Mantar Çeşitlerinin Bilinmeyen Özellikleri Nelerdir?
Mantarlar birçok farklı şekil, boyut ve renge sahiptir ve doğadaki en zengin türlerden biridir. Toksik olmayanlar da oldukça sağlıklı ve lezzetli olmasının yanı sıra birçok faydası ile dikkat çekiyor. Bu nedenle mutlaka öğünlere eklemek gereken bu besini, doğru tüketmek de oldukça önemli.
Alerjik reaksiyonların yanı sıra zehirlemeye kadar tehlikeli sonuçlara neden olabilir. Bilinçli olarak tüketilmesi gereken bu besinler arasından doğru tercih yapabilmek için mantarları tanımak da oldukça önemli.
Uzun yıllardır, birçok farklı kültürün mutfağına lezzet katma konusundaki eşsiz tatları nedeniyle kullanılıyorlar. Aslında mantar olmalarına rağmen, mantarlar yemek pişirmek için sebze kategorisinde toplanır. Mantarlar, tuz veya yağ olmadan yemeklerinize ekstra lezzet katmanıza izin verir.
Her birinin kendine özgü bir görünümü ve tadı vardır
Mantarlarınızı seçerken, sağlam olduklarından, dokunulduğunda nemli olmadıklarından ve küflenmediklerinden emin olun. Buzdolabında bir kağıt torba içinde yaklaşık beş gün saklanabilirler. Kirleri fırçalayın ve kullanmaya hazır olduğunuzda hafifçe durulayın.
Mantar Yemenin Besinsel Faydaları Ve Mantarın Besin Değerleri Nelerdir?
Mantarlar, vücudunuz için sağlıklı birçok besini bir arada bulundurur. Yağsız, düşük sodyumlu, düşük kalorili ve kolesterolsüzdürler. Ayrıca lif, vitamin ve minerallerle doludurlar. Besin faydaları mantarın türüne göre değişir. Ancak genel olarak, aşağıdaki besinlerin iyi bir kaynağıdırlar.
Mantar Çeşitlerinde "Antioksidanlar"
Antioksidanlar, vücudun kalp hastalığı ve kanser gibi durumlara neden olabilecek zararlı serbest radikallerden korunmasına yardımcı olur. Ayrıca sizi yaşlanmadan kaynaklanan hasarlara karşı korur ve bağışıklık sisteminizi güçlendirir. Mantarlar selenyum adı verilen antioksidan bakımından zengindir. Uzmanlar tarafından en iyi mineral kaynaklarından biri olarak kabul edilirler.
Mantar Çeşitlerinde "Beta glukan"
Beta glukan, kolesterolü ve kalp sağlığını iyileştirme ile güçlü bir şekilde bağlantılı olan bir çözünür diyet lifi şeklidir. Ayrıca vücudunuzun kan şekerini düzenlemesine yardımcı olarak tip 2 diyabet riskini azaltır. İstiridye ve shiitake mantarlarının en etkili beta glukanlara sahip olduğuna inanılıyor.
Mantar Çeşitlerinde "B vitaminleri"
Mantarlar B vitaminleri bakımından zengindir: riboflavin, niasin ve pantotenik asit ise en çok bünyesinde barındırdıkları B vitamini türleri arasından yer alır. Bu kombinasyon kalp sağlığının korunmasına yardımcı olur. Riboflavin kırmızı kan hücreleri için faydalıdır. Niasin, sindirim sistemi ve sağlıklı cildi korumak için iyidir. Pantotenik asit sinir sistemi için iyidir ve vücudun ihtiyaç duyduğu hormonları üretmesine yardımcı olur.
Mantar Çeşitlerinde "Bakır"
Bakır, vücudunuzun tüm vücuda oksijen vermek için kullanılan kırmızı kan hücrelerini üretmesine yardımcı olur. Bu mineral, sağlıklı kemikleri ve sinirleri korumak gibi vücuttaki diğer süreçler için de önemlidir. 1 bardak mantar, pişirildikten sonra bile günlük önerilen bakır miktarının yaklaşık üçte birini sağlayabilir.
Mantar Çeşitlerinde "Potasyum"
Kalp, kas ve sinir fonksiyonu söz konusu olduğunda potasyum son derece önemlidir. 2/3 fincan pişmiş Portobello mantarında, orta boy bir muzda olduğu kadar potasyum vardır.
Mantar nasıl yenir?
Mantarlar inanılmaz derecede çok yönlüdür. Onları pek çok şekilde hazırlayabilir ve tonlarca farklı malzemeyle eşleştirebilirsiniz. Onları çiğ olarak dilimleyin ve bir salataya atın, ızgara yapın, soteleyin veya kızartın. Mantarları çorbalara, sandviçlere, dürümlere, güveçlere ekleyebilirsiniz. Mantarlar garnitür olarak veya vejeteryanlar için ana yemek olarak iyi çalışır. Portobello mantarları, etli dokuları nedeniyle genellikle "burger" veya "biftek" olarak da servis edilir.
Bilinen Mantar Çeşitleri Nelerdir?
Tüm dünyada farklı coğrafyalarda farklı mantar türleri yetişiyor. Fakat bununla birlikte mantar türleri; yoğun çeşitliliğinin avantajlarının yanı sıra dezavantajlarını da barındırıyor. Birçok mantar türü, yenilebilir formda yetişmiyor. Özellikle doğada yenilebilir olarak değerlendirilerek bilinçsizce toplanan mantarlar, birçok zehirlenme tehdidi ile karşı karşıya kalmaya neden oluyor. Bu nedenle hangi mantarların tüketilmesi gerektiği ve mantar çeşitleri ile ilgili bilgileri sizler için derledik.
Kültür Mantarları
Kültür mantarları, yemek için en popüler mantar türlerinden biridir. Ayrıca bebek mantarları veya beyaz mantarlar olarak da adlandırılırlar. Kültür mantarları, marketlerde bulmanız neredeyse garanti edilen en yaygın mantar türüdür. Dilimlenir ve pizzalarda, spagetti soslarında ve mantar kullanan diğer yemeklerin çoğunda kullanılır. Kültür mantarlarının büyük bir hayranıysanız, bunları kendiniz yetiştirerek paradan tasarruf edebilir ve lezzeti en üst düzeye çıkarabilirsiniz.
Crimini mantarları
Crimini mantarları olarak da adlandırılan Cremini mantarları, aslında kültür mantarları ( Agaricus bisporus ) ile aynı türün parçasıdır, ancak biraz daha derin bir tada sahip kahverengi bir varyasyondur.
Ayrıca, işte eğlenceli bir gerçek: 1926'da Pennsylvania'daki bir mantar çiftçisinin, klonladığı ve yeni bir çeşit olarak satmaya başladığı noktalarda büyüyen bir beyaz kültür mantası kümesi bulduğu zamana kadar tüm kültür mantarları kahverengiydi.
Portobello Mantarları
Portobello mantarları, kültür mantarının hayatının son tam gelişmiş aşamasıdır. Bu mantarlar, cremini veya kültür mantarlarından çok daha büyüktür ve daha etli bir dokuya sahiptir, ancak yine de hafif bir tada sahiptir. Kapakları tamamen açık, altlarındaki koyu renkli solungaçları daha belirgindir. Portobellolar vejeteryan/vegan burgerler olarak kullanılabilecek veya diğer malzemelerle doldurulacak kadar büyüktür ve genellikle kızartılmak yerine fırınlanır.
İstiridye Mantarı
Sadece kültür mantarları yediyseniz, istiridye mantarlarının görünümü ilk başta biraz korkutucu olabilir. Deniz ürünlerinden hoşlanmıyorsanız endişelenmeyin. İstiridye gibi görünebilirler ama tadı onlar gibi değil. Hafif ve tatlı bir tat sunarlar ve portobellolardan daha farklı mantar türlerine harika bir geçiş sağlarlar.
Kral İstiridye Mantarı
Kral istiridyeler, kalın, beyaz bir sapın üzerinde büyüyen normal istiridye mantarlarına benzer. Büyük bir mantardırlar ve normalde bir tepsiye 4 veya 5 tane sığabilir. Normal istiridye mantarlarına kıyasla çok sıkı bir etli dokuya sahiptirler. Bu mantarlar özellikle kalp ve bağışıklık sağlığı için faydalar gösterir ve boyutları nedeniyle vejetaryen veya vegan yemekler için mükemmel bir ana yemektir.
Chanterelle Mantarları (Sarıkız Mantarları)
Cantharellus cibarius mantarları belirgin bir parlak sarı renge sahiptir. Yumurta ile iyi giden tatlı ve biberli bir tada sahiptirler. Buzdolabında diğer mantar çeşitlerinin çoğundan daha uzun süre dayanırlar: yaklaşık 10 gün.
Sahte Cantharellus cibarius adı verilen birbirine çok benzeyen birkaç mantar var. Bu benzerler yenilirse ishale ve şiddetli kramplara neden olabilir, bu yüzden doğru mantarları seçtiğinizden emin olun! Chanterelle mantarları mükemmel sote edilir ve genellikle bir makarna tabağına zengin lezzet ve doku eklemek için kullanılır.
Porçini Mantarı (Çörek Mantarı)
Çörek mantarı olarak da bilinen Porcini, en çok İtalyan yemeklerinde kullanılır. Bazı insanların ekşi mayalı ekmekle karşılaştırdığı, hafif kremsi ve ceviz tadı ile kendine özgü bir tada sahiptirler. Çok büyüyebilirler: 10,25 metre kadar, ancak çoğu, yaklaşık 0,03 metre boyutunda çok daha küçük hasat edilir. Porcini mantarları taze veya konserve olarak satın alınabilir, ancak en yaygın olarak kurutulmuş olarak satılır. Kuru porcini kullanmak için 10 ila 15 dakika sıcak suda bekletmeniz ve ardından normal şekilde pişirebilmeniz gerekir.
Kirpi Mantarları (Hedgehog Mantarı)
Kirpi veya beyaz sığır dili mantarları, adlarını başlıklarının altındaki solungaçlardan alır. Bir kirpi andıran dikenli şekiller oluşturan bir yapıya sahiptir. Tatlı, cevizli bir tada sahiptirler ve doğru pişirilirse gevrek bir doku sunarlar. Sote, salamura veya süt veya stokta kaynatılabilirler.
Kükürt Mantarı
Kükürt mantarı, daha bilimsel olarak "parlak gözenekli" anlamına gelen Laetiporus olarak adlandırılır. Bu mantar ağaçların kenarlarında kümeler halinde yetişir ve güzel bir portakal rengidir. Normalde bu mantarlar orta kısımlarda koyu turuncu renktedir ve kenarlarında daha açık turuncu renktedir. Aslında, tavuğu hazırladığınız yöntemlerle aynı şekilde pişirebilirsiniz. Bu, onu kızarmış "tavuk" isteyen vejetaryenler veya veganlar için harika bir et ikamesi yapar.
Borazan Mantarları
Borazan mantarlara bazen siyah chanterelles denir. Görüntüsü çok çekici bir mantar olmasa da lezzeti nedeniyle sıklıkla tercih ediliyor. İnsanlar aromayı zengin ve isli olarak tanımlıyor. Kurutulduğunda, lezzetleri çok lüks bir mantar olan siyah trüf mantarının izlerini bile alır. Ayrıca borazan mantarlarını, karamelize edip makarnaya eklemeyi deneyin.
Mor bacak Mantarı - Mor Cincile Mantarı
Bazı insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olabilseler de, bu mantarlar yenilebilir olarak kabul edilir. Bu, özellikle çiğ yenildiğinde doğrudur, ancak pişirildiklerinde bile reaksiyona neden olabilirler. Bu yüzden az miktarda yiyerek başlamak en iyisidir. Vahşi bulunabilirler ve ayrıca İngiltere, Fransa ve Hollanda gibi yerlerde yetiştirilirler. Mor bacak mantarı, tereyağında veya krema sosunda sote olarak, omlet dolgusu olarak veya güveçte yenebilir.
Morel Mantarı (Kuzugöbeği)
Moreller, en çok aranan yabani mantarlardan bazılarıdır. Aslında, birçok ailenin genellikle bu mantarların büyüdüğünü bildikleri, kendilerine sakladıkları gizli "morel noktaları" olarak keşfettikleri ve her yıl bu lezzetli mantarları hasat etmeye gittikleri biliniyor. Kuzugöbeğinin cevize benzer bir tadı vardır. Etli bir dokuları olsa da oldukça yumuşak bir yapıya sahiptirler. "Gerçek morel" ve zehirli "sahte morel" vardır, bu yüzden onları aramaya gidiyorsanız, uzman birinden yardım almayı unutmayın.
Enoki Mantarları (Kış Mantarı)
Bu mantarlar en çok Asya yemeklerinde kullanılır. Çok uzun sapları ve küçük kapakları olan büyük küçük mantar kümeleri halinde gelirler. Çorbalara özellikle de ramenlere çok yakışıyorlar.
Shimeji Mantarları
Shimeji, Doğu Asya'ya özgü başka bir mantardır, ancak Kuzey Avrupa'da da bulunabilirler. Yemeklere zengin bir umami aroması katıyorlar. Ancak çiğ yenildiğinde oldukça acı bir tada sahiptirler, bu nedenle her zaman pişirilmelidirler. Patates kızartması, deniz ürünleri veya kırmızı et ile sıklıkla tercih edilirler.
Shiitake Mantarları
Shiitake mantarları Asya mutfağında yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca geleneksel Asya tıbbında tıbbi faydaları olduğu düşünülmektedir. Shiitake mantarları, portobellolara çok benzeyen etli bir dokuya sahiptir. Pişirildiğinde daha isli bir tada sahiptirler. Shiitake mantarları en çok kurutulmuş olarak satılır.
Reishi Mantarları
Reishi veya lingzhi mantarı, tıbbi mantarlar söz konusu olduğunda genellikle altın standart olarak kabul edilir. Bu bir polipordur, yani ağaçların kenarlarında yetişen ve yemesi zor olan mantara benzer sert bir mantardır. Vahşi doğada oldukça nadirdir, ancak neyse ki artık ticari ölçekte sert ağaç kütüklerinde veya talaşta yetiştirilmektedir.
Reishi mantarlarının tüm etkileri bilimsel olarak test edilmemiştir, ancak bazı iddia edilen kullanımlar, yorgunluğu tedavi etmeyi, kolesterolü düşürmeyi, bağışıklık sistemini güçlendirmeyi (hatta bazen HIV ve AIDS'le savaşabildiği iddia edilmektedir), kan basıncını ve iltihabı düşürmeyi ve idrar yolları enfeksiyonlarını düşük dozları tedavi etmeyi içerir.
Aslan Yelesi Mantarları
Aslan yelesi, ağaçların kenarlarında tüylü kümeler halinde büyür ve mağaraların içine sarkan sarkıt oluşumlarına benzeyebilir. Aslan yelesinin konsantrasyonu ve ruh halini düzelttiği, beyni sağlıklı tuttuğu, bağışıklık sistemini desteklediği ve vücuttaki iltihabı azalttığı iddia ediliyor. Çoğu tıbbi mantarın aksine, aslan yelesi aslında yenilebilir. Lifli bir et dokusuna ve tatlı tuzlu bir tada sahiptir.
Matsutake Mantarları
Matsutake mantarı veya çam mantarı Batı'da çok iyi bilinmemektedir. Ancak Çin, Kore ve Japon mutfağında çok değerli bir mantardır. Kendine özgü baharatlı bir kokusu vardır. Matsutake mantarları, belirli ağaçların altında büyüdükleri ve normalde orman zemininde yapraklar ve diğer çalılar tarafından gizlendikleri için bulmak zor olabilir. Ayrıca tavşanlar, geyikler, sincaplar ve bulurlarsa diğer vahşi hayvanlar tarafından çabucak yenirler. Sezonun başından itibaren en yüksek kalitedeki Japon matsutake mantarları, kilogram başına yaklaşık 455$'a kadar fiyatlara ulaşabilir.
Ayı Pufu Mantarı
Ayı pufu mantarları çok büyük boyutlara kadar büyüyebilir. 20 kg kadar büyüyebilen bu mantarlar oldukça ilginç bir yapıya sahiptir. Bununla birlikte, mutfak kullanımı için hala küçük ve olgunlaşmamışken seçilirler. Bu mantarların eti sarıya veya kahverengiye döndüğünde, mide rahatsızlığına neden olabilecek sporlar oluşturmaya başlamıştır.
Puf topları, zehirli mantarların olgunlaşmamış versiyonları ile karıştırılabilir ve yemeden önce doğrulamak için kesilmeleri gerekir. Yenilebilir puf topları düz beyaz bir iç kısma sahipken, diğer mantarların içleri sarımsı olacak veya şapka tipi bir mantarın silüetine sahip olacaktır.
Tam boyuta kadar büyümesine izin verilirse, kabarık mantarlar patlayacak ve havaya trilyonlarca spor gönderecektir.
Farklı Mantar Kategorileri Nelerdir?
Kaç çeşit mantar vardır? 10.000'in üzerinde. Ancak tüm bu mantarlar birkaç geniş kategoriye ayrılır. Ayrıca kategoriler arasında oldukça fazla örtüşme bulunur. Mantarlar genellikle birden fazla amaçla kullanılır. Örneğin, istiridye mantarları yaygın olarak yetiştirilmektedir ancak aynı zamanda yabani olarak da yetişirler ve doğada bulunabilirler.
Yetiştirilen Mantar Çeşitleri nelerdir?
Ekili mantarlar ticari olarak yetiştirilen mantarlardır. Mantar çiftçileri, gıda piyasası için sürekli olarak mantar üretmek için bir dizi farklı yöntem ve düzen kullanır. Ekili mantarlar arasında kültür mantarları, portobello, cremini, istiridye mantarları, enoki gibi mantarlar bulunuyor.
Yabani Mantar Çeşitleri
Yabani mantarlar, mantar toplayıcıları tarafından doğadan toplananlardır. Bazı mantar türleri, yalnızca belirli ağaç türlerinin canlı kök sistemlerinde yetişir veya büyük ölçekli bir tarımsal ortamda yetiştirilmelerini neredeyse imkansız kılan başka özelliklere sahiptir. Bazı popüler yabani mantarlar, yer mantarı, morel ve Cantharellus cibarius mantarlarını içerir.
Ne yaptığınızı biliyorsanız veya bulduğunuz örnekleri pozitif olarak tanımlayabilecek bir uzmanla mantar avı yapıyorsanız, yalnızca yabani mantarları hasat etmeniz önemlidir. Tam olarak hangi farklılıkları arayacağınızı bilmiyorsanız, yenilebilir yabani mantarlarla aynı görünen birçok zehirli yabani mantar vardır. Bu nedenle bir uzman olmadan mantar toplamak oldukça tehlikeli bir etkinlik haline dönüşebilir.
Tıbbi Mantar Çeşitleri
Bazı mantar çeşitleri, tıbbi faydaları için uzun süredir kullanılmaktadır. Bazı popüler yenilebilir mantarlar, Shiitake ve Maiitake gibi olan türler, tıbbi özelliklere sahiptir. Diğerleri yemek için çok odunsu veya acıdır ve bunun yerine çay haline getirilir veya kapsüller halinde alınır. Tıbbi mantarların bir dizi fayda ve uygulama sunduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Kanser tedavisinde, kolesterolü düşürmede, antibakteriyel ve antifungal ajanlar olarak çok daha fazlasını içerir. Tıbbi mantarların iyi örnekleri arasında reishi, chaga ve hindi kuyruğu mantarları bulunur.
Zehirli Mantar Çeşitleri
Vahşi doğada çok sayıda zehirli mantar türü vardır, bu nedenle mantarları yemeden önce teşhis etmek çok önemlidir. Amanita bisporigera ("yok edici melek" olarak adlandırılır) gibi en zehirli türlerden bazıları, yenilebilir mantarlara çok benzer. Gelişimin farklı aşamalarında, kültür mantarları, ayı pufu mantarı veya diğer yenilebilir mantarlarla kolayca karıştırılabilirler. Zehirli mantarların etkileri, sizi çok hasta etmekten karaciğer ve böbreklerinizde geri dönüşü olmayan hasarlara neden olabilir.
Faydalı Mantar Çeşitleri
Bazı
mantar çeşitleri hiç yenmez, bunun yerine başka amaçlar için kullanılır. Yüzlerce yıldır, Avrupa'daki insanlar (özellikle Slovenya ve çevresinde) geleneksel olarak Amanita muscaria (Sinek mantarı) sinek kapanı olarak kullandılar.
Mantarlar, mantarı yiyip sütü içen ve ardından ölen sinekleri çeken süte batırılır. Mantarlar ayrıca biyoremediasyon veya çevreyi temizlemek için kullanılır. Petrol ve diğer çevresel kirleticileri parçalayabilirler. Mantar ayrıca daha iyi bir çevre sağlığına ulaşmaya da yardımcı olabilir.
Bilim insanları, mantarları kullanmanın birçok yeni yolunu araştırıyor ve her yıl mantar temelli yeni buluşlar ortaya çıkarıyor. Mantarların biyoyakıtlarda, ambalajlarda, temizlik ürünlerinde, tekstil ürünlerinde ve hatta yapı malzemeleri olarak kullanılması için büyük çalışmalar yürütülüyor.