Gastronomi Şehri Gaziantep Mutfağında Dolma Çeşitleri…
Şef Mehmet Kaplan
Gastronomi şehri Gaziantep mutfağında
dolma ve sarma tarifleri oldukça zengindir. Kültür ve medeniyet zenginliklerinin birbirine karıştığı
Antep mutfağında sofralar hoşgörü ve misafirperverlik sevdası ile kurulur.
Gaziantep mutfağında ve
Türk Mutfağı Yemek Arşivinde kayıtlı en ünlü dolmalar ve en meşhur sarma tariflerinden bazıları aşağıdaki gibidir…
1 -
Nakışlı dolma. Patlıcan, biber, domates karışımı dolma.
2 -
Etli patlıcan dolması,
3 -
Zeytinyağlı patlıcan dolması. Bunun adına (yalancı dolma) derler.
4 -
Etli biber dolması,
5 -
Zeytinyağlı biber dolması,
6 -
Domates dolması,
7 -
Frank balcanı dolması,
(Güz dolması) Fren k balcanı: Güzün domates mevsimi sona eripte bostanlar bozulmağa başladığı zaman piyasayı dolduran yeşil, ya da yarı yeşil domatese Gaziantep’te Frenk bakanı derler. Bu domatesler fukaranın işine çok yarar.
8 -
Bildiğimiz dolmalık kabaktan yapılan kabak dolması,
9 -
Haylan kabağı denen kabaktan yapılan kabak dolması,
10 -
Kösesefer kabağından yapılan kabak dolmes,
11 —
Hıyar dolması.
12-
Acur dolması. (Tüylü acir) denen acirden yapılır. Bunun firik ile yapılanı pek makbuldur ve çok lezzetlidir. Bu Gaziantep'e özgü bir gelenektir.
13 -
Havuç dolması, kış dolmalarından,
14-
Eyeği dolması, kuzu eyeğisinden yapılır. Kuzu mevsiminde,
15 -
Kuzu dolması, kuzu mevsiminde.,
16-
Hindi dolması, kışın ve özellikle yıl-başı geceleri yapılır,
17 -
Tavuk dolması,
18 -
Yumurta dolması. Yumurta kaynatılır. Kabuğu soyulur, koyulan yumurtanın etrafı ince siyah etten sarılır. Kazanda pişirilir. Bıçakla halka halka kesilir. Her halka, ortası sarı, saranın üstünde beyaz bir kuşak, beyazın üstümde siyah bir et kuşağı üç renkli güzel bir manzara teşkil eder.
19-
Pırasa dolması,
Kalın gövdeli pırasanın gövdesi onar santim kadar kesilir. Bu kesintiler suda kaynatılır, yumuşatılır, sonra sudan çıkarılır soğuduktan sonra pörtletilir, boru gibi iki başı açık birer kabuk elde edilir. Açık başlardan biri, baş ve şahadet parmaklar ile sıkılarak kapatılır.
Açık ağızdan, boru içi, dolma içi doldurulur. Her iki baş aşma yaprağı ile kapatılır kazana dizilir, pişirilir, yenir,
20-
Kuru soğan dolması: Antep'te bu soğana (baş soğan) denir. Bu soğanın söbe cinsi, yani taze patlıcan biçiminde olanları seçilir, başı kesilir, kabuğu soyulur. Kazanda kaynatılır, yumuşatılır. Sonra çıkarılır, soğutulur; gömlek gömlek pörtletilir, içine kıyma konmaya hazır duruma getirilmiş çiy içli köfte doldurulur, kazana dizilir, pişirilir, yenir,
21-
Patates dolması. Patates soyulur, kaynatılır, yoğrulur, içli köfte yapmaya hazır çukur çiy köfte gibi çukurlaştırılır. İçine dolma içi doldurulur kaynatılır, yenir,
22 -
Enginar dolması,
23-
Ayva dolması,
24-
Kışın patlıcan, biber, kabak, acur, hıyar gibi kuruluklardan yapılan dolmalar. Bu dolmalar, yazınki tazelerinden daha lezzetli olurlar.
Yumurta, baş soğan, pırasa, patates, enginar dolmalarını Gaziantep'te her ev kadını yapamaz. Bunu ancak yemek yapmakta usta ev hanımlarıyla mahir lokanta aşçılar' yapabilir. Onun için "bu beş çeşit dolma Gaziantep'te yapılmaz" diye iddia etmek gerçeğe uymaz.