13 şehirde 52 belediye ve 3 bin 500’den fazla gönüllü ile birlikte her akşam pazarlarda bu atıkları ayrıştırıyoruz. Gübre olmaya gidecek olan iyi kullanılmayacak olanları gübreye yani komposta gönderiyoruz” dedi.
Hbo Max'ın ‘Sıfır Atık Şefi’ Belgeseline Konu Oldu
Öte yandan proje, Amerikan online iletişim platformu HBO Max'ın Zero Waste Chef (Sıfır Atık Şefi) belgeseline konu oldu. Program sunucusu ekolojist ve bilim insanı Diego Garci Vega ve ekibi, Diyarbakır ve Mardin'de projenin mimarı Ebru Baybara Demir ile belgeselin çekimlerini gerçekleştirdi. Belgeselin ekim ayında yayınlanması bekleniyor.