Türkiye'den Somali'ye İlkleri Yaşatan Proje
TİKA ile İHH İnsani Yardım Vakfı iş birliğinde açılan Somali Uygulamalı Tarım Okulu, ülkeye tarım alanında ilkleri yaşattı- Modern tarım tekniklerinin öğretildiği okulun uygulama bahçesinde, Somali'de ilk kez kavun, salatalık, patlıcan, fasulye ve sırık dikti.
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) ile İnsan Hak ve Hürriyetleri (İHH) İnsani Yardım Vakfı işbirliğinde açılan Somali Uygulamalı Tarım Okulu, ülkeye tarım alanında ilkleri yaşattı. Modern tarım tekniklerinin öğretildiği okulun uygulama bahçesinde, Somali'de ilk kez kavun, salatalık, patlıcan, fasulye ve sırık domates çeşitleri başarıyla yetiştirildi.
Yurt dışında 60'a yakın ülkede ofisi bulunan, 170'den fazla ülkede faaliyet yürüten TİKA, dünyanın dört bir yanındaki ihtiyaç sahiplerine Türkiye'nin dost elini uzatıyor.
Terör, kıtlık ve yoksulluğun, felaketin eşiğine getirdiği Somali'de faaliyetlerini sürdüren TİKA, bölgede insani yardımların yanı sıra eğitim, sağlık, tarım ve altyapı başta olmak üzere birçok alanda projeyi hayata geçirerek, ülkenin kalkınmasına destek oluyor.
Türkiye'nin yurt dışındaki olumlu imajını da güçlendiren TİKA'nın, Mogadişu Program Koordinatörlüğü 11 Eylül 2011'den bu yana hizmet veriyor.
Ülkede, milyonlarca insan Türkiye'den gelen yardımlarla hayata tutunma mücadelesi verirken TİKA, yardımların Somalililere ulaştırılmasında önemli rol oynuyor.
- Doğu Afrika'nın en modern tarım okulu
Bu kapsamda, TİKA ile İHH İnsani Yardım Vakfı işbirliğinde, kuraklık ve buna bağlı yaşanan açlığa karşı önlem almak için 2012'de Somali Uygulamalı Tarım Okulu açıldı.
Projenin ilk aşamasında Somali'nin farklı bölgelerinden 500 öğrenciye uygulamalı tarım eğitimi verildi. Projenin ikinci aşamasında ise 2014'te Somali Anadolu Ziraat Fakültesi'nde eğitime başlandı.
TİKA tarafından proje kapsamında 2016'da, fakülte yerleşkesine modern tarım tekniklerinin öğretilmesi amacıyla 2 bin metrekare alana sahip sera kuruldu. Ayrıca uygulama eğitimleri için traktör, römork, pülverizatör, silaj makinesi, pulluk, mibzer, çapa makinesi ve diskaro gibi tarım aletleri temin edildi.
TİKA, uygulamalı tarımsal eğitimin amacına uygun şekilde devam etmesini sağlamak amacıyla tarım uzmanlarının Somali'de görevlendirilmesini sağladı. Eğitim için gelen öğrenciler, eğitim süresi boyunca tohumun ekilmesi, sulanması, çapalanması, ilaçlanması, hasadı ve tekrar tohum alınması gibi konularda uygulamalı tarım eğitimi aldı.
Projeyle Somali tarımına uzman personel kazandırılmasının yanında, Somali'de bugüne kadar hiç yetiştirilmeyen pek çok ürün, okulun uygulama sahasında yetiştirilerek adaptasyon ve verimleri belirlendi.
Fakültenin uygulama bahçesinde, buğday, soya fasulyesi ve mısır gibi sanayi bitkilerinin yanında, bugüne kadar Somali'de üretilmeyen kavun, salatalık, patlıcan, fasulye ve sırık domates çeşitleri başarıyla yetiştirildi.
Deneme üretimleri tamamlandığında tarım havzalarına ekimi yapılacak bu tarım ürünleri sayesinde Somali'nin, kıtlığın yaşanmadığı bir ülke haline getirilmesi hedefleniyor.
- Somali'de modern tarıma geçişte ilk adım
TİKA Mogadişu Program Koordinatörü Galip Yılmaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Doğu Afrika'nın en modern tarım okulu özelliğini taşıyan Somali Uygulamalı Tarım Okulu'nda, TİKA tarafından yaptırılan 2 bin metrekare alana sahip seranın bulunduğunu söyledi.
Ülkenin modern tarıma geçmesine öncülük eden okulun, Somali'ye birçok ilki yaşattığını dile getiren Yılmaz, "Somali'de ciddi anlamda tarım kültürü yok. Bunun için pek çok meyve ve sebzenin ne yetiştirmesini ne de tüketimini biliyorlar." dedi.
Kavunu Somali'ye Türklerin getirdiğini belirten Yılmaz, şöyle konuştu:
"Salatalığı TİKA getirdi. Burada patlıcanı ilk kez yetiştirdik. Patlıcanı ilk ürettiğimizde insanlar sanki uzaydan bir varlık gelmiş gibi garip bir şekilde incelemeye başladılar. Yavaş yavaş bunların tüketimi arttı. Somalililer artık karnıyarık, imam bayıldı yapmaya başladı. Bu anlamda güzel, hoş bir şey oldu. Türk mutfağı da bir şekilde Somali'ye girdi. Somali mutfağı zaten çok zengin değil. Somali mutfağında özellikle makarna önemli yer tutuyor. Piyasada da en fazla Türk makarnaları var, marketlerden alabiliyorsunuz. İnşallah gelecek dönemde daha fazla Türk ürünü Somali'ye girmiş olacak."
- Hem öğrenciler hem okul kazanıyor
Somali Uygulamalı Tarım Okulu'nun tamamen eğitim amacıyla oluşturulduğunu, kar elde etmeyi amaçlamadığını vurgulayan Yılmaz, öğrencilerin, serada yetiştirilen ürünleri satarak hem harçlıklarını çıkardıklarını hem de okullarına destek olduklarını belirtti.
Somali'de mısır, domates, biber ve patlıcan başta olmak üzere birçok tarım ürününden yılda 4 kez hasat alındığını, muz, mango, greyfurt, hindistan cevizi ve espandes gibi tropikal meyvelerin yıl boyunca yetiştiğini söyleyen Yılmaz, Somali'nin, halkını doyurmasının yanında satabileceği ve ciddi gelir elde edebileceği alanlar olduğunu, ülkenin tarım alanında gelecek vadettiğini anlattı.
Aynı zamanda ziraat mühendisi olan ve 4 yıldır Somali'de görev yapan Yılmaz, "Belki Türkiye'de kuraklık olabilir, buna bağlı açlık olabilir ama Somali'de asla olamaz. Çünkü tohumu atıyorsunuz, ikinci günde çimleniyor. 60. gün hasat yapıyorsunuz. Pek çok üründe durum böyle. Böyle bir ülkede nasıl açlık olur, nasıl insanlar aç kalır... Bu, kültürle de alakalı bir şey. Bu anlamda bunların hepsini vermeye çalışıyoruz. Bu, kısa sürede olacak bir şey değil, yılları alacak bir çalışma. İnşallah meyvelerini önümüdeki yıllarda göreceğiz." ifadelerini kullandı.
- Öğrencilere ücretsiz eğitim
Ücretsiz eğitim verilen okulda, 180 öğrencinin bulunduğunu, okulun 2017'de ilk mezunlarını verdiğini belirten Yılmaz, şunları söyledi:
"Öğrencilerimizin eğitimlerinin iyi olması için her şeyi yapıyoruz. Türkiye'den tarımsal makineler getirildi. Burada öğrencilerin eğitim amaçlı hizmetlerine sunuldu. Sera var. Belki bu, Afrika'da diğer üniversitelerde olmayan bir imkan. Modern sulama tekniklerinden diğer tekniklere kadar her şey uygulanıyor. Çok farklı çeşitler deniyoruz. Çeşitler üzerinde adaptasyon çalışmaları yapıyoruz. Burada uygun olabilecek türleri Türkiye'deki araştırmacılara, üniversitelere, araştırma kuruluşlarına gönderiyoruz."
- Tohumlar Türkiye'den
Okuldaki tohumların büyük bir kısmının Türkiye'den getirildiğini anlatan Yılmaz, "Burada, ağırlıklı olarak Türkiye'deki geleneksel tohumlar kullanılıyor. Bazı hibrit tohumları da kullanıyoruz. Elimizden geldiğince tarımsal üretime katkı sağlamaya çalışıyoruz." dedi.
Yılmaz, TİKA'nın Somali'deki yeni tarım projesi olan Şabella Havzası Tarımsal Kalkınma Projesi'nin bu yıl içinde uygulamaya konulacağını bildirdi.
- "Somali'de özgürce dolaşabilen tek beyazız"
TİKA'nın, Somali ile Türk halkı arasında ciddi bir yakınlaşma oluşturduğunu anlatan Yılmaz, şunları kaydetti:
"Biz sokaklarda özgürce ve sevilerek dolaşabilen tek beyazız. Bizim dışımızda sahada diğer milletlerden insan da yok. Türk olduğunuz zaman hele hele TİKA dendiği zaman Somalililerde ciddi bir memnuniyet, teveccüh var. Tanımayan yok. Belki Türkiye'de, Somali'de tanındığımız kadar tanınmıyoruz. Bu anlamda da bu bize büyük bir mutluluk veriyor. Bizler, yardım medeniyetinin merkezi Türkiye'nin, Anadolu'nun yardımsever halkının buradaki emanetçileriyiz. Onların emanetlerini Somali'deki kardeşlerimize iletiyoruz. Türk halkının elçisi olmaya çalışıyoruz. Bunun için çok mutluyuz. TİKA'nın Somali'deki faaliyetleri artarak devam edecek."
- "Türkiye fakir Somali halkının gerçek dostudur"
Somali Uygulamalı Tarım Okulu öğrencisi İdris Farah Abdi (29) de okulda pratik olarak sebze ve meyve yetiştiriciliğini öğrendiğini söyledi.
Somalilerin tarıma ilişkin yeterli bilgisi olmadığını dile getiren Abdi, "Türkler buraya gelerek hem güvenlik hem de tarım alanında destek verdiler. Türkiye fakir Somali halkının gerçek dostudur. Türkiye'yi çok seviyoruz. Türklerin Somali'ye gelmesinden memnunuz. Allah onlardan razı olsun." şeklinde konuştu.
- Somali'de TİKA
Mogadişu'da 2011'de koordinasyon ofisini faaliyete geçiren TİKA, Somali'ye, ülkede idari ve sivil altyapının geliştirilmesi, eğitim, tarım, su ve çevre koşullarının iyileştirilmesi için de faaliyette bulunuyor.
TİKA'nın Mogadişu Koordinatörlüğünün açılmasından bu yana ülkede 70 kapsamlı proje hayata geçirildi. Ajans, geçen yıl 21 projeyi tamamladı. Bu yıl ise 16 proje uygulaması başlatılırken, 14 proje planlandı.
TOKİ tarafından inşa edilen ve Doğu Afrika’nın en modern ve donanımlı hastanesi olan Recep Tayyip Erdoğan Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nin donanım ve tefrişatı TİKA tarafından yapıldı.
Aden Adde Uluslararası Havalimanı içinde yer alan sahada TİKA tarafından inşa edilen Sivil Havacılık Uygulamalı Eğitim Merkezi hizmete açıldı. Somali'de sivil havacılık eğitimleri için yapılan ilk tesis olma özelliği taşıyan merkezin tamamlanmasının ardından teknik eğitimlerle havalimanı seyrüsefer güvenliğinin Somalili personel tarafından sağlanması hedefleniyor. Merkezde dershaneler, ofis odaları, misafir odaları ve idari kısımlar bulunuyor.
TİKA, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ile iş birliği içinde 21'i Mogadişu çevresinde olmak üzere 26 su kuyusu açtı ve yaklaşık 500 bin kişinin temiz içme suyuna erişimini sağladı.
Yine Mogadişu'da yaklaşık 34 kilometrelik modern standartlarda asfalt yol yaptırıldı ve 736 aydınlatma direği sokaklara yerleştirildi. Projenin açılışı, sinevizyon aracılığıyla 19 Mayıs 2014'te Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından gerçekleştirildi.
Ekonomisinin yüzde 60'ını tarımdan sağlayan ülkede, TİKA ve İHH iş birliğinde 16 Mart 2013'te kurulan Somali Tarım Okulu 20 öğrenci ile eğitime başladı. Tam donanımlı sera kurulmuş ve uygulamalı eğitimler için traktör ve 14 farklı zirai donanım malzemesi hibe edildi.
Somali Dışişleri Bakanlığı ve diğer bakanlıklar, kapasite artırımı, donanım desteği ve uzmanlara-diplomatlara yönelik mesleki eğitim programları ile destekleniyor. Dışişleri Bakanlığı binasının tadilatı ve konferans salonunun tefrişatı, Anayasa Kurucular Konseyi Konferans Binası ve eklentilerinin tadilatı ve tefrişatını da TİKA tamamladı.
Yine Türkiye tarafından ülkedeki 8 yetimhaneye destek olunurken, 3 bin 500 yetim sosyal sorumluluk projelerinden faydalandı. TİKA, sosyal sorumluluk projeleri kapsamında, yetimhanelere yönelik tadilat, tefrişat ve donanım desteği proje uygulamalarını da sürdürüyor.
Kısa sürede faaliyete geçmesi beklenen TİKA Mogadişu Sürekli Eğitim Merkezinde, çeşitli alanlarda mesleki eğitim verilecek.